جنگ ناهمطراز، برگ برنده بشار اسد

پول نیوز ؛ داود ابراهیمی - در میان نظریه پردازان راهبردی" سن تزو" در دوران چین باستان بر این عقیده بود که جنگ اساسا" بر فریب استوار است. وی در کتاب " هنرجنگ" می گوید:" تمام جنگ ها مبتنی بر فریب هستند، وقتی با دشمن روبرو شدی او را به دام بینداز، گیج کن و ناگهان به او حمله کن"

هرچند مفهوم جنگ ناهمطراز به تازگی در ادبیات نظامی راهبردی دنیا وارد شده است ولی مطالعه کتاب های تاریخ جنگ ها نشان می دهد مفهوم جنگ ناهمطراز ریشه در ادبیات کهن دفاعی دارد.

جنگ ناهمطراز برپایه اختلاف فاحش و فزاینده توانمندی های نظامی طرف های درگیر جنگ استواراست که تکیه بر ضعف های یک طرف و نقاط قوت طرف دیگردارد. در جنگ ناهمطراز طرف ضعیف می تواند به عنوان یک بازیگر جدی نیروهای کشور قوی را مورد تهدید قرار دهد و حتی شکست را بر رقیب قوی تحمیل نماید. برای کشورهایی که در دهه های اخیر مورد تجاوز و زورگویی های آمریکا قرار گرفته اند برخورد متقابل نظامی از نوع کلاسیک، امری محال است. زیرا طبق آمار جهانی، ایلات متحده از نظر توان و بودجه نظامی با مجموع 33 کشور بعد از رتبه خود برابری می کند. اگر یازده سپتامبر را یکی از جلوه های بارز جنگ ناهمطراز بدانیم درمی یابیم که این نوع جنگ تا دهه های آتی دامنگیر آمریکا خواهد بود. ناهمطرازی میان کشورها و گروه های درگیر در جنگها، برتری دائمی کشورهای قوی بر ضعیف و تحمیل اراده آنها را به چالش می کشد. راهبرد جنگ ناهمطراز همواره می تواند پاشنه آشیل هرغول جنگی را هدف قرار دهد و سرنگونش کند .

حمله ترکیه به کردهای شمال سوریه که با چراغ سبز آمریکا همراه بود را می توان از جمله این راهبرد دانست. گروه های کرد دموکرات مخالف دولت سوریه که ابتدا توسط آمریکا تجهیز و حمایت شدند برعلیه دولت بشار اسد به ایجاد ناامنی و آشوب در سوریه پرداختند. این گروه دموتکراتیک کرد در یک چرخش ناباورانه و تاریخی از سوی آمریکا تنها ماند تا در میدان سلاخی زد و بندهای سیاسی و منطقه ایی بین ترکیه و آمریکا قربانی شود. دولت اردوغان با حمایت و چشمک فریبکارانه کشور قدرتمندی مانند آمریکا به بهانه امنیت استراتژیکی کشورش در تقابل با کردهای این منطقه وارد این جنگ نابرابر و نسل کشی کردها شد. اردوغان از یک سو هدفش از بین بردن مخالفان خارج و داخل مرزهایش بود. از طرف دیگر چشم طمع به منابع و ذخایر معدنی و نفتی این منطقه سوریه داشت.

از جهتی دیگر ترامپ که نشان داده در معامله و تجارت هیچ مرزی و اصول انسانی را نمی شناسد و در بدعهدی و نارو زدن به کشورهایی مانند کره شمالی و قضیه برجام 5+1 با ایران هم شهره است؛ هیچگاه تصور نمی کرد بشار اسد در یک غافلگیری در زمان مناسب به حمایت کردهای بی پناه و بازی خورده از سوی آمریکا برود که تا چندی پیش ساز مخالفت با دولت سوریه را می نواختند. بشاراسد با بکارگیری ترفند غافلگیری در یک چرخش قهرمانانه در مواجهه با دو دشمن قدرتمندش یعنی آمریکا و ترکیه این سخن سن تزو را بخوبی تداعی کرد که: "قدرت رقبای خود را نادیده بگیر واز ضعف آنها استفاده کن، کسی جنگ را می برد که بداند چه موقع حمله کند و چه موقع نه"

لیدل هارت مورخ و استراتژیست بزرگ بریتانیایی که در دو جنگ جهانی شرکت داشته و نظراتش مورد استفاده بسیاری از استراتژیست های جنگی جهان قرار گرفته با الهام از افکار سن تزو می گوید:"مؤثرترین رویکرد غیرمستقیم آن است که با فریب یا غافلگیر نمودن نیروهای دشمن ، ایشان را به حرکتی اشتباه وادار سازیم تا خود قربانی طرح‌های شان شوند."

در واقع بشار اسد با اعزام نیروهای ارتش درزمان مناسب به شمال سوریه و کردستان ، سه دستاورد مهم و استراتژیک در جنگ ناهمطراز بدست آورد.

اول آنکه باعث آشتی بین گروه ها و قومیت های مختلف کشورش از جمله کردها شد که سالها در جنگ و تقابل با دولت سوریه بودند ولی اکنون برآیند ارتش سوریه و گروه های مخالف مسلح به ویژه کردها، به سوی دشمن مشترک یعنی آمریکا و ترکیه شده است. دوم اینکه ترکیه را که متحد قبلی آمریکا در فتنه و حمله داعش به منطقه خاورمیانه به خصوص عراق و سوریه بود را در بدست آوردن اهداف تجاوزگرانه و حریصانه اش ناکام می گذارد. علاوه بر آن ترامپ با فشار افکار عمومی داخل آمریکا و جهان ناچار شده است تا تحریم هایی متوجه ترکیه کند که باعث می شود بیشتر از قبل متحد خود ترکیه را از دست بدهد. این مهم حلقه اتحاد سه محوری ایران، روسیه و ترکیه را که به "مثلث شمال" معروف است به هم نزدیکتر می کند.

30 سال پیش الکساندر دوگین نظریه پرداز و متفکر روسی طبق نظریه "اوراسیاگرایی" این اتحاد را پیش بینی کرده بود. سوم توطئه چینی های آمریکا در برهم زدن نظم منطقه و تقسیم خاورمیانه بزرگ که سعی می‌کرد بوسیله این نقشه، کشورهای کوچک و وابسته ایی به وجود آورد که هر یک برای گرفتن امتیازات بیشتر با اسرائیل رابطه برقرار کرده و متحدینی برای آن باشند. همچنین بخاطر مسائل قومی و مناقشات مرزی به طور دائم با یکدیگر در منازعه باشند؛ نقش برآب کرد.