معماي قيمت سوخت

پول‌نیوز - «قيمت واقعي بنزين 6 برابر قيمت بنزين در ايران است»، «قاچاق سوخت در ايران بيداد مي‌كند.»، «دولت سالانه بيش بيش از 200 هزار ميليارد تومان براي بنزين يارانه مي‌دهد.»... و جمله‌هاي تكراري ديگر كه هر چند وقت يك بار در صدر اخبار مي‌نشينند و در دهان مسئولان و كارشناسان مي‌چرخند. لايحه افزايش قيمت بنزين به مجلس مي‌رود، به شور گذاشته مي‌شود و در نهايت معمولا آنقدر افزايش قيمت بنزين تورم‌زاست كه راي نمي‌آورد.

اگر قيمت در فوب خليج فارس را معيار قرار دهيم، قيمت هر ليتر بنزین طبق قیمت پایه ٤٧سنت، چیزی حدود 5 هزار و 800 تومان تمام مي‌شود و اين يعني دولت حداقل 4 هزار و 800 تومان براي جبران قيمت هر ليتر بنزين هزينه مي‌كند.

بيژن زنگنه وزير نفت هم كه به نظر از اين وضعيت راضي به نظر نمي‌رسد، پيش‌تر گفته بود: گاز مایع را کیلویی ۱۵۰ تومان یعنی ۱۰دلار به‌ ازای هر تن می‌فروشیم؛ در حالی‌ که قیمت جهانی آن ۵۵۰ دلار به‌ ازای هر تن است.

قاچاق جذاب سوخت

همين تفاوت‌هاي فاحش در قيمت بنزين در داخل ايران با كشورهاي همسايه، قاچاق سوخت را تبديل به يكي از پررونق‌ترين شغل‌ها در مرزهاي كشور كرده است. چرا كه يارانه‌هاي دولتي باعث شده، قيمت بنزين در ايران همواره چند برابر كمتر از قيمت بنزين در فوب باشد. اختلافي كه هدفمند‌سازي يارانه‌ها هم با همه فشاري كه بر جامعه آورد، حريف آن نشد.

آمارها در درباره حجم قاچاق سوخت در ايران متفاوت است اما واقعيت اين است كه افزايش قيمت دلار در كنار ثابت ماندن قيمت بنزين، انگيزه‌هاي قاچاق در مرزهاي كشور را دوچندان كرد است. روزانه بین 20تا 35میلیون لیتر بنزین و 15تا 20میلیون لیتر گازوئیل از مرزهای ایران به‌صورت غیرقانونی خارج مي‌شود و گزارش‌هاي ميداني نشان مي‌دهد كه بيكاري و خشكسالي در روستاها باعث شده كه اين رقم هر روز بيشتر از روز قبل باشد. واقعيت اين است كه درصد قابل توجهي از بنزين توليدي كشور هدر مي‌رود.

مهدي ابويي معاون پیشین پیشگیری ستاد مرکزی مبارزه با قاچاق کالا و ارز گفته است افزایش قیمت دلار و کاهش ارزش پول ملی باعث شده سود قاچاق فرآورده‌های سوختی از ایران ‌ 300درصد بيشتر از سابق باشد.

همچنین محمدرضا پورابراهیمی رئیسکمیسیون اقتصادیمجلس در این خصوص گفته است: بر اساس برآوردها از حدود 90 میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین کشور حدود 15 میلیون لیتر قاچاق می شود.

اگر بنزين در سال 89 آزاد مي‌شد...

پس از اجرایی شدن گام اول قانون هدفمندکردن یارانه ها در آذرماه سال 89 قیمت هر لیتر بنزین از 100 تومان به 700 تومان رسید و فشار تورمي بزرگي به جامعه وارد شد. دولت وقت مجبور شد بخشی از بنزین را به صورت نیمه یارانه ای و با قيمت 400 تومان عرضه كند و براي اختصاص اين سهميه 60 ليتري در ماه، به تعداد همه مصرف‌كنندگان كارت سوخت صادر كند. در زمانی که قانون هدفمندکردن یارانه ها آغاز شد قیمت هر لیتر بنزین در فوب بدون احتساب مالیات و هزینه حمل یک دلار و معادل هزار تومان بود. اگر بنزين به طور كامل در همان سال آزاد مي‌شد قيمت آن در آن سال‌ها ابتدا به هزار تومان و سپس به3600 و حتي 4 هزار تومان مي‌رسيد.