برای اولین بار مدل سه بعدی یک سامانه دو ستاره‌ای ساخته شد

اخترشناسان به کمک یک ستاره لرزان کوچک که رصدش بسیار سخت بوده، توانسته‌اند سیاره‌ای شبیه مشتری را شناسایی کنند که به دور یک ستاره می‌چرخد و ستاره دیگری هم در منظومه آن وجود دارد. این اولین باری است که دانشمندان توانسته‌اند چنین ساختاری را به‌صورت سه بعدی مدل‌سازی کنند.

پژوهشگران با استفاده از آرایه خط پایه بسیار بزرگ (VLBA) در بنیاد ملی علوم آمریکا توانسته‌اند این منظومه دو ستاره‌ای را شناسایی و اولین مدل سه بعدی کامل را از تعامل این سیاره با ستاره‌های خود به وجود بیاورند. این اکتشاف نه تنها به لحاظ بصری خیره‌کننده است، بلکه می‌تواند اطلاعات ارزشمندی را درباره فرآیند شکل‌گیری سیارات در اختیار ما قرار دهد.

تاکنون فقط سه سیاره فراخورشیدی با استفاده از این تکنیک که اخترسنجی نامیده می‌شود، شناسایی شده‌اند. دو ستاره‌ی موجود در این منظومه GJ ۸۹۶AB نام دارند و فاصله‌شان با زمین حدود ۲۰ سال نوری است. آن‌ها ستاره‌های کوتوله سرخ هستند که رایج‌ترین ستاره در کهکشان راه شیری محسوب می‌شود. ستاره بزرگ‌تر میان آن‌ها که این سیاره به دورش می‌چرخد، ۴۴ درصد خورشید و دیگری ۱۷ درصد خورشید جرم دارد. فاصله این دو ستاره تقریبا معادل فاصله نپتون از خورشید است.

اخترشناسان با بررسی رصد‌های اپتیکی از سال ۱۹۴۱ تا ۲۰۱۷ این اطلاعات را به دست آورده‌اند. آن‌ها همچنین از اطلاعات رصد‌های VLBA در بازه زمانی ۲۰۰۶ تا ۲۰۱۱ استفاده کردند. محققان با استفاده از توانایی‌های VLBA اندازه‌گیری‌های دقیقی را از موقعیت این ستاره‌ها در طول زمان انجام دادند. سپس با تحلیل‌های خود توانستند حرکت مداری ستاره‌ها و جابه‌جایی‌های آن‌ها در فضا را پیدا کنند.

سامانه دو ستاره‌ای با سیاره‌ای به اندازه دو برابر مشتری
دانشمندان سپس موفق به ردیابی حرکت ستاره بزرگ‌تر شدند و انحراف‌های کوچکی را در حرکتش مشاهده کردند که در نهایت وجود این سیاره را فاش کرد. این انحراف‌ها از بابت اثر گرانشی سیاره بر ستاره اتفاق می‌افتد. محققان می‌گویند جرم این سیاره تقریبا دو برابر مشتری است و هر ۲۸۴ روز زمینی به دور ستاره‌اش می‌چرخد. فاصله آن تا این ستاره هم کمتر از فاصله زهره تا خورشید است.

«گیسلا اورتیز-لئون» از موسسه مکس پلانک می‌گوید: «این نخستین باری است که چنین ساختار پویایی در سیاره‌ای مربوط به یک منظومه فشرده دوتایی که احتمالا در یک قرص پیش‌سیاره‌ای مشترک شکل گرفته، مشاهده شده است.»

اخترشناسان باور دارند که این اکتشاف می‌تواند ابزار ارزشمندی برای شناسایی سایر سامانه‌های سیاره‌ای باشد. اگر تمایل داشتید این مطلب را با دوستان خود در شبکه‌های اجتماعی به اشتراک بگذارید.