آیا نهاد‌های دینی در برابر شبهات، سازوکار و تدابیری دارند یا خیر؟

آیا نهاد‌های دینی در برابر شبهات، سازوکار و تدابیری دارند یا خیر؟ گروه دین و اندیشه: روزمره سازی مفاهیم و اصطلاحات دینی و تطبیق آن با آنچه امروز در محیط حیاتمان با آن روبرو هستیم یک دستور پژوهشی با اهداف عرفی سازی و دنیاسازی امور دینی و قدسی است. در واقع با گسترش دنیای مجازی و دسترسی آسان به اطلاعات، موضوع تحریف باور‌ها و ایده‌های جمعی در ابعاد دینی – مذهبی و ارزشی – باوری در دستور کار عده‌ای از افراد و شخصیت‌های پژوهشی و نهاد‌های غیر دولتی قرار گرفته است. به بیان جامع‌تر اینکه، آنچه از زمینه یا بستر تماتیک فعالیت این گونه افراد رسانه‌ای می‌شوند و به طور آزاد در دسترس افراد مختلف از اقشار گوناگون قرار می‌گیرد شبهه سازی و تشکیک در آرا و باور‌های آنهاست که در طول سالیان دست نخورده باقی مانده است. به واقع اگر حجیت و حقیقت آشکار این باور‌ها و ارزش‌ها در امور دینی – مذهبی ضامن حفظ و تداوم آن از گذشته تاکنون بوده است این گروه از افراد درصدد دستکاری آن با شبهه اندازی هستند. با این حال تلاش برای بی اعتبارسازی آن‌ها و از اعتبار ساقط کردن آن‌ها در قالب گفتار و کلام و نوشته ها، پروژه‌ای مذموم با هدف لائیتیسه سازی جامعه می‌باشد.

نمونه این گونه تلاش‌ها را می‌توان در نوشته ها، سخنان و گفتار افراد معلوم الحالی، چون «امیر ترکاشوند» دید که با ادعای پژوهشگری در حوزه دینی به نشر اکاذیب و ترویج تشکیک و تردید در حوزه دینی و مذهبی فعال است. بطوریکه وی اخیراً گفته است «منجی عالم بشریت یک دروغ مصطلح می‌باشد... امام مستجاب الدعوه نداریم» وی در ادامه اظهارات اخیرش گفته است «امام و امام‌ها را باید معمولی‌تر از آن تصورات فرا بشری دید».

در واقع دلیل مبادرت به طرح مسائلی از این قبیل توسط افرادی، چون ترکاشوند تلاش برای باورسازی ایده این دنیایی بر اساس معیار و ویژگی‌های دین ستیزانه آن است. نکته جالب توجه در این باره این است که ترکاشوند درصدد طرح مسائل دینی در قالب گزاره‌های فلسفی است. وی با تأکید بر عدالت به عنوان محور قیام منجی و پیوست آن به مفهوم عمومی و قابل فهم آن، رو به طرح مصداق برای یافتن تأییدی بر سخنانش آورده است. بطوریکه وی می‌گوید «نمی دانیم واژه همه فهمِ عدل و عدالت نیز همانند منجی و نجات دچار استحاله تفسیری شده یا نه! نمونه دیگر خروج واژه‌ها از معانی مردم فهم شان را می‌توان در واژه مستضعفان سراغ گرفت که مقام معظم رهبری آن را به غیر مستضعفان تفسیر کردند»؛ در پاسخ به طرح شبهه مذکور توسط وی باید این نکته را خاطر نشان کرد که مفهوم عدالت یک مفهوم جهانشمول است و نمی‌توان مصداق مطلقی برای آن در نظر گرفت و بر آن حادث ساخت.

آیا نهاد‌های دینی در برابر شبهات، سازوکار و تدابیری دارند یا خیر؟ به علاوه اینکه درباره مفاهیم انتزاعی، چون عدالت مصادیق بارزی از تحقق و باور به آن وجود دارد که نزد بشر کاربرد آن یکسان و عملکرد آن واضح و مشخص است که مشمول تغییر نخواهد گردید. دوماً اینکه با تحریف مفاهیم شاید بتوان خلق بدعت کرد، اما با خلق بدعت‌ها نمی‌توان فطرت انسانی را خدشه دار کرد. اساس عدل و عدالت بر پایه فطرت الهی انسان است که در قرآن صراحتاً به آن اشاره شده است. در استفاده از اصطلاح هم فهم بودن مفاهیم توسط ترکاشوند باید گفت که هدف وی از کاربرد این واژه، ذبح حصول به عمق و استعاره و اعجاز واژگان یعنی معنی و مفهوم عدالت می‌باشد. مضافاً اینکه آوردن مصداقی از کلام رهبر انقلاب اسلامی درباره واژه مستضعفان، نمود عینی در عجز تحلیلی این به اصطلاح پژوهشگر دینی است که برای فرار از پاسخ گویی به طرح ایده‌ها و باورهایش متمسک مغلطه می‌گردد. در حقیقت اشاره رهبر معظم انقلاب به مفهوم و معنای واقعی مستضعفان، مبارزه با بدعت گذاری در قالب مفاهیم و معانی می‌باشد. چونکه ارزش و بار معنایی مستضعفان بر اساس آموزه‌های دینی – قرآنی گرانبهاست نه معنای تقلیل یافته اجتماعی و عمومی آن.

خلاصه اینکه، جهت مقابله با آرا و اندیشه‌های سستی، چون مورد مذکور در حوزه مباحث دینی باید سازوکاری از سوی سازمان‌ها و نهاد‌های دینی طراحی شود تا ضمن پاسخ گویی به شبهات با هدف روشنگری و آگاهی سازی عمومی در این باره، این قبیل به ظاهر پژوهشگران را با دعوت به مناظره به چالش کشاند و اصل و نیت اشاعه افکار و اندیشه هایشان را بر همه آشکار ساخت. چونکه خالی کردن جبهه نبرد فکری – اندیشه‌ای در عرصه دینی موجب شده تا این گونه افراد با خالی دیدن میدان با شبهه سازی ادعای میدان داری داشته باشند.