بندر چابهار به هندی‌ها واگذار شد؟

 پول‌نیوز -معاون بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: با عملیاتی شدن چهار فاز توسعه بندر شهید بهشتی، ظرفیت این بندر به ۷۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن می رسد که قرار است راهبری یک فاز از چهار فاز این بندر توسط اپراتور هندی IPGL انجام شود.

به گزارش روابط عمومی سازمان بنادر و دریانوردی، محمدعلی حسن‌زاده درباره بندر چابهار بیان کرد: واگذاری بندر شهید بهشتی چابهار مدتی است مورد مناقشه قرار گرفته است، برخی تصور می کنند‌ سازمان بنادر و دریانوردی، این بندر را به هندی‌ها واگذار کرده است‌ اما چنین اقدامی در هیچ جای دنیا رخ نمی‌دهد زیرا حاکمیت‌ امکان واگذاری فعالیت‌های خود را ندارد و فقط موضوع اپراتوری در بنادر دنبال می‌شود.

وی ادامه داد: حال با حضور هندی ها -در بندر استراتژیک چابهار- به عنوان اپراتور که برای هر دو طرف اهمیت بسزایی دارد، ضمن توسعه و رونق بندر چابهار، می‌توان اشتغال را در آن منطقه به میزان چشمگیری افزایش داد و کشور هند نیز در کوتاه ترین مسیر ممکن به بازار افغانستان که شریک اقتصادی این کشور است، دست می‌یابد.

‌معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی در پاسخ به این سؤال که آیا بندر چابهار به هندی ها واگذار شده است؟ گفت: در همه فعالیت‌های مربوط به هر بندر، یک قسمت‌ اعمال حاکمیت و جایگاه دولت است و قسمتی دیگر مربوط به عملیات و راهبری است، با این تعریف، این مطلب که بندر چابهار به هندی ها واگذار شده است به جهت نقش اعمال حاکمیت و جایگاه دولت، درست نیست.

وی ادامه داد: هرگز نمی توان چنین واگذاری را حتی تصور کرد زیرا حاکمیت و مالکیت بنادر، قابل واگذاری نیست یعنی اینکه بگوییم یک بندر در ایران داریم که صفر تا صد آن دست یک کشور دیگر است، در ایران و سایر کشورها محال است، در همه کشورها، حاکمیت بنادر از سوی دولت ها است.

وی با بیان اینکه تا سال ۱۳۷۵، راهبری عملیات در بنادر، توسط سازمان بنادر انجام می شد، گفت: در آن مقطع، همه فعالیت‌های توسعه‌ای، تأمین تجهیزات و غیره بر عهده سازمان بنادر بود، به چنین بنادری، بنادر دولتی می‌گفتند، در دنیا هم چنین امری رواج داشت، از یک مقطعی به بعد بنادر دولتی به بنادر ابزاری تبدیل شدند، یعنی دولت‌ها اسکله‌ها را می‌سازند و تجهیزات را می خرند و دولت‌ قوانین و مقررات را برای نواحی بندری تعیین و اعمال می‌کند بعد از آن، به صورت اکران عمومی و یا مذاکره‌ای راهبری و اپراتوری بنادر دنبال می‌شود.

وی در پاسخ به این سؤال که چگونه راهبری یک بندر به صورت مذاکره ای واگذار می‌شود؟ توضیح داد: در بخش مذاکره‌ای با یک اپراتور بین المللی قرارداد منعقد می‌شود و عملیات بندر و ترمینال به یک اپراتور واگذار می‌شود، در برخی اوقات هم اکران بین المللی صورت می‌گیرد‌ مانند بندر گوادر پاکستان که در اکران بین المللی، یک شرکت سنگاپوری برنده شد ولی بعدها که دولت پاکستان و چین قرارداد امضا کردند، سنگاپور کنار گذاشته شد و راهبری بندر گوادر به چینی ها واگذار شد.

وی در پاسخ به این سؤال که راهبری بندر چابهار چگونه دنبال می‌شود؟ گفت: در موضوع بندر چابهار، بر اساس مطالعاتی که مشاور در گذشته انجام داد و این مطالعات تصویب شد، مبنای سرمایه‌گذاری قرارداد ۴ فاز برای توسعه بندر چابهار لحاظ شده است، با عملیاتی شدن این ۴ فاز، ظرفیت این بندر استراتژیک به ۷۷ میلیون و ۲۰۰ هزار تن می رسد.

وی بیان کرد: قرار است راهبری یک فاز از ۴ فاز بندر شهید بهشتی چابهار، توسط اپراتور هندی IPGL انجام شود. این شرکت در بنادر هند و سایر کشورها فعالیت اپراتوری دارد، طرح سرمایه‌گذاری هندی‌ها در زمینه تامین تجهیزات در قالب قرارداد ۱۰ ساله است.

وی در تشریح نقش راهبری از دیدگاه سازمان بنادر و دریانوردی توضیح داد: ‌زمانی که یک کشتی به برج کنترل در هر بندر اعلام ورود می‌کند، سازمان بنادر به عنوان مرجع حاکمیتی( برج کنترل) کشتی را تحویل می‌گیرد و در لنگرگاه مستقر می کند، بعد از آن اپراتور بندر یعنی شرکت هندی بار کشتی را تخلیه و کالا را نگهداری می‌کند و بعد از آنکه گمرک مجوز داد، آن کالا از دروازه بندر خارج می شود‌ بنابراین، راهبری و اداره کردن ترمینال فاز یک بندر شهید بهشتی به منزله واگذاری بندر چابهار نیست.

وی اضافه کرد: ما در بندر چابهار در حال ساخت ترمینال مواد معدنی هستیم و یا ترمینال نفتی فعال و ترمینال گاز مایع هم داریم‌ بدین جهت سایر ترمینال‌ها ربطی به اپراتور هندی ندارد.

وی در پاسخ به این سؤال که حضور هندی ها در بندر چابهار چگونه خواهد بود؟ گفت: قرارداد ما با اپراتور شرکت هندی در دو قالب موقت و اصلی است، قرارداد موقت ۱۸ ماهه ‌است و مربوط به اجاره و بهره‌برداری بخشی از فاز یک بندر شهید بهشتی چابهار است.

وی اظهار داشت: موضوع قرارداد اپراتوری ۱۰هکتار (محوطه کانتینری، کالا، ساختمان اداری، رفاهی، تعمیرگاه و غیره) از فاز اول بندر شهید بهشتی ، ۳۶۰ متر اسکله کانتینری و چند منظوره و در نهایت استفاده از تجهیزات موجود و اجاره بخشی دیگر است؛ در قرارداد اصلی که مدت آن ۱۰ سال است ۶۴۰ متر اسکله و ۷۰ هکتار محوطه و تامین تجهیزات مدنظر قرار گرفته است.

وی در پاسخ به این سؤال که چرا قرارداد ۱۰ ساله سازمان بنادر و دریانوردی از همان ابتدا شروع نشد و قرارداد موقت اجرایی شد؟ بیان کرد: فعال و اجرایی شدن قرارداد اصلی با شرکت اپراتور هندی حدود یک سال تا یک‌سال و نیم زمان می برد، از آنجا که سازمان بنادر و دریانوردی‌ تجهیزات خریداری کرده است و دولت مصمم است که بندر چابهار را در حوزه ترانزیت و به خصوص تجارت با کشورهای CIS فعال کند ما اپراتوری را می‌خواهیم که اکنون کار راهبری را انجام دهد.

وی ادامه داد: اپراتوری که اکنون در بندر شهید کلانتری چابهار فعالیت می کند، به عنوان بخشی از کار خود، راهبری بندر شهید بهشتی را بر عهده دارد‌ یعنی به عنوان بخشی از کار خودش این مهم را پیگیری می‌کند بنابراین تا زمان شروع قرارداد اصلی اپراتوری می‌خواهیم که به صورت موقت فعالیت کند‌ از این رو، شرکت هندی برای قرارداد موقت مذاکرات خود را شروع کرد، در حال حاضر نیز راهبری موقت در مرحله ارائه ضمانت‌نامه است‌.

وی اضافه کرد: از سویی شرکت هندی باید یک اپراتور ایرانی به عنوان شریک خود داشته باشد‌، شرکت هندی (IPGL) اکران عمومی کرده و اکنون شریک داخلی‌اش شرکت خدمات بندری کاوه است، این شراکت برای ایران هم بسیار خوب است زیرا که کارگر از سمت ایران است و بندر شهید بهشتی می‌تواند یکی از بنادر اشتغال‌زای کشور باشد و از طرفی تا قبل از قرارداد اصلی‌ روند جذب کالا و فعال سازی این بندر سرعت می‌گیرد، در این زمان اپراتور هندی برای تامین تجهیزات می تواند اقدام کند.

وی در پاسخ به این سؤال که آیا گشایش اعتبار از طرف هندی ها صورت گرفته است؟ گفت: اگزیم بانک هند کانال اعتباری ۱۵۰ میلیون دلاری برای توسعه و تجهیز بندر چابهار در نظر گرفته است بنابراین می توان از این خط اعتباری برای تجهیزات ریلی، ترمینال ها و فازهای بعدی توسعه ای بندر چابهار استفاده کرد.

وی همچنین در پاسخ به این سؤال که قرارداد موقت برای هندی ها صرفه اقتصادی دارد یا قرارداد اصلی که ۱۰ ساله است؟ توضیح داد: بندر چابهار، مانند بندر شهید رجایی و سایر بنادر کشور فعال نبوده است و حتی سازمان بنادر و دریانوردی در این مقطع به عنوان یک بنگاه درآمدزا به بندر چابهار نگاه نمی‌کند، سازمان بنادر خواستار فعال سازی این بندر است، بدین جهت تا ۹۰ درصد تخفیفات بندری را به بندر چابهار اختصاص داد.

وی افزود: هندی ها هم تمایل دارند که در جنبه های راهبردی حضور داشته باشند زیرا شریک استراتژیک افغانستان هستند، هندی ها ترجیح می دهند به صورت مستقیم و به‌واسطه کوتاه بودن مسیر دریایی بنادر هند و چابهار از این مسیر استفاده کنند و در افغانستان حضور پررنگی داشته باشند بنابراین هندی‌ها با تجهیز کارگاهی، نصب تجهیزات، آشنا شدن با فرآیند گمرکی ایران و غیره برای قرارداد اصلی حضور در بندر شهید بهشتی چابهار آماده می‌شوند.