روند متغیرهای کلان اقتصادی در کشور مسیری نامتقارن داشته است. در آمارهای بانک مرکزی از شاخصهای کلان اقتصادی مشاهده میشود سرعت رشد ماهانه پایه پولی کم شده و در مقابل بر سرعت نقدینگی افزوده شده است.
این دو متغیر به نوعی مهمترین شاخصهای کلان اقتصادی قلمداد میشوند که بررسی روند آنها از مهمترین وظایف اقتصاددانان در تعیین مسیر تورمی در کشور است.
افت سرعت رشد پایه پولی در آبان ۱۴۰۱
پس از آن که در مهرماه رشد ماهانه پایه پولی به سطح بالایی رسید در ماه بعد یعنی نیمه پاییز از سرعت رشد آن کاسته شد. براساس دادههای آماری بانک مرکزی در این مقطع حجم پایه پولی با ۲ درصد رشد ماهانه به ۷۲۷ هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان رسیده و نزدیک به ۱۴ هزار و ۶۷۰ میلیارد تومان به میزان آن افزوده شد.
مقایسه نقطهای پایه پولی نیز نشان میدهد در دوازده ماه منتهی به آبان ۱۴۰۱ نزدیک به ۱۹۷ هزار و ۵۰۰ میلیارد تومان به پایه پولی افزوده شده که تقریبا معادل با ۳۴.۶ درصد بوده است.
روند ماهانه رشد پایه پولی نشان میدهد این رشد نسبت به ماه قبل درحدود ۱.۲ واحد درصد کمتر شده و در مقایسه نقطهای نیز این رشد تقریبا ثابت مانده و تغییری را ثبت نکرده است.
دومین شاخصی که بانک مرکزی خبر از تغییرات آن داده نقدینگی است. این شاخص هم در صورتی که همسو بارشد اقتصادی کشور نباشد میتواند منجر به افزایش تورم در کشور شود.
رشد ماهانه نقدینگی صعودی شد
در دومین ماه پاییزی کشور، نقدینگی ایران رشد ماهانهای برابر با ۲.۳ درصد داشته و به ۵ هزار و ۸۰۷ هزار میلیارد تومان رسید. این رشد به لحاظ ارزش برابر با ۱۲۹ هزار و ۸۷۰ میلیارد تومان بوده است.
در کنار این مقایسه ماهانه، میتوان هر شاخص را به صورت سالانه نیز مورد ارزیابی قرار داد. طبق دادههای بانک مرکزی در دوازده ماه منتهی به آبان ماه، هزار و ۵۸۰ هزار میلیارد تومان به نقدینگی افزوده شده و این رقم را در این مدت ۳۴.۵ درصد رشد داده است.
بررسیها نشان میدهد وضعیت نقدینگی در بعد ماهانه و سالانه مسیری صعودی را داشته است.. با این حال بانک مرکزی اعلام کرده که بخشی از رشد نقدینگی در آبان ماه سال ۱۴۰۰ (معادل ۲.۴ واحد درصد از رشد هشت ماهه و ۲.۷ واحد درصد از رشد دوازده ماهه) مربوط به اضافه شدن اطلاعات خلاصه دفتر کل داراییها و بدهیهای بانک مهراقتصاد به اطلاعات خلاصه دفتر کل داراییها و بدهیهای بانک سپه (بواسطه ادغام) بوده است.
رفتار دو متغیر مهم پایه پولی در این مدت نشان داد که ضریب فزاینده نقدینگی باوجود مسیر متعارض در شاخصهای اقتصادی مسیری ثابت را سپری کرده و در سطح ۷.۹۸ ثابت مانده است.