کویر جوانه زد

پویان، یکی از محققان و استادان گیاهان دارویی خراسان جنوبی گفت: بارندگی‌های امسال باعث رویش اغلب گونه‌های دارو‌های گیاهی در خراسان جنوبی شد و اگر این بارندگی ادامه یابد، گونه‌های گیاهی دانه هم خواهد داد.

وی وضعیت رویش گیاهان دارویی را در بهار امسال در مقایسه با سال‌های قبل مطلوب دانست و گفت: اگر بارندگی‌ها سال آینده به همین منوال ادامه یابد، شاهد بازگشت دوران طلایی گیاهان دارویی در خراسان جنوبی خواهیم بود چرا که ۲۲ سال استمرار قهر طبیعت سبب شده تا در برخی از سال‌ها برخی گونه‌ها گیاهی به هیچ وجه رویشی نداشته باشد.

به گفته پویان امسال گونه گیاهی مینای بیرجندی که در اصطلاح محلی به آن مستار می‌گویند بیش از دیگر گونه‌های گیاهی شاهد رویش آن خواهیم بود.

مسئول مجتمع تحقیقات گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی خراسان جنوبی که حدود ۳۵ جلد کتاب در زمینه گیاهان دارویی و خواص آن و بیش از ۴۰ مقاله علمی و تحقیقاتی در این رابطه منتشر کرده است، یکی دیگر از گونه‌های گیاهان دارویی استان که در مناطق مرطوب چشمه‌ای می‌روید را مسیچه عنوان کرد که امسال رویش خوبی دارد.

پویان گفت: امسال همچنین گونه‌های گیاهان دارویی که مردم بیشتر آن را می‌شناسند و به طور معمول آن را می‌چینند مانند اسطوخدوس، گل زوفا، گل بوی مادران، کاکاتی و... در سطح بیشتری از عرصه‌های زراعی، مرتعی و باغی خراسان جنوبی رشد می‌کند

وی به اتمام یک کارتحقیقاتی جدید در زمینه گیاهان دارویی خراسان جنوبی به سفارس سازمان جهاد کشاورزی استان اشاره کرد و گفت: براساس آخرین پژوهشی که در این کار مطالعاتی تحقیقاتی انجام شد حدود هزار و ۳۰۰ گونه گیاه دارویی زراعی، باغی و مرتعی در استان شناسایی و معرفی شد که کاربرد این گونه‌ها و اسانس‌ها و عصار‌هایی که از آن به دست می‌آید برای انسان، دام، دارویی، صنعتی و... است.

همچنین براساس آخرین یافته‌های علمی گیاه مرتعی آنغوزه می‌تواند به گونه زراعی تبدیل شده و اگر توسعه یابد به طور حتم به لحاظ ارزش اقتصادی با زعفران برابری می‌کند.

این کارشناس خبره حوزه گیاهان دارویی به وضعیت نامطلوب صادرات آن هم به واسطه تحریم‌های ناجوانمردانه اشاره و خاطرنشان کرد: همین وضعیت سبب شده تا کشور‌های خلیج فارس که نیاز مبرم به اسانس ها، عصار‌ها و... گیاهان دارویی دارند آن هم به واسطه اقلیم خاصشان نیاز خود را از دیگر کشور به ویژه ترکیه تامین کنند.

پویان با بیان این که اکنون به واسطه تحریم‌ها ارزی آوری از صادرات گیاهان دارویی در کشور نداریم افزود: کشور ترکیه نه تنها نیاز کشور‌های خلیج فارس بلکه کشور‌های انتزاعی دیگر از جمله آمریکا را نیز در زمینه گیاهان دارویی تامین می‌کند به طوری که سال گذشته حدود ۶۰ تن اسانس نعناع مورد نیاز آمریکا را ترکیه تامین کرد.

بنا به گفته کارشناسان گیاهان دارویی تغییر اقلیم، کمبود منابع آبی، خشکسالی، نیاز جهانی به تولیدات گیاهی سالم و ارگانیک از مهمترین مزیت‌های اقتصاد مبتنی بر تولید، فرآوری و صادرات گیاهان دارویی برای ایران زمین و خراسان جنوبی است.

کویر جوانه زد
خراسان جنوبی جزء ۵ استان برتر تولید گیاهان دارویی

خراسان جنوبی یکی از مناطق مستعد تولید گیاهان دارویی در کشور است که در منابع مختلف تعداد گونه‌های گیاهی آن را بیش از هزار و ۳۰۰ گونه معرفی کرده‌اند و این استان جزو پنج استان برتر کشور از نظر سطح زیرکشت و تولید گیاهان دارویی است که آن چنان که باید و شاید بهره لازم را از این منبع درآمدی نبرده ایم.

این استان سرزمین زیره سبز، گل محمدی، خاکشیر، آویشن، نعنا فلفلی، رزماری، اسطوخدوس، بابونه، ختمی، پنیرک، شیرین بیان، کاسنی، همیشه بهار، سرخارگل، آلوئه ورا و گل گاو زبان است که زعفران در صدر آن‌ها قرار دارد.

عرصه‌های تولید گیاهان دارویی در منطقه را می‌توان به سه بخش عمده تقسیم کرد که بخش نخست، تولید در بستر‌های کشاورزی و مزارع تولید گیاهان دارویی بدون احتساب زعفران و گل‌محمدی است که سالانه از چهار هزار و ۴۰۴ هکتار سطح زیرکشت، بیش از هزار و ۸۱۱ تن گیاهان دارویی به‌صورت دیم و آبی حاصل می‌شود.

دوم بهره‌برداری از فرآورده‌های مرتعی مجاز و خودرو و سوم گیاهان قابل بهره‌برداری در قالب طرح‌های بهره‌برداری و انعقاد قرارداد با اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری است.