پژواک اعتدال و اصلاح امور

پول نیوز، رامین قربانپور* - بعد از انتخاب دکتر حسن روحانی به عنوان رئیس جمهور در مقاله ای ضمن ابراز خرسندی از دمیده شدن روح اعتدال در کشور و همچنین بازگشت سیاست ها و رویکردها بر مدار تعقل و تدبیر نگرانی ها و بیم هایی را مطرح کردیم و امروز بعد از گذشت 3 سال و چند ماه از روی کار آمدن دولت تدبیر و امید نگاهی دوباره به این دغدغه ها ضروری می نماید.

ابتدا به رسم انصاف باید مشکلات، موانع و مسایل موجود در بستری که دولت در آن قرار گرفته است ارزیابی شود اما این محدودیت ها و موانع رافع مسئولیت های دولت و احیانا کم کاری های آن در برخی حوزه ها نیست.

در این نیز شکی نیست که با به فرجام رساندن برجام و به نتیجه رساندن مذکرات هسته ای که 13 سال بطول انجامید دولت تدبیر و امید و دستگاه دیپلماسی آن زمینه مناسبی را برای رفع موانع توسعه ایی کشور فراهم کرده است و باز بر این امر نیز تاکید داریم که انتظار نتایج سریع از این سند بین المللی به رغم وجود مشکلات ساختاری و موانع کاری غیرعقلانی است. اما ضعف هایی نیز بطور مشهود وجود دارد که در این مقال و مجال کوتاه، به عنوان نقد درون گفتمانی، از سر دلسوزی و شوریده سری بر صفحات شکیبایی که در منظرتان است ، می پردازیم.

همان ابتدا که دولت تدبیر وامید بر سر کار آمد به حق بسیاری آن را دولت " بیم و امید " نامیدند. سخنان دکتر روحانی در زمان انتخابات و در زمان آن مناظره معروف " گاز انبری" که بر تبری جستن از نگاه سرهنگی و ادعای داشتن رویکرد حقوقی تاکید داشت امید زیادی در حوزه عمومی برای فراموش کردن دوران تلخ و تلخکامی های دولت قبلی و رویه های قبلی، درحوزه های مختلف ایجاد کرد.

 چرخیدن سانتریفیوژها همراه با چرخش چرخ های اقتصادی، پر رنگ تر شدن سفره مردم ، فضای بسیط سیاسی، مطبوعات پررونق ، عرصه فعالیت مدنی پویا و تاثیر گذار، همه و همه  شعارهایی بودند که رئیس جمهور محترم در دوران انتخابات سردادند و امیدواری ایجاد کرد که به رخوت سیاسی و اجتماعی و فرهنگی و اقتصادی کشور نسیم معتدل امید دمیده شود و برگهای خزان و افسرده کشور به سرانگشت اعتدال و تدبیر بهاری شده و شکوفا گردند.

 شعارهایی که پشتوانه مردمی داشتند و مطالبات سالهای سال ایران و ایرانی بودند و هستند. دولتی که اعلام کرد " دولت فرهنگی آری" ولی " فرهنگ دولتی هرگز" ، و خود را دولت محیط زیست نامید و توسعه پایدار را سرلوحه کار خویش قرار داد.

حال بعد از سه سال و اندی که از عمر دولت گذشته است می توان پرسید که آیا به این شعارها جامه عمل پوشانده شده است؟ رویاها تحقق یافته است؟ امیدها در جامعه جاری شده است؟ روندها اصلاح شده است؟ یا سکون و رخوت، یاس و نا امیدی بر جامعه گسترانیده شده است؟ کدام رویه های فساد انگیز رخت بربسته است و شفافیت از طریق فضای بسیط و شفاف سیاسی در جامعه شکل گرفته است؟ آیا مطبوعات پر رونق شده اند؟ مطبوعاتی ها تحت فشارهای مختلف اقتصادی و یا سیاسی نیستند؟ آیا چرخ های اقتصادی می چرخد؟ سفره ها رنگین تر، قدرت خرید بالاتر، رونق اقتصادی شتابان تر فضای سیاسی کشور بازتر، فساد اقتصادی و سیاسی و اجتماعی کمتر شده است؟ اما جواب خیلی از این ها یک " نه " است  و دولت محترم تدبیروامید تنها به " گفتار درمانی " روی آورده است.

در ابتدای شروع به کار دولت با قائل بودن به اینکه دولت تدبیروامید دولت "بیم ها و امیدها" است اما با دلی امیدوار نوشتیم که آقای روحانی روزی نرسد که بگوییم چه کردید؟ روزی به ندای اعتدال گرایی و توسعه ، تدبیر و امید شما پاسخ جانانه دادیم گفتیم مبادا روزی بیایید که از کندروی، رکود و عدم تدبیر و یاس ها ناله کنیم. که داریم ناله می کنیم.

چراکه امید ها به یاس ها بدل شده است وبه نام اعتدال ، کندروی، کم تحرکی و به نام توسعه رکود، که سخت بدنه اقتصاد و تولید را درگیر کرده است و به جای فضای بسیط سیاسی تحدید و تهدید رونق گرفته است. آقای رییس جمهور گویا کلید تدبیر شما بجای باز کردن، سه قفله کرده است یا شاید اینکه برخی کلید ها کنترل از راه دورهستند و از جایی دیگه " باز" که " نه "! بسته می شوند.؟ در اینجا نیز باید بگویید و داد سخن برانید و جامعه را از پس پشت ها ! آگاه سازید که در این مورد هم اقدامی ننموده اید. حداقل از لیست فاسدان اقتصادی و جریانات پشت پرده که درجیب رئیس جمهور قبلی بود چند نمونه را شما معرفی می کردید.

آقای رئیس جمهور محترم اقتصادِ کم رمق و بهتر بگویم بی رمق که زیر غلتک رکود دارد جان می سپارد و هزینه های آن را طبقات دهک های مختلف جامعه می دهند البته دیگر طبقه متوسط نیزدیگر ندارد و شکاف طبقاتی بین دهک های پایین و مرفهین به فرسنگ ها می رسد، فشار خرد کننده ای ایجاد شده است که قشر عظیمی از مردم را با عمیق ترین و غیر قابل جبران ترین مسایل و مشکلات اقتصادی مواجه ساخته و بسیاری از مردم را به زیر خط فقرهل داده است.

وضعیت کارگران که بار اصلی اقتصاد را بر دوش می کشند خراب است. نه تنها فشار اقتصادی بر گرده هایشان سنگینی می کند و شرمنده اهل و عیال خود شده اند طوری که دیگر با سیلی نیز نمی توانند صورت خود را سرخ نگه دارند. از سوی دیگر در مقابل هر اعتراض مسالمت آمیز صنفی نیز با تازیانه ی قهر و غضب، پیکر نحیفشان را هاشور می زنیم و رنگ بنفش دولت تان را حک می نماییم.

اشتغالزایی  پایین که ثمره آن رشد بزه کاری و آسیب های اجتماعی، پدیده طلاق، فقر و بیکاری و ... است نیز بر هزاران مشکل این مردم افزوده است.

در خصوص محیط زیست هم این چنین است. دولت تدبیر و امید که خود را دولت محیط زیست می نامد آیا در این بخش کارنامه قابل دفاعی دارد؟ طرح احیای دریاچه ارومیه به گفته رئیس ستاد احیای آن 9 ماه است که متوقف مانده است و اگر خدا به داد این دریاچه نمی رسید و بارانی نمی بارید الان طوفان نمک شمالغرب کشور را فرا گرفته بود و اقتصاد فلاکت بار کشاورزی کشور را نیز به ورطه سکوت و فاجعه می کشاند، که البته هم اکنون نیز اوضاع بهتری ندارد.

زاینده رود، هامون، وضعیت فرسایش خاک کشور، از بین رفتن سفره های زیر زمین و رو زمینی و همه منابع آب میهن، بیابان زایی، گرد و خاک، ریز و درشت گردها، آب و هوای آلوده که اکسیژنی که حق مسلم شهروندان هست را از هم میهنانمان ربوده است و هزاران فاجعه دیگر، نشست زمین های کشور، رویش بیابان ها و همه و همه نشان از وضعیت بحرانی در بخش محیط زیست کشور و منابع طبیعی دارد.

در حوزه فرهنگ نیز اوضاع، قاراشمیش تر از بقیه بخش هاست. حمایت های بسیار ضعیف از بخش فرهنگی و هنری همچون نمره مردودیِ ضعیفی بر کارنامه دولت خود نمایی می کند. لغو کنسرتها، ممنوعیت و یا توقیف فیلم ها، تنگناهای مالی برای مطبوعات و اعمال سلیقه های شخصی در کمک به مطبوعات و رسانه ها رونق بسیار کم هنری و بیشمار عناصر وخامتی ایی که این عرصه را گرفتار کرده است و دولت فرهنگی تدبیر و امید درمان که " نه" مرحمی و تسکینی بر این دردها نیز نگذاشته است.

نقدها به عرصه مدیریتی هم کم نیستند. زمانی در مراسم تنفیذتان فرمودید که بگذاریم شایستگان به مردم خدمت کنند، بگذاریم آشتی بجای قهر و دوستی بجای دشمنی بنشیند اما آیا الان شایستگان به مردم خدمت می کنند؟ دوستی و آشتی جای دشمنی و قهر و کینه نشسته است؟ آیا مدیران اتوبوسی از گردونه مدیریتی کشور خارج شده اند؟ استانداران و فرمانداران دولت در استانها و شهرها مطالبات ، دردها و مشکلات مردم را آنگونه که باید پیگیری می کنند؟ یقینا نظر مردم غیر از آن چیزی است که شما خواهید گفت.

آقای روحانی؛ مطبوعات و رسانه ها، کارگران و معلمان و دانشجویان و دانشگاهیان، مردم  فعالین مدنی و سیاسی، بخاطر اصالت وعده ها و شعارهایتان شما را حمایت کرده اند و بازحمایت خواهند کرد اما مطالبه گرایانه و نه طلب کارانه چشم به انتظار تحقق وعده ها نیز هستند تا نوشداروهایی قبل مرگ سهراب باشید نه بعد از مرگش. بسیاری از بخش ها از جمله مطبوعات در سایه عدم حمایت های اقتصادی دولت تدبیروامید درحال احتضارند.

در پایان این درد دلی که از سر سوته دلی و شوریده سری بیان شد باید تاکید کنم که مردم شریف ایران؛ شما و دولت تدبیر و امید را یاری کردند تا پژواک اعتدال و اصلاح امور در فضای سهمگین دلواپسی و دلواپسان خاموش نگردد امیدواریم که شما نیز کاری کنید تا امیدها به یاس نگراید.

*کارشناس اقتصادی