ورود عرضه های اولیه بزرگ یعنی دمیدن جان تازه در کالبد بورس

به گزارش خبرنگار پول نیوز، یکی از انتقاداتی که در سال های گذشته به عرضه های اولیه و زمان ارائه این عرضه ها می شود، به دلیل حجم بالای ورود متقاضی برای خرید و البته حجم پایین سهام عرضه شده در این نوع واگذاری سهام است.
بیشتر عرضه های اولیه با مبالغی کمتر از 500 هزار تومان قابل دسترس خواهد بود که البته گاهی بخش اعظمی از این مبلغ نیز در حساب شخص می ماند زیرا مقدار سهامی که پیش بینی شده به هر کد بورسی نمی رسید و تعداد افرادی که در عرضه اولیه شرکت کرده اند بسیار بیش از انتظار بوده است.

عرضه های اولیه کوچک که بیش از 80 درصد عرضه های سال های گذشته را به خود اختصاص داده صدای بسیاری از حرفه ای های این مدل سرمایه گذاری را درآورده است.

این اعتراض ها به چند دلیل بود:

1- میزان عرضه ها بسیار اندک و بی تاثیر در جذب سرمایه های سرگردان ایرانیان است.
2- زمان برگزاری عرضه ها در تایم بازار بوده و تاثیر منفی بر روند خرید و فروش ها دارد.
3- بسیاری از خریداران عرضه های اولیه تنها یک هفته تا 10 روز پس از خرید سهام، اقدام به فروش سهم خود می کنند.

این ها دلایل عمده انتقادات سال های اخیر فعالان بازار سرمایه و کارشناسان اقتصادی بوده و البته همیشه توسط مدیران ارشد بورس رد شده است.

در سال های 97 و 98 اغلب عرضه های انجام شده با نقدینگی بسیار پایین قابل دسترسی بودند و شاید بتوان گفت تنها عرضه اولیه ای که توانست بازار را ارضاء کند عرضه سهام پتروشیمی نوری در تیرماه 98 بود که نقدینگی میلیونی برای خرید نیاز داشت و البته با توجه به نزدیک بودن مجمع سالانه، سود خوبی نیز در جیب سهامداران خود ریخت.

کارشناسان مستقل در بازار سرمایه بر این عقیده هستند که وجود عرضه های اولیه باعث فروش های کاذب برای تامین موجودی خرید این عرضه ها می شود و در فعالیت بازار اخلال ایجاد می کند.
از سوی دیگر با توجه به مشکل نرم افزاری موجود و هسته معاملاتی که همیشه یک پایش می لنگد؛ هجوم هزاران نفر برای خرید 30 سهم یا 100 سهم در عرضه اولیه تنها باعث اختلال بیشتر در هسته معاملات می شود و این نیز یکی دیگر از دلایل قابل بحث معترضان به عرضه های اولیه سال های گذشته است.

اما در آخرین روزهای فروردین ماه بالاخره یک عرضه اولیه متفاوت وارد لیست بورس ایران شد که گویی قرار است یاعث تغییراتی در روند واگذاری هلدینگ های دولتی بدهد.
«شستا» به عنوان هلدینگ تامین اجتماعی که از همان نیمه دوم سال 97 با تذکر حسن روحانی، مدیرانش دغدغه بورسی شدنش را گرفتند و این مهم بالاخره در 27 فروردین ماه سال 99 عملی شد.
هر کد بورسی بر اساس پیش بینی اولیه حداکثر 10 هزار سهم می توانست خریداری کند به قرار هر سهم 8600 ریال که البته به نقدینگی 8 میلیون و 600 هزار تومانی نیز نیاز داشت و بسیاری از سهامداران خرد نتوانستند این مبلغ را تهیه کنند و مبلغی کمتر و سهمی کوچکتر را خواهان شدند.

جالب اینکه تمام عرضه های اولیه قدیمی که تا قبل از «شستا »خریداری شده بود و شاید می توانست برای تامین بخشی از بودجه مورد نیاز استفاده شوند در روز عرضه «شستا»، ممنوع المعامله شدند!
«شگویا» سهمی بود که حدود 1 میلیون تومان می توانست به بودجه اولیه سهامداران بیافزاید اما؛ در روز عرضه با ثبت چراغ قرمز در جلوی اسمش، عملا این مهم رخ نداد.
به هر حال عرضه اولیه خاص بازار ایران انجام و به هر کد بورسی 3637 سهم از این هلدینگ بزرگ رسید و عملا «شستا» از ظهر امروز 10 درصد سهام خودش را مردمی و عام کرده است.
پس از عرضه «شستا» بسیاری امیدوار شدند که این حرکت آغازی باشد برای عرضه های قوی و با شکوه در بازار سرمایه.

این مهم قابل تصور است اگر شرکت های دولتی و هلدینگ های دیگر وابسته به دولت بر اساس اصل 44 قانون اساسی و تمکین از قوانین جاری کشور برای خصوصی شدن، سال 99 را برای انجام این مهم انتخاب کنند.
البته در این میان از شرکت هایی که از طریق فرابورس وارد بازار سرمایه می شوند نمی توان انتظار «شستا» بودن داشت اما؛ بورس تهران این امکان را دارد تا با جذب بزرگان اقتصاد و تولید، عرضه های اولیه بازار سرمایه را داغ تر از قبل و با جذب سرمایه بیشتری همراه کند.

یادداشت از محمد علی رفیعی