«نه سود میدهیم، نه بهره میگیریم، بنگاه داری هم نمیکنیم» اینها کلیدیترین جملاتی بود که در مصاحبه با سیدسعید شمسی نژاد مدیرعامل بانک قرض الحسنه مهر ایران مطرح شد. مگر داریم؟ مگر میشود؟ این بانک چگونه سرپا مانده؟ از کجا میآورد حقوق کارکنان و هزینههای جاری را میپردازد؟ شاید از منابع مالی دولت تامین میشود؟ این سوالات و بسیاری موارد دیگر تنها هنگامی مطرح میشود که سخن از قرض الحسنه به میان میآید. قرض الحسنه؛ سنتی که بر زبان میآوریم، اما دراجرا زیاد جدی گرفته نمیشود، اما از آن دسته مواردی است که اگر اجرا شود، غوغا میکند. برای آنکه به اهمیت قرض الحسنه پی ببریم، کافی است، بیلان بانک قرض الحسنه مهر ایران را موشکافانه و با دقت بررسی کنیم.
رشد منابع بانک
یکی از مهمترین بخشهایی که باعث میشود بانک دستی باز در فعالیتهای خود داشته باشد، منابع است، مسالهای که بارها مورد انتقاد قرار گرفته است. اما بانک قرض الحسنه مهر ایران در مدت ۹ ماهی که از مدیریت شمسی نژاد بر این بانک میگذارد، از منابع ۷۲ هزار میلیارد تومانی به منابع ۱۱۷ هزار میلیارد تومانی جهش کرده است.
افزایش چشمگیر مشتریان
اینکه این منابع چگونه بدست آمده و در حالی که بانک تسهیلاتی با بهره سنگین نمیدهد و درآمدهای آنچنانی ندارد، چگونه در مدت ۹ ماه توانسته منابع خود را حدود ۵۰ درصد افزایش دهد، باید به استقبال مردم در باز کردن حسابهای قرض الحسنه توجه کنیم. بر اساس آمارهای موجود، روزانه نزدیک به ۹ هزار نفر در بانک قرض الحسنه مهر ایران حساب باز میکنند و این استقبال باعث شده تا تعداد دارندگان حساب قرض الحسنه در بانک مهر ایران به ۱۳ میلیون نفر برسد، جالبتر اینکه مدیریت بانک قرض الحسنه مهر ایران سیاست گذاری کرده تا تعداد دارندگان حساب را در مدت کوتاهی به ۲۰ میلیون تن برساند، عددی که در صورت دستیابی میتواند اهمیت قرض الحسنه را بیش از بیش تشریح کند.
مقابله با ربا و ربا خواری
باید پذیرفت که مردم در شرایط کنونی بیش از آنکه به دریافت سود بیندیشند، به دریافت تسهیلات میاندیشند. اما مهمترین چالشی که اکنون نظام بانکداری را زیر سوال برده، دریافت بهرههای کلان از تسهیلات پرداختی است. باید پذیرفت که برای کارمند یا کارگری که ماهیانه حقوق حداقلی و حتی پایینتر دریافت میکنند، پرداخت بهره ۱۸ درصد نه تنها سنگین بلکه کمرشکن است. بدتر آنکه بسیاری از حقوق بگیران که یکباره با بیماری رو به رو میشوند، ناچار به دریافت پول از رباخواران میشوند که زندگی شان بر باد میرود، به همین دلیل استقبال از قرض الحسنه در اولویت این افراد قرار میگیرد و شاهد کوچ مردم به بانک قرض الحسنه مهر ایران هستیم.
مدیریت تورم با قرض الحسنه
نکته مهمی که آزاردهنده به نظر میرسد، رشد سرسام آور قیمتها و ناتوانی دولت در کنترل تورم است. تورمی که امروزه بنابر اعتراف دولت بیش از ۴۰ درصد و بنابر باور مردم بیش از ۱۰۰ درصد است، باعث بالا رفتن بی رویه قیمتها شده و، چون درآمد مردم به اندازه گرانی و تورم رشد نداشته، توان خرید از مردم گرفته شده است. در نتیجه مردم ناچار میشوند برای خرید کالا به ویژه کالاهای مرتبط با لوازم خانگی، مبالغ سنگینی بپردازند و از آنجا که اکثریت جامعه را قشر حقوق بگیر تشکیل میدهد، پرداخت یک باره برای خرید لباسشویی ۲۰ میلیون تومانی یا یخچال ۴۰ میلیون تومانی از عهده حقوقهای ناچیز بر نمیآید، به همین دلیل گرفتن وام در اولویت مردم قرار دارد، اما تسهیلات با بهره بالا به هیچ عنوان مورد تایید مردم نیست، درنتیجه بانک قرض الحسنه مهر ایران گزینه مناسب برای آنهایی است که وام میخواهند، اما بدنبال دادن بهرههای سنگین نیستند.
روند رو به رشد پرداخت وام
آمار تسهیلات پرداختی بانک قرض الحسنه مهر ایران در ۴ ماهه ابتدای سال بیانگر آن است که ۸۳۳ هزار و ۳۰۰ فقره به مبلغ ۲۵۳ هزار میلیارد به متقاضیان پرداخت شده که این رقم در مقایسه با مدت مشابه سال قبل ۲۲ درصد رشد داشته است. جالبتر اینکه از زمان روی کار آمدن شمسی نژاد، تحولی در میزان تسهیلات پرداختی صورت گرفته بدین معنا که سقف تسهیلات از ۵۰ میلیون تومان به ۲۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است. شرایط موجود نشان میدهد که قرض الحسنه برکتهای زیادی به همراه دارد و رویکرد به قرض الحسنه نه تنها باعث زمینگیر شدن نظام بانکی نمیشود بلکه میتوان میزان تسهیلات را ۴ برابر افزایش داد و ۲۲ درصد نیز بر تعداد وام گیرندگان افزوده شود، اما بانک قویتر و کارآمدتر شود.