مالیات بخش زیادی از درآمد دولت را تامین می‌کند

رشد اقتصادی یکی از اهداف اصلی دولت‌ها است که تأثیر انکارناپذیری در بهبود سطح رفاه افراد جامعه دارد. بررسی رشد اقتصادی و اینکه عوامل سیستمی چگونه رشد را تحت تأثیر قرار می دهند، همیشه موردتوجه اقتصاددانان بوده است.

مالیات به عنوان یکی از مهم‌ترین ابزار‌های تامین کننده مصارف بودجه دولت و همچنین ابزاری موثر در اجرای سیاست‌ها و راهبرد‌های اقتصادی دارای نقش تعیین کننده در نظام اقتصادی کشور هست مالیات از مهم‌ترین ابزار‌های است که توسط آن دولت‌ها می‌توانند سه هدف تامین هزینه تخصیص بهینه منابع اقتصادی و توزیع مجدد درآمد و ثروت را تامین کند توزیع درآمد به دلیل پیامد‌های اقتصادی و اجتماعی غیر قابل انکار خود همواره دغدغه دولت و نظام‌های اقتصادی بوده و مکاتب فکری مختلف به سهم خود تلاش کردند رویکرد‌ها و راه حل‌های مختلفی را برای تحصیل به سطح قابل قبولی از آن ارائه دهند همین اهمیت طراحی شده است که عدالت و توزیع درآمد به یک هدف اقتصادی و سیاسی بسیار مهم برای دولت‌ها تبدیل شود.

توزیع درآمدنه تنها از نظر اقتصادی و از آن جهت که نرخ پس انداز نتیجه سرمایه گذاری و تقاضا در بازار‌های مختلف و دیگر عوامل اقتصادی را متاثر میکند حائز اهمیت است.

یکی از ابزار‌های هدف توزیع مناسب درآمد سازمان مالیاتی است در کشور ما وظیفه مدیریت مالیاتی بر عهده سازمان امور مالیاتی که با توجه به نقش مهم مالیات اقتصاد یک کشور بررسی کارایی این سازمان از اهمیت بالایی برخوردار است، اما طراحی یک نظام ارزیابی عملکرد سازمان امور مالیاتی به دلیل تنوع مالیاتی و تاثیرات گوناگون مالیات و پارامتر‌های اقتصادی دارای پیچیدگی‌هایی است برنامه روش‌هایی که بتواند همزمان این زمان را پاسخ دهند پایه مدل‌های مالیات استوار است.

یکی از عوامل مؤثر بر رشد اقتصادی، سیاست‌های مالیاتی دولت است که توسط الگو‌های رشد درون زا مورد توجه قرارگرفته است. امروزه دولت نه تنها به عنوان نهاد قانونی برای اداره کشور، بلکه به عنوان واحد اقتصادی که فعالیت آن نقش تعیین کننده در جهت گیری‌های کلی اقتصاد دارد، شناخته شده است. دولت نیز همانند واحد‌های اقتصادی دیگر، دارای درآمد و هزینه می‌باشد.

درآمد‌های دولت از محل خدماتی است که به جامعه ارائه می‌دهد و باید به صورت مالیات گردآوری شود.

تداوم فعالیت اقتصادی درگرو توازن درآمد‌ها و هزینه‌ها می‌باشد و کسری مستمر درآمد بر هزینه، مانع تداوم فعالیت اقتصادی می‌گردد. ازاین رو دولت نیز باید بتواند جریان هزینه و درآمد خود را به گونه‌ای تنظیم کند که در بلندمدت در تعادل باشد.

هرچند نقش انحصاری دولت در عرضه پول، امکان تأمین کسری را فراهم می‌سازد، ولی این امر مشکلات شناخته شده بسیاری را در نظام اقتصادی به وجود می‌آورد.

در کشور ایران عمده‌ترین منبع درآمدی دولت پس از درآمد‌های نفتی، درآمد‌های مالیاتی می‌باشد، که به عنوان قسمتی از سیاست‌های مالی، در اعمال سیاست گذاری‌های کلان اقتصادی به کاربرده می‌شود.

شناخت تأثیر مالیات بر رشد اقتصادی، در اعمال سیاست گذاری‌های کلان اقتصادی به کاربرده می‌شود.

شناخت تأثیر مالیات بر رشد اقتصادی، ابزار مناسبی را در جهت سیاست‌های مالی مناسب در راستای توسعه اقتصادی ایجاد می‌کند. مالیات از طریق کانال‌های بلند سرمایه گذاری فیزیکی و سرمایه گذاری انسانی مخارج دولت، ازسوی دیگر دانستن این موضوع که کدامیک از مالیات‌ها قادر است بیشتر در راستای تغییرات رشد اقتصادی باشد از اهمیت برخورد است.

عبدالمجید شیخی کارشناس و تحلیلگر اقتصادی در خصوص تراز درآمد‌ها و هزینه‌های دولت و الزاماتی که در تدوین و تصویب بودجه ۱۴۰۲ باید لحاظ شود گفت: تراز شدن درآمد‌ها و هزینه‌ها گزینه مطلوب بودجه نویسی به شمار می‌رود، اما متاسفانه در دهه‌های گذشته کسری و ناترازی درآمد‌ها و هزینه‌ها که بیش از منابع درآمدی بوده منجر به ایجاد چالش‌های بزرگی برای اقتصاد کشور شده است.


وی در این باره خاطرنشان کرد: در این موضوع شکی وجود ندارد که بودجه کشور به عنوان سند مالی یک ساله نیازمند اصلاحات مهمی است که بخشی از آن مربوط به اصلاح نظام مالیاتی است، چرا که نظام مالیاتی کشور ناقص است و از چند اشکال اساسی رنج می‌برد.


شیخی در این باره خاطرنشان کرد: حجم اقتصاد ایران بسیار بزرگ است به طوری که آمار‌ها بیانگر این واقعیت مهم است که حجم واقعی اقتصاد ایران بیش از ۷ برابر آماری است که نهاد‌های مختلف منتشر می‌کنند. این حجم بزرگ اقتصاد می‌تواند منجر به دریافت منابع بزرگی از طریق وصول مالیات شود.


این استاد اقتصاد خاطرنشان کرد: اگر صد درصد مالیاتی که از سازمان‌ها و نهاد‌ها و بنگاه‌های اقتصادی، ثروتمندان و دلالان باید گرفته شود، اخذ شود براساس گزارش‌های سازمان امور مالیاتی کسری بودجه‌ای نخواهیم داشت پس درآمد‌های مالیاتی کشور به شدت کم است و از نظر واقعی رقم‌هایی بسیار پایین‌تر از آن چیزی است که باید دریافت شود.


 وی در خصوص تامین کسری بودجه از طریق توجه به درآمد‌های مالیاتی گفت: برای اینکه بودجه دچار کسری نشود اتکا به منابع درآمد‌های مالیاتی موضوع بسیار مهمی است به همین خاطر انتظار می‌رود دولت مانع فرار‌های مالیاتی شود. اگر دولت بتواند با ابزار‌های مناسب مانع فرار‌های مالیاتی شود قطع به یقین نیازی به فروش یک قطره نفت نخواهیم داشت و درآمد‌های نفتی خرج توسعه کشور و گسترش فعالیت‌های عمرانی و زیر ساختی می‌شود.

شیخی خاطرنشان کرد: نیازمند چند اصلاح در نظام مالیاتی کشور هستیم که اولین آن جلوگیری از فرار مالیاتی با راه‌اندازی سامانه پایش تراکنش‌های پولی و مالی است تا از کلیه تراکنش‌ها طبق جدول طراحی شده مالیات اخذ شود، با توجه به اینکه بخش مولد معمولا فرار مالیاتی کمی دارد، اما بخش غیرمولد فرار مالیاتی بسیار بالایی دارد به همین دلیل عمده جریانات تورمی هم به انباشت ثروت‌های عظیمی در دست عده کوچکی از فعالان بخش غیرمولد منتهی شده که زیر چتر محاسبه مالیاتی قرار نمی‌گیرند.


وی در پایان گفتگو گفت: دولت باید معافیت‌های مالیاتی را حذف کند و از بخش‌های مختلف مثل بسیاری از فعالان اقتصادی مانند پزشکان، فوتبالیست‌ها و هنرمندان مالیات دریافت کنند چرا که بین آحاد مردم از طبقه کارمند و کارگر با درآمد‌های کم که مالیات پرداخت می‌کنند نباید تفاوتی با صاحبان درآمد‌های بالا وجود داشته باشد.