اتحادیه اروپا بر تعهد قاطع خود به اجرای موثر برجام تاکید کرد

منظور از سیاست خارجی متوازن این است که اولویت بخشی ما نسبت به برخی از کشور‌ها از جمله همسایگان به معنای غفلت از رابطه با دیگر کشور‌های جهان نخواهد بود. ما دیپلماسی متوازن را در ارتباط با همه بخش‌های جهان در پیش خواهیم گرفت؛ یعنی همزمان با اینکه اولویت مورد توجه دولت سیزدهم همسایگان و آسیامحوری قرار دارد، در حوزه اروپا هم دیپلماسی فعال، پویا و هوشمند را دنبال می‌کنیم و علاوه بر همه این‌ها امریکای لاتین و آفریقا را نیز فراموش نمی‌کنیم.

مفهوم «توازن» در سیاست خارجی بیش از هر چیز در مناسبات ایران با مجموعه کشور‌های شرق و غرب مورد سنجش قرار می‌گیرد. دولت سیزدهم در حالی روی کار آمده که ایران مجموعه تحولاتی را با کشور‌های منظومه غرب به واسطه مذاکره بر سر پرونده هسته‌ای و دستیابی به توافق پشت‌سر گذاشته است؛ تحولاتی که در نهایت به‌دلیل خروج امریکا از برجام و عدم اجرای این پیمان، موج جدیدی از بی‌اعتمادی را نسبت به سیاست تقویت رابطه با کشور‌های اروپایی به وجود آورده است. همین امر سبب شده این دیدگاه شکل گیرد که گرایش به شرق و تلاش برای تقویت رابطه با کشور‌های بزرگ این حوزه مانند چین و روسیه بیش از گذشته در دولت جدید تقویت می‌شود و بی‌اعتمادی در رابطه ایران و اروپا افزایش می‌یابد. نظر شما چیست؟

وزیر امور خارجه با «ایران» بیان کرد: یک نکته مهمی‌که باید در همین ارتباط بر آن تأکید کنم این است که در نگاه آسیامحور قرار نیست همه سیاست خارجی ما به چین و روسیه گره بخورد. ما در راستای منافع مشترک ایران و چین از ظرفیت این کشور به عنوان یک قدرت اقتصادی نوظهور در مناسبات خود بهره خواهیم گرفت و از روسیه هم به عنوان یک همسایه در راستای سیاست همسایه محور و آسیامحور خود استفاده خواهیم کرد و تعاملات خود را با آن‌ها خواهیم داشت، اما همان‌طور که به‌صراحت اعلام کردیم سرنوشت مردم و کشور را به برجام و هیچ کشوری به‌طور مطلق گره نمی‌زنیم. منافع مشترک مبنای مناسبات است. ما در راستای منافع مشترک با این دو کشور کار می‌کنیم و به هر اندازه که بازخورد‌های مثبت و بیشتر بگیریم، طبیعتاً این مناسبات عمیق‌تر خواهد شد؛ به عبارت دیگر هر مقدار منافع ملی ما در تعامل با چین و روسیه تأمین شود، حوزه‌های همکاری‌های گسترده‌تری را تعریف خواهیم کرد.

وی گفت: نباید نگاه واحدی به اروپا باشد چنان که آقای دکتر ظریف هم درباره حوزه اروپا به این جمع بندی نزدیک شده بود که اروپا فقط شامل سه کشور اروپایی که در برجام با کشور ما مذاکره می‌کنند، نیست. من در سفر اخیر به نیویورک با چندین وزیر خارجه از کشور‌های اروپایی از جمله آلمان، فرانسه و انگلیس ملاقات داشتم و در خلال این گفتگو‌ها متوجه شدم اگر مثلاً انگلیس درباره موضوعاتی تحفظ دارد، وزرای خارجه سایر کشور‌های اروپایی بویژه غیربرجامی، نگاه متفاوتی دارند؛ یعنی حتی این کشور‌ها آمادگی دارند در قالب‌های تعریف شده‌ای در زمینه تجاری، فناوری و پزشکی با جمهوری اسلامی ایران کار کنند. معتقدم همه آن‌ها از وضعیت پیش آمده در سال‌های اخیر که نتوانسته‌اند با ایران کار اقتصادی و تجاری عمیق انجام دهند، احساس ضرر و زیان می‌کنند؛ بنابراین نگاه به اروپا حتماً در سیاست خارجی متوازن ما مورد توجه قرار خواهد گرفت.

امیرعبدالهیان اظهار کرد: هرچند از نظر اقتصادی در بهترین شرایط که برجام مدت کوتاهی به‌طور ناقص کار کرد با درنظر گرفتن فروش نفت و مشتقات نفتی به اروپا، کل حجم تبادل تجاری ما با کشور‌های این حوزه کمتر از ۵ میلیارد دلار شد. این در حالی است که در همان زمان حجم تبادل تجاری ما با امارات ۱۸ میلیارد دلار و با عراق بالغ بر ۱۴ میلیارد دلار بود. نزدیک به این عدد درباره همسایگان دیگر هم قابل‌توجه است، اما به هر حال ما معتقدیم اروپا در سطح خود ظرفیت‌ها و توانمندی‌هایی دارد و نمی‌توان سیاست خارجی را به یک بخش خاص درباره یک کشور خاص گره زد و ظرفیت‌های دیگر را نادیده گرفت. افزون بر این، ما در حوزه‌هایی همچون حضور ایرانیان خارج از کشور هم ظرفیت‌های قابل‌توجهی داریم. عمده ایرانیان مقیم خارج از کشور در امریکا یا اروپا هستند و درصد کمترشان در سایر مناطق حضور دارند و خود این هم برای کشور یک ظرفیت است. اساساً ایرانیان در خارج از کشور خوشنام هستند و قشر فرهیخته ایرانی بخصوص در غرب سهم خیلی مهمی در پیشرفت‌های علمی و فناوری داشته‌اند لذا اروپا یکی از حوزه‌هایی است که ذیل سیاست خارجی متوازن به آن توجه خواهیم کرد.

«استفن کلمنت» در ادامه اظهارات خود که یک نسخه آن در تارنمای سرویس اقدام خارجی اتحادیه اروپا منتشر شد، خاطر نشان کرد که این اتحادیه «مصمم است به همکاری با جامعه بین المللی برای حفظ این توافق که بلحاظ معماری جهانی منع اشاعه اتمی از اهمیت راهبردی برخوردار است ادامه دهد.»

وی افزود: اتحادیه اروپا از همه کشور‌ها می‌خواهد که از اجرای برجام در راستای قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد حمایت کنند.

کلمنت با بیان اینکه اتحادیه اروپا از تلاش‌های دیپلماتیک فشرده در کمیسیون مشترک برجام و تماس‌های نماینده عالی اتحادیه به عنوان هماهنگ کننده برجام با همه شرکای مربوطه حمایت می‌کند تصریح کرد که اتحادیه اروپا از چشم انداز نشست کمیسیون مشترک برجام در ۲۹ نوامبر در وین و دورنمای شرکت کنندگان برای ادامه مباحث در مورد روش‌های تضمین بازگشت به اجرای کامل و موثر برجام استقبال می‌کند.

وی بدون اشاره به اینکه برجام با خروج و کارشکنی‌های آمریکا از این توافق در دست انداز‌های کنونی قرار گرفته است افزود: ما از اینکه ایران سرانجام پس از پنج ماه تاخیر آماده از سرگیری مذاکرات وین است، استقبال می‌کنیم و انتظار داریم که ایران با حسن نیت و با مواضع واقع بینانه به میز مذاکره بازگردد تا امکان به نتیجه رسیدن به موقع مذاکرات فراهم شود.

کلمنت با بیان اینکه اتحادیه اروپا مسائل مربوط به خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم‌ها را تصدیق می‌کند خاطر نشان کرد که در کنار اجرای کامل و قابل راستی آزمایی برجام از سوی ایران، «لغو تحریم‌های مرتبط با هسته‌ای بخش مهمی از توافق است.» وی بدون اینکه به نقش اروپایی‌ها در مشکلات ایجاد شده پیرامون برجام اشاره کند ادعا کرد که اتحادیه اروپا به طور کامل به تعهدات خود از جمله لغو تحریم‌ها بر اساس برجام پایبند بوده است.

وی سپس به گام‌های ایران در زمینه کاهش تعهدات برجامی اشاره کرد و مدعی شد که برخی از این اقدامات هیچ توجیه غیرنظامی قابل قبولی ندارند. این دیپلمات اروپایی بدون اشاره به اینکه کدام طرف‌ها باید برای اجرای دقیق این توافق و لغو تحریم‌های ظالمانه اقدام کنند افزود: ما قویاً از ایران می‌خواهیم که تمام فعالیت‌های مغایر با برجام را بازگرداند و بدون تأخیر بیشتر به اجرای کامل آن، از جمله تمامی اقدامات شفاف‌سازی، بازگردد.

به گزارش ایرنا، ایران دو سال پس از خروج یکجانبه امریکا از برجام و تعلل طرف‌های اروپایی در عمل به تعهداتشان در این توافق، گام‌هایی را تحت نظارت آژانس برای کاهش تعهداتش آغاز کرد.

بر این اساس، ایران ۱۵ دی‌ماه ۱۳۹۸، با صدور بیانیه‌ای آخرین گام کاهش تعهدات برجامی خود را اعلام کرد که طبق آن، تهران دیگر هیچ محدودیتی در حوزه عملیاتی (شامل ظرفیت غنی‌سازی، درصد غنی‌سازی، میزان مواد غنی‌شده، و تحقیق و توسعه) نخواهد داشت و از این پس، برنامه هسته‌ای ایران فقط بر اساس نیاز‌های فنی خود پیش خواهد رفت و همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز طبق روال ادامه می‌یابد.

ایران بار‌ها اعلام کرده که اگر سایر طرف‌های باقی‌مانده در برجام تصمیم بگیرند تعهدات خود را مطابق با توافق اجرا کنند، گام‌های کاهش تعهدات برجامی ایران قابل بازگشت خواهد بود.

نماینده اتحادیه اروپا همچنین همکاری به موقع و کامل با آژانس بین المللی انرژی اتمی را «کاملاً حیاتی» دانست از تلاش‌های آژانس برای ادامه اجرای ماموریت بلندمدت راستی آزمایی و نظارت مستمر در ایران حمایت کرد.

مدیرکل آژانس دیروز در تهران با رئیس سازمان انرژی اتمی و وزیر امور خارجه کشورمان دیدار کرد. وی در حاشیه نشست امروز شورای حکام نتیجه این دیدار‌ها را سازنده و صحیح و حرفه‌ای خواند.