شیوع بیماری کرونا اثرات منفی فراگیری در روند فعالیتهای
اقتصادی داشته است. این اثرات منفی بهصورت زنجیرهوار تمام بازارهای جهانی را با رکود مواجه کرد و بازارهای داخلی نیز از تکانهها در امان نمانده است. بسیاری از مشاغل تحت تأثیر شیوع بیماری کرونا با محدودیتهای مواجه شدهاند تا جایی که برخی از این اصناف مانند تالارهای عروسی دچار ورشکستگی شدند. ابعاد بیماری کرونا در اقتصاد علاوه بر تغییر شکل بسیاری از مشاغل، باعث حذف برخی از مشاغل و جایگزین شدن آنها در بستر فضای مجازی شد.
پس از افزایش سطح واکسیناسیون،
وضعیت اصناف بهبود یافت و بسیاری از مشاغل توانستند فعالیت خود را آغاز کنند، اما سویه جدید بیماری کرونا که اُمیکرون نامگذاری شده نگرانیهای فراوانی درخصوص توقف دوباره فعالیتهای اقتصادی و بازگشت محدودیتها ایجاد کرده است.
بازار اولین قربانی شیوع سویه جدید کرونامطابق ماههای گذشته با شیوع
بیماری کرونا اولین بخش اقتصاد که با محدودیت مواجه خواهد شد بازار و اصناف است، این تصمیم به دلیل کاهش تردد و اعمال فاصلهگذاری اجتماعی اجرا خواهد شد. از زمان شیوع ویروس کرونا (اسفند ۹۸ تا شهریور ۱۴۰۰) تاکنون بسیاری از کسبه به دلیل تعطیلیهای مکرر بهمنظور ممانعت از شیوع این بیماری نتوانستهاند مانند گذشته به فعالیت اقتصادی خود بپردازند و در نتیجه هرروز بیشتر از قبل بر تعداد بنگاههای اقتصادی ورشکسته که ناگزیر به تعطیلی هستند، افزوده میشود.
بنا به آمارهای اعلامشده در این مدت بیش از پنج میلیون نفر شاغل آسیب دیدند و میزان
چکهای برگشتی چند برابر شد. همچنین آمار تبادل پول از طریق شبکه شاپرک (کارتخوانها) کاهش یافت.
چندی پیش محمدباقر مجتبایی، دبیر کل اتاق اصناف ایران عنوان کرد: کرونا، میلیاردها تومان درآمد اصناف را کاهش داده و این ضربه بسیار بزرگی به فعالان بازار است. به گفته وی با تعطیلات اجباری روزانه پنج هزار میلیارد تومان از فروش اصناف در محدودیتهای اخیر کرونایی کاسته شده و اگر این رقم را در ماه محاسبه کنیم به عدد ۱۵۰ هزار میلیارد تومان میرسیم که مجموعاً با شش ماه تعطیلات کرونایی امسال خسارت اصناف ناشی از کاهش فروش روزانه، برابر با عدد ۹۰۰ هزار میلیارد تومان برآورد میشود.
در حالی که مدت زمان زیادی از واکسیناسیون سراسری و بازگشت فعالیت اصناف به روال طبیعی نگذشته است شیوع اُمیکرون مجددا میتواند این بخش را دچار چالش کند.
بانکها و دستگاه دولتی سرگردان میان ادامه فعالیت یا تعطیلی
بانکها و دستگاههای دولتی مانند سازمان امور مالیاتی در زمان کرونا شرایط بسیار متفاوتی دارند بهنحویکه در برخی از مواقع با حداقل نیروی خود اقدام به فعالیت میکنند این رفتار تناقض عجیبی با شرایط بازار دارد و به گفته نوده فراهانی، رئیس اتاق اصناف ایران در زمانی که بسیاری از کسبوکارها به دلیل تعطیلی با کاهش درآمد مواجه هستند، بانکها و اداره مالیات و بیمه با ادامه فعالیت خود در شرایط بحرانی زمینه افزایش بدهی اصناف و ورشکستگی آنها را فراهم میکند.
با کاهش موج بیماری کرونا و افزایش واکسیناسیون قیمت نفت روند افزایش خود را آغاز کرد، درحالیکه بسیاری از کارشناسان قیمت نفت را در بهترین شرایط حدود ۵۰ دلار پیشبینی میکردند، عبور قیمت نفت از بشکهای ۸۰ دلار بسیاری از کارشناسان بازار نفت را شگفتزده کرد. علاوه بر بازگشت تقاضا در بازار، اقدامات سازمان اوپک پلاس برای مدیریت عرضه نقش مهمی در تثبیت قیمت نفت داشته است. اما با شیوع موج جدیدی از بیماری کرونا، نگرانیهای ناشی از بازگشت محدودیت اجتماعی بازار نفت را با شوک مواجه کرد و قیمت نفت در روزهای گذشته کاهش ۱۰ دلاری را تجربه کرد. ادامه روند اُفت قیمت نفت، میتواند خبری ناخوشایند برای کشورهای تولیدکننده نفت باشد.
سید محمدعلی خطیبی، نماینده پیشین ایران در سازمان اوپک در خوص دخالتهای آمریکا در بازارهای نفت مخربتر از «اُمیکرون» است، گفت: شیوع نوع جدید بیماری کرونا در اروپا و کشورهای آفریقایی در کاهش قیمت نفت بیتأثیر نبوده است، به دلیل اینکه برخی از فعالیتهای اقتصادی را محدود میکند، اما به نظر بنده آزادسازی ذخایر نفتی آمریکا، چین، هند، کره و ژاپن و چند کشور مصرفکننده دیگر باعث افزایش عرضه و در پی آن کاهش قیمتها شده است. نفت یک روند صعودی داشت و آمریکا هم بهعنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان نفت شناخته میشود، چرا آمریکا با روند صعودی قیمت نفت موافق نیست و به دنبال کاهش قیمت نفت است؟
خطیبی ادامه داد: آمریکا علاوه بر صادرات نفت واردکننده نفت نیز است، نفتی که آمریکا تولید میکند از نفتهای فوق سبک است و در عین حال که آن نوع نفت را صادر میکند، اما به دلیل ساختار شیمیایی متفاوت نفت، اقدام به واردات نیز میکند درمجموع به نفع آمریکاست که قیمتها پایین باشد تا پول کمتری برای واردات بدهد. آمریکا در اجلاس قبل هم به اوپک پلاس فشار وارد کرد تا میزان افزایش تولید را به بیش از ۴۰۰ هزار بشکه برساند، اما سازمان اوپک پلاس این موضوع را رد کرد و اعلام کرد که همان ۴۰۰ هزار بشکه را افزایش میدهد. درنهایت آمریکا اقدام به آزادسازی ۵۰ میلیون بشکه از ذخایر نفت خود کرد تا قیمتها را کاهش دهد و با قیمتهای پایین یک مانور سیاسی بدهد.
خطیبی گفت: در اجلاس آینده سازمان اوپک پلاس ممکن است در خصوص افزایش ماهانه تولید به میزان ۴۰۰ هزار بشکه تجدیدنظر شود، چون با آزادسازی ذخایر، نیاز بازار کم شده است. بازار باید یک متعادل و متوازن باشد. اگر نیازی نباشد و اوپک پلاس هم کماکان افزایش تولید بدهد، این نفت مازاد است و به قیمت فشار آورده و آن را کاهش میدهد.
اُمیکرون علیه درآمدهای نفتی
بازارهای نفتی تحت تأثیر شروع کرونا با اُفت محسوس قیمت مواجه شدند بازگشت سویه جدید این بیماری میتواند قیمتها را بار دیگر در مسیر کاهشی قرار دهد. کاهش قیمت نفت برای ایران که با محدودیتهای بینالمللی برای فروش نفت مواجه است، میتواند بدترین خبر باشد، وضع تحریمها ایران را برای فروش نفت مجبور به تخفیف به خریداران نفتی کرده است و کاهش قیمت نفت میتواند درآمدهای کشور را بهشدت کاهش دهد و از سوی دیگر کاهش قیمت نفت بهمنزله کاهش تقاضا در بازار نیز است، این موضوع میتواند بازگشت ایران به بازارهای نفتی را نیز سخت کند.