طی سالهای اخیر اعمال تحریم علیه ایران توانست فروش نفتخام را با مشکل جدی روبهرو کند، برای مثال ایران یکی از تأمینکنندگان عمده انرژی هند در سالهای قبل از تحریم محسوب میشد که به دلیل اعمال این تحریمها، روابط تجاری این کشور با ایران در حوزه انرژی تضعیف شد.
علاوه بر این، اختلافهایی که میان هند و پاکستان شکل گرفت باعث شد تا در کنار بیتدبیری مسئولان، پروژههایی مانند احداث خط لوله صلح به شبه قاره هند به سرانجام نرسد. همچنین حضور کشورهایی مانند ترکمنستان به عنوان یکی از رقبای ایران در اجرای پروژههایی مانند احداث خط لوله تاپی که گاز را به هند میرساند، باعث شد حضور ایران به تدریج کمرنگتر شود.
این فرصت حضور در حالی است که تولید نفت خام نیجریه به کمتر از یک میلیون بشکه در روز (bpd) رسیده است که عرضه جهانی نفت را در بحبوحه افزایش هزینههای انرژی در ماههای اخیر کاهش میدهد. علاوه بر این، برنامه تأمین بیشتر نفت خام کشور هند از کشورهای حوزه خلیج فارس باعث میشود تا اهمیت حضور ایران دو چندان شود.
سرعتبخشی به تولید و استخراج نفت و گاز در حالی است که کشورهای جهان در مسیر کربن صفر حرکت کرده و پیشبینی میشود تا دهههای آینده قیمت نفت و گاز به کمترین میزان خود برسد، به طوری که تولید و استخراج آن دیگر صرفه اقتصادی نخواهد داشت؛ بنابراین باید تا جایی که امکان دارد، نفت و گاز خود را بفروشیم تا بخشی زیادی از این ذخایر در سالهای آینده از بین نرود.
هند، مهمترین مقصد برای صادرات در حوزه نفت و گاز است
علیرضا شیرمحمدی، کارشناس مدیریت استراتژیک و اقتصاد انرژی در گفتگو با خبرنگار پول نیوز اظهار داشت: در سالهای گذشته با سیاست حفظ پایداری در بازارهای صادراتی، توسط ایران در بعضی از کشورها پالایشگاه ساخته شده بود که این روند طی سالهای اخیر به دلیل شرایط تحریم تا حدودی متوقف شد. منابعی که در آن کشورها بلوکه شده میتواند منبع بسیار خوبی برای سرمایهگذاری در آن کشورها باشد.
این کارشناس اقتصاد انرژی با بیان اینکه علاوه بر فروش نفت خام، تأمین قیر مورد نیاز کشورهای هدف نیز میتواند در دستور کار قرار بگیرد، گفت: ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان قیر در جهان میتواند اقدامات اساسی برای بهدست آوردن بازار بعضی از کشورها مانند هند انجام دهد تا بازار صادرات ایران پایداری خود را حفظ کند.
شیرمحمدی تصریح کرد: ناپایداری در بازار صادراتی ایران به این دلیل است که سیاستگذاریهای حوزه صادرات در کشور مقطعی است، بنابراین برای عمیقتر شدن در بازارهای صادراتی به منابع مختلف سرمایهگذاری نیاز است که ایجاد پالایشگاه در کشورهای هدف میتواند به این موضوع کمک کند.
وی با بیان این که برای انتخاب مقصد صادراتی باید به چهار نکته را در نظر داشت، تصریح کرد: نکته اول بازده سرمایهگذاری است، یعنی هر کدام از کشورهایی که بازده سرمایهگذاری بالاتری را دارند باید در اولویت باشند؛ نکته دوم این است که کشورهایی مانند هند که به منابع انسانی دسترسی بیشتری دارند، باید در اولویت دوم قرار گیرند.
این کارشناس اقتصاد انرژی ادامه داد و افزود: نکته سوم توجه به میزان انرژی مورد نیاز کشورهای هدف و چهارم ریسکهای سیاسی است. در واقع بر اساس این چهار نکته میتوان مقصد صادراتی را در حوزه نفت و گاز به خوبی شناسایی کرد؛ از این رو به نظر میرسد کشور هند در اولویت اول مقصد صادراتی قرار دارد.
خبرنگار: مجتبی بیگلری