یارانه نقدی خانوار‌ها ۴ برابر می‌شود

دولت سید ابراهیم رئیسی می‌خواهد در سال آینده ۱۰۰ هزار میلیارد تومان یارانه به صورت نقدی به خانوار‌های هدف اختصاص دهد و فلسفه آنرا جبران فشار ناشی از حذف ارز ترجیحی در بودجه سال آینده تعریف کرده است.

درحالیکه انتظار می‌رفت به دلیل تبعات منفی دلار ۴۲۰۰ تومانی و اثر معکوس آن بر قیمت‌ها که باعث شده است کالا‌هایی که دلار ترجیحی می‌گیرند بیش از سایر کالا‌ها گران شوند، دولت به دنبال حذف تدریجی این عامل مخرب در سفره خانوار‌های ایرانی است که نشان می‌دهد اغتشاش در سیاستگذاری بر تیم اقتصادی دولت حاکم شده است.

با تحلیل اظهارات وزیر اقتصاد می‌توان استنباط کرد که دولت تصمیم دارد در سال ۱۴۰۱، ۴ میلیارد دلار ارز ترجیحی را با نرخ ۲۳ هزار تومان تسعیر کرده و آن را بین ۶۰ میلیون نفر از اقشار پایین جامعه توزیع کند. بنابراین، با درنظر گرفتن مبلغ ۴۵ هزار و ۵۰۰ تومان یارانه نقدی و کمک معیشتی دولت ناشی از افزایش قیمت بنزین در آبان ۹۸، سرانه یارانه نقدی یا کالایی هر شهروند مشمول به تقریبا ماهانه ۲۰۰ هزار تومان خواهد رسید. یعنی به هر فرد ماهانه ۹ دلار می‌رسد!

ظاهرا دولت قصد دارد پرداخت دلار ۴۲۰۰ تومانی را به خرید دارو ادامه دهد که به تدریج باعث نابودی صنعت داروسازی کشور خواهد شد و کارشناسان میز اقتصادی تحریریه پیشنهاد می‌کنند تا این مبلغ به بیمه‌ها به صورت ریالی پرداخت شود تا مزیت‌های تولیدی کشور از بین نرود. پیشنهاد احتمالی دولت این است که سقف بودجه ارزی یارانه کالا‌های اساسی و دارو از ۸ میلیارد دلار در سال جاری به ۱۲.۶ میلیارد دلار در سال بعد افزایش یابد.

در سال ۱۴۰۰ طبق بررسی‌های سازمان برنامه و بودجه، حجم یارانه کالا‌های اساسی و نهاده‌های کشاورزی به ۳۰۰ هزار میلیارد تومان رسیده است. اگرچه تجربه موفق هدفمندسازی یارانه‌ها در سال ۱۳۸۹ وجود دارد، اما با این حال مقام‌های دولت سیزدهم در حال کش دادن یک سیاست ساده و آزموده شده موفق هستند. چنانکه هادی قوامی معاون پارلمانی وزیر اقتصاد گفت: ارز ۴۲۰۰ تومانی حذف نمی‌شود، اما شکل پرداخت آن قرار است تغییر کند، زیرا اگر مابه‌التفاوت نرخ ۴۲۰۰ را با نرخ نیمایی حساب کنیم، ۳۰۰ هزار میلیارد تومان خواهد شد که دولت نمی‌خواهد این مبلغ را وارد ردیف‌های بودجه کند، بلکه می‌خواهد با هدف حمایت از دهک‌های آسیب‌پذیر کارت خریدی بدهد که فقط برای خرید کالا‌های اساسی مانند مرغ، تخم‌مرغ، گوشت قرمز و روغن قابل استفاده باشد.

ایجاد بروکراسی پیچیده برای تخصیص یارانه به چند قلم کالا درحالیکه این کالا‌ها جانشین‌های نزدیک دارند اشتباه است و به عنوان مثال ممکن است یک خانواده ترجیح دهد به جای مرغ از بوقلمون یا گوشت گوسفندی استفاده کند یا روغن‌های صنعتی را با روغن‌ها یا مواد غذایی دیگری جایگزین کند. درحالیکه با طرح ارائه شده عملا خانوار‌ها ناگزیر از زندگی طبق فرمول‌ها و الگوی مصرف طراحی شده به وسیله دولت می‌شوند.