کدام صندوق سرمایه گذاری را انتخاب کنیم؟

به گزارش خبرنگار پول نیوز، سرمایه گذاری افراد می‌تواند به صورت مستقیم یا غیر مستقیم در بازار‌های مالی باشد. اگر حالت مستقیم را انتخاب کنید شما خودتان سهام و اوراق را خرید و فروش می‌کنید و سبد سهام شخصی خود را دارید و مدیریت می‌کنید.

در حالت غیر مستقیم سرمایه گذار به دلیل اینکه تخصص کافی در زمینه تحلیل اوراق مالی و یا مشغله و نداشتن زمان کافی برای مدیریت سبد شخصی سرمایه خود را در اختیار سرمایه گذاری‌ها قرار می‌دهد.

مهم‌ترین کار صندوق‌ها جمع آوری یکپارچه پول از مردم و سرمایه گذاری و مدیریت آن توسط یک تیم متخصص است.

سرمایه گذاران این صندوق ها، واحد‌های سرمایه گذاری را می‌خرند که هر واحد نشانه میزان سهم سرمایه گذار از مالکیت و درآمد صندوق می‌باشد.

افرادی که برای اولین بار در بازار مالی (بورس و بازار بدهی) سرمایه گذاری می‌کنند بهترین گزنیه صندوق‌ها هستند چراکه سبد متنوع و سهام‌های مختلفی دارند.

گفتنی است که این نوع سرمایه گذاری یعنی سرمایه گذاری به واسطه صندوق در تمامی دنیا رایج و قابل استفاه است.

بعد از توضیح این صندوق‌ها به این گزینه که کدام یک از صندوق‌ها برای سرمایه گذاری مناسب هستند میرسیم.

اگر بازه سرمایه گذاری شما در شرایط عادی اقتصادی کمتر یکسال است، صندوق‌های درآمد ثابت بهترین گزینه به جای سپرده‌های بانکی هستند.

این نکته نیز حائز اهمیت است که در شرایط تورمی سال‌های ۹۷ و ۹۸ ریسک گریزی معنایی ندارد. چون بازار مالی همیشه با تاخیر نسبت به سایر‌های بازار‌های موازی (سکه، دلار، طلا) خود را با تورم تنظیم می‌کند. در نتیجه اگر در شرایط تورمی حتی اگر بازه سرمایه گذاری شما ۶ ماهه هم باشد باز هم اختصاص بخشی از سبد سرمایه گذاری تان به صندوق‌های مختلط سهامی عاقلانه‌تر است.

در شرایط معمول اقتصادی، بهترین استراتژی برای دید بلندمدت انتخاب سبد ترکیبی از چند صندوق مختلط و سهامی و یا خرید سبد شاخص کل و یا اصلی است.

اگر دید بلندمدت مثلا ۵ ساله دارید صندوق‌های سرمایه گذاری با درآمد ثابت بسیار محافظه کارانه است و در بلند مدت بازدهی کمتری دارد.

یکی از ویژگی‌های صندوق‌های سرمایه گذاری ریسک پذیری کم است. چراکه ریسکس‌ترین صندوق‌های نیز تحت نظارت سازمان بورس و اوراق بهادار هستند و سازمان لیست سهم‌هایی که صندوق‌ها حق دارند در ان سرمایه گذاری کنند منتشر و ابلاغ می‌کند.

در نتیجه صندوق‌های سرمایه گذاری نمی‌توانند هر ریسکی بکنند و سرمایه مردم را در هر دارایی که خواستند سرمایه‌گذاری کنند؛ بنابراین ریسک ورشکستگی یا صفر شدن سرمایه در صندوق‌ها بسیار بسیار کم است. تنها ریسک ممکن در صندوق‌های ریسکی، سود نکردن یا از دست دادن درصدی از سرمایه است.

برای انتخاب بهترین صندوق درآمد ثابت باید به موارد زیر توجه کرد:

• سایز صندوق

• نوسان سود صندوق در چندماه گذشته

• عملکرد این صندوق نسبت به سایر صندوق‌های درآمد ثابت در چند ماه گذشته

برای اینکه بتوانید عملکرد صندوق‌ها را با هم مقایسه کنید لازم است ریشه سود بالا را شناسایی کنید.

چگونه یک صندوق بهتر از دیگری عمل می‌کند؟

• سایز صندوق

اولین فاکتور که در نگاه اول دیده نمی‌شود، سایز صندوق است. سایز صندوق یعنی میزان جذب سرمایه صندوق.

خوب سایز صندوق چه تاثیری در میزان سود آن دارد؟ توضیح دقیق آن کمی پیچیده و سخت می‌تواند باشد، ولی اگر بخواهیم ساده توضیح بدهیم، صندوق با سایز کوچک قدرت مانور و انعطاف پذیری بیشتری دارد.

برای مثال یک صندوق ۵۰ میلیاردی را با یک صندوق ۵ هزار میلیاردی در نظر بگیرید. صندوقی که ۵ هزار میلیارد را باید سرمایه‌گذاری کند ناچار باید این سرمایه زیاد را در بین دارایی متنوعی پخش کند و مدیریت این سرمایه بزرگ نیز چالشی هست. ولی صندوق کوچک به راحتی می‌تواند بین داریی‌ها و سهام مختلف بازی کند و در نتیجه دست بازتری برای ساختن سود بالا دارد.

برای همین است که اگر دقت کنید تقریبا همه صندوق‌های بالای لیست از نظر سود، سایز زیر ۲۰۰ میلیارد دارند. پس احتمالا سقف این صندوق‌ها همیشه پر هست. (به غیر صندوق‌های قابل معامله) صندوق‌های کوچک در طی زمان افزایش سقف خواهند داد و مطمئنا این روند سودآوری آن‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

نوسان سود صندوق در چند ماه گذشته

مولفه مهم دیگر در بررسی عملکرد تیم مدیریت صندوق، بررسی میزان پایداری و نوسان سود در ماه‌های گذشته است. هیچ وقت سود یک ماهه گذشته صندوق‌ها را بررسی نکنید. سود یک ماه گذشته صندوق‌ها بیشتر گمراه‌کننده هست تا اینکه اطلاعات مفیدی در اختیار شما قرار دهد. برای تحلیل درست باید بلندمدت‌تر نگاه کنید. معمولا حداقل بازه بررسی سود صندوق‌ها سه ماهه هست.

اول باید به این سوال پاسخ بدهیم که چرا بعضی صندوق‌ها نوسان کمتری دارند و بعضی برعکس نوسان سود زیادی در گذشته دارند.

چرا نوسان سود بعضی صندوق‌ها بیشتر هست؟

نوسان در سودآوری صندوق‌ها به دو دلیل عمده هست

• درصد سبد صندوق که در سهام سرمایه‌گذاری شده است

• میزان ریسک سبد سهامی صندوق

درصد سبد صندوق که در سهام سرمایه‌گذاری شده است

به دلیل اینکه بخشی از سبد صندوق‌های درامد ثابت (بین ۵ تا ۲۰ درصد طبق دستورالعمل سازمان بورس) در بورس سرمایه‌گذاری می‌شود، بخش اصلی نوسان سود صندوق‌ها مربوط به سبد بورسی آن است. زیرا بخش اوراق درآمد ثابت صندوق نوسان چندانی ندارد و با روند ملایم رشد می‌کند.

پس می‌توان نتیجه گرفت که یکی از دلایل صندوقی که نوسان سود زیادی دارد، درصد بالاتر سهام در سبد بورسی صندوق هست که این فرضیه را می‌توان با بررسی سبد صندوق تایید کرد. سبد صندوق‌ها هر ماه به صورت شفاف منتشر می‌شود که به چه درصدی در کدام دارایی‌ها سرمایه‌گذاری کرده است.

هرچقدر یک صندوق درصد بالاتری را به سهام اختصاص بدهد، یعنی سبد این صندوق در کل ریسکی‌تر هست نسبت به صندوقی که درصد کمتری در سهام سرمایه‌گذاری کرده است. البته باز هم تاکید می‌کنیم که ریسک در مورد صندوق‌ها یعنی احتمال نوسان بالای سود.

میزان ریسک سبد سهامی صندوق

در بین دو صندوق که درصد یکسانی را در سبد سهامی سرمایه‌گذاری کرده‌اند هم تفاوت سود زیادی می‌تواند وجود داشته باشد.

دلیل این تفاوت به استراتژی سرمایه‌گذاری صندوق و مفهوم ریسک برمی‌گردد.

با شنیدن کلمه ریسک احتمالا حس ترس و یا حس ناخوشایند به شما دست می‌دهد در حالی که تعریف علمی ریسک این بار احساسی را ندارد. وقتی می‌گوییم یک سهم نسبت به دیگری ریسک بیشتری دارد، یعنی احتمال سود بیشتر دارد. در عین حال احتمال ضرر بیشتر نیز دارد. 

ولی هرچقدر بازه سرمایه‌گذاری شما کوتاه مدت‌تر شود (مثلا یک ماهه یا دوماهه که عملا پول نقد شما هست) سرمایه‌گذاری در صندوق‌های با نوسان بسیار کم گزینه بهتری هست.

برای بازه میان مدت و بلندمدت نیز شرایط کلی اقتصاد و بازار بورس نیز در این تصمیم باید وارد شود. وقتی شرایط تورمی هست و بازار بورس صعودی هست منطقا صندوق درآمد ثابت با درصد بیشتر سهام بهتر هست!

• عملکرد این صندوق نسبت به سایر صندوق‌های درآمد ثابت

هیچ وقت نباید تحلیل شما محدود به بررسی عملکرد یک صندوق به تنهایی باشد. بلکه باید سود این صندوق را در کنار سود سایر صندوق‌ها بررسی کنید. برای مثال فرضا در حال بررسی سود ماه‌های گذشته یک صندوق هستید و می‌بینید که دو ماه پشت سر هم سود زیر یک درصد ساخته است و سریع نتیجه می‌گیرید که این صندوق به درد نمی‌خورد.

ممکن از در این بازه دو ماهه بازار سهام نزولی باشد یا در سود اوراق به یکباره تغییر ناگهانی رخ داده باشد که عملکرد کل صندوق‌ها را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

البته مقایسه نرخ تک تک صندوق‌ها با هم برای پیدا کردن صندوق خوب می‌تواند سخت و زمان‌بر باشد؛ بنابراین یک روش مرسوم برای سجنش عملکرد صندوق، مقایسه نرخ آن با نرخ بازده بازار صندوق‌هاست. یعنی اگر متوسط بازدهی تمام صندوق‌های درآمد قابت فعال در بازار را بازده بازار بنامیم. در این صورت اگر بازده صندوق بالاتر از بازار باشد یعنی این صندوق از متوسط بازار بهتر عمل کرده است.