به گزارش
پول نیوز، «ما تشنهایم»، «هور ما کجاست»، «کرخه و کارون جان ماست»؛ این شعارها بخشی از صدای مردم خوزستان در اعتراضات اخیر به بحران بی آبی در خوزستان بوده است. فریادی که اگر شنیده نشود و همین امروز و حالا به آن اهمیت داده نشود به زودی و در کمتر از ۵ سال حداقل از نیمی از ایران و در ادامه احتمالا از بیشتر استانهای کشور شنیده خواهد شد. بحران آب یکی از اصلیترین بحرانهای ایران در یک دهه آتی خواهد بود. مدیریت ناکارآمد و اشتباه در حوزه آب یکی از بحرانهای اصلی ایران طی دهههای آتی را اکنون رقم زده است.
شعله اعتراضات خوزستان، اما در شبکههای اجتماعی را شاید تصاویر مرگ گاومیشهای حوزه هورالعظیم روشن کرده باشد. تصاویری که نشان میداد کشاورزی دچار بحران جدی شده است و از سوی دیگر دامداری خوزستان که وابسته به گاومیشها است، در شرف نابودی است. آنچه نیز از آمارها مشخص است، هورالعظیم زیبا، حالا حداقل ۲۵ درصد آن خشک شده و باعث مرگ دام غالب اهالی جنوب خوزستان نیز شده است. در این میان توجه به این نکته نیز لازم است که مساله خشک شدن هورالعظیم، تنها به استان خوزستان مربوط نیست. خشک شدن این استان و از دست رفتن منابع آبی آن میتواند ضربات جبران ناپذیری به ایران وارد کند که مساله گرد و غبارها تنها یکی از این موارد است. شعلههای نارضایتی، اما طی یک ماه بعد با خشکی کارون و کرخه شدت یافت. اما در این میان یک سوال بزرگ بر سر جای خود باقی مانده است، جلگه خوزستان چطور به بلای خشکسالی مبتلا شد؟
هرچند مسولان تمایل دارند که همواره یکی از مهمترین دلایل خشکسالی در بیشتر نقاط کشور را کاهش بارندگی در سالهای اخیر عنوان کنند، اما این نه تنها همه ماجرا نیست بلکه شاید ۱۰ درصد نیز نباشد.
مساله بحران آب در خوزستان نتیجه دهها خطای آشکار در حوزه مدیریت منابع آبی کشور است که یکی از این عوامل را باید ایجاد ساخت بی رویه و جانمایی غلط سدها دانست.
کارشناسان آب نیز این موضوع را تایید میکنند و تاثیر سدسازیهایی در مکانهای اشتباه روی رودخانههای استان را از عوامل بروز خشکسالی در این استان میدانند. مثلا بخش نیسان با ۲۵ روستا، حدود ۱۰ هزار نفر جمعیت دارد و رودخانههای کرخه و نیسان در منتهاالیه مصب هورالعظیم از این بخش میگذرند. شمال خوزستان نیز در محاصره سدهای بزرگ است، بخش دهدز در شهرستان ایذه با ۱۰۰ روستا در فاصله پنج کیلومتری در میان سدهای کارون ۳ و کارون ۴ قرار دارد؛ این بخش که همیشه با مشکل آب مواجه بوده، با آمدن خشکسالی اکنون در شرایط دشوارتری قرار گرفته است.
سدسازیها و طرحهای انتقال آب دیگر رمقی برای رودخانه کارون نگذاشتهاند. حالا روستاهای جنوب خوزستان در انتهای رود کارون هم از آب آشامیدنی محروم هستند.
کارشناسان، تأثیر سدسازیهای بیرویه و طرحهای انتقال آب از سرشاخه رودخانههای این استان را مهمتر از خشکسالی میدانند. چنانکه مهدی قمشی، رییس دانشکده علوم آب میگوید: «در کشورمان، هم به منابع سطحی و هم منابع زیرزمینی بیش از حد فشار آوردیم، در واقع ما با یک خشکی انسانساز و دستساز روبهرو هستیم؛ به این معنی که خودمان آنقدر مصرف آب را بالا بردهایم که به جز معدود سالهای ترسالی، غالبا با خشکی مواجه هستیم. بهطوری که حتی در یک سال نرمال نیز پایین دست با خشکی مواجه است. به همین دلیل موافق افزایش بار مصرفی روی آبهای سطحی، چه در خود حوضههای آبی و چه بهصورت انتقال آب بین حوضهای نیستیم؛ زیرا باعث گسترش مشکلات زیستمحیطی و بروز فجایع دیگری خواهد شد.»