بازدارندگی و پیشگیری از تکرار جرایم بورسی؛ هدف انتشار سوابق تخلفاتی مدیران

محمدمهدی منتظری گفت: در انتشار این سوابق، لازم است به این نکته اشاره شود که مبنای مشروعیت حکم قانونی و تکلیفی که مجلس شورای اسلامی در قانون احکام دائمی ایجاد کرده، بحث بازدارندگی و پیشگیری از تکرار جرایم و تخلفات برای مدیرانی است که از سابقه تخلف برخوردارند.

منتظری با بیان اینکه معرفی مدیران ناقض قانون سبب می‌شود مدیران اعتبار و حسن شهرت خود را در معرض خطر ببینند، گفت: این اقدام سبب می‌شود مدیران تلاش کنند تا رفتار و تصمیم‌های مدیریتی خود در شرکت‌ها را با قوانین و مقررات منطبق کنند؛ طبیعی است از این طریق حقوق سهامداران و سرمایه‌‎گذاران نیز به نحو شایسته‌تری حفظ خواهد شد.

او با تاکید بر اینکه به انتشار سوابق مدیران نه تنها به عنوان یک مجازات در نظام‌های حقوقی و بازار‌های مالی نگریسته می‌شود، بلکه یک ابزار پیشگیرانه در چهارچوب پیشگیری‌های وضعی تلقی می‌شود، خاطرنشان کرد: این اقدام از ارتکاب جرایم و تخلفات توسط مدیران در بازار‌های مالی و بزه‌دیدگی سهامداران در این بازار‌ها ممانعت به عمل می‌آورد. زیرا در بازار‌های مالی سرمایه‌گذاران بسیاری وجود دارند که به صورت بالقوه می‌توانند بزه‌دیده شوند که در سایه انتشار عملکرد مدیران می‌توان از بزه‌دیدگی آن‌ها اجتناب کرد.

منتظری با بیان اینکه متخلفان همیشه اقدام به محاسبه هزینه و فایده برای ارتکاب اعمال و تصمیم‌های خود می‌کنند، عنوان کرد: یک مدیر برای اینکه تصمیم به ارتکاب یک تخلف یا جرمی را بگیرد، پیش از آن اقدام، هزینه و فایده آن را بررسی می‌کند؛ به این ترتیب که پاسخ کیفری یا انضباطی در نظر گرفته شده برای عمل خود را بررسی می‌کند و چنانچه فواید ارتکاب آن عمل را بیش از هزینه آن تشخیص دهد، به آن عمل مبادرت می‎کند.

به گفته این مقام مسئول در سازمان بورس، انتشار سوابق محکومیت مدیران، هزینه ارتکاب جرایم و تخلفات را به شدت می‌کاهد و در برآوردی که مدیر متخلف در تصمیم‌گیری خود خواهد داشت مبنی بر عدم انجام آن، موثر خواهد بود؛ زیرا انتشار عملکرد مدیر در حسن شهرت و جایگاه مدیریتی او تاثیر بسزایی دارد و در این شرایط، انتشار احکام سبب پیشگیری از تخلفات خواهد شد. بنابراین، به نظر می‌رسد انتشار سوابق سبب پایین آوردن هزینه تخلفات و در پی آن پیشگیری از وقوع آن‌ها خواهد شد.

او با تاکید بر این نکته که یکی از وظایف سازمان بورس و اوراق بهادار که در قانون بازار به آن اشاره شده، اتخاذ تدابیر لازم به منظور پیشگیری از تخلفات است، گفت: در همین راستا، شورای عالی بورس با تنظیم ضوابط اجرای حکم قانونی انتشار سوابق تخلفاتی و انضباطی مدیران، این بستر و ابزار را فراهم کرده تا از طریق انتشار این سوابق اقدام پیشگیرانه خود را محقق کند.

رئیس اداره پیشگیری از ناهنجاری‌ها و ارتقاء سلامت بازار سرمایه سازمان بورس افزود: سازمان بین‌المللی کمیسیون‌های اوراق بهادار نیز یکی از عوامل ایجاد بازدارندگی قابل اعتنا را اطلاع‌رسانی عمومی در خصوص اقدامات اجرایی یا همان انتشار سوابق کیفری و انضباطی دانسته است.

او در انتهای گفت‌وگوی خود با اشاره به پیشینه این موضوع در دین اسلام ابراز کرد: با توجه به اینکه در جامعه و نظام اسلامی، تفکر اسلامی در حاکمیت و آحاد جامعه حاکم است بهتر است نگاه تاریخی و روایی نسبت به موضوع انتشار سوابق محکومیت نیز شود. امیرمؤمنان علی علیه‌السلام پس از دریافت خبر موثق از خیانت «ابن هَرمَه» مسئول اقتصادی بازار اهواز، به ابن رفاعه، حاکم اهواز، نامه‌ای کوتاه، ولی در نهایت شفافیت و قاطعیت نوشت: با دریافت نامه من، فوراً ابن هرمه را از مسئولیت بازار عزل کن؛ به‌خاطر حقوق مردم، او را زندانی کن و همه مردم را از از عزل و بازداشتش با خبر نما؛ تا اگر شکایتی دارند، اعلام کنند. این حکم را به همه کارکنان دولتی ابلاغ کن تا سیاست مرا بدانند. در این کار، نسبت به ابن هرمه نباید غفلت و کوتاهی شود و الاّ نزد خدا هلاک خواهی شد و من نیز به بدترین وجه تو را از مسئولیت عزل می‌کنم؛ و تو را به خدا پناه می‌دهم از این که در این کار کوتاهی کنی.