استقلال قیمت بازار مواد اولیه از قیمت بازارهای خارجی

یکی از موضوعات مهمی که سالهاست میان کارشناسان مطرح شده و هنوز به نتیجه مشخصی نرسیده است، مساله قیمت گذاری محصولات پتروشیمی و فولادی در داخل با نرخ دلار است.

محصولات پتروشیمی و فولادی به دلیل اینکه امکان صادرات نیز دارند، در داخل نیز بر اساس قیمت FOB خلیج فارس و نرخ دلار قیمت‌گذاری می‌شوند.

برخی از کارشناسان اقتصادی معتقدند باید دلار از شیوه قیمت‌گذاری محصولات پتروشیمی حذف و کل محصولات پتروشیمی با هدف شفاف سازی در بورس کالا عرضه شود.

این کارشناسان می‌گویند اگر همه محصولات و مواد اولیه پتروشیمی و فولادی در بورس کالا عرضه شود و از آنجا در اختیار تولیدکننده داخلی قرار داده شود، شفاف سازی حداقل کاری است که رخ می‌دهد. با این روش روشن می‌شود که محصولات چه مقدار تولید و چه مقدار عرضه می‌شود و پول آن نیز کجا می‌رود.

اما اگر پتروشیمی‌ها و فولادی‌ها محصولات خود را با قیمت جهانی و با مقدار کم در بورس کالا عرضه کنند، قیمت‌ها به شدت بالا می‌رود؛ چراکه تولیدکننده ناگزیر است، قیمت محصول تولیدی خود را بالا ببرد و زنجیروار این افزایش اتفاق می‌افتد تا نهایتاً که کالا با قیمت بالا به دست مصرف کننده می‌رسد.

برای بسیاری از مردم این سوال مطرح می‌شود که چرا قیمت محصولات پتروشیمی و فولادی بالا رفته و این افزایش را از چشم تولیدکننده می‌بینند؛ در حالی که این خود عرضه کننده مواد اولیه است که قیمت‌ها را بالا می‌برد.

سیدرضا فاطمی‌امین؛ وزیر صنعت، معدن و تجارت در یک برنامه تلویزیونی از مدیران صداوسیما و بخش‌های مختلف درخواست کرد تا روی این موضوع تمرکز کرده تا ثبات قیمت در مواد اولیه داشته باشیم که متاثر از قیمت‌های خارجی و قیمت ارز نباشد.

وی در این خصوص اینگونه توضیح داد: امروز در حال تولید فولاد و مس در کشور هستیم، اما نباید نگاه کنیم که در بورس فلزات لندن (LME)، یا در فوب چین و یا در سی‌آی‌اس قیمت فولاد چقدر است، پس باید قیمت فولاد در کشور هم به همان میزان باشد. همچنین اگر قیمت شمش ۶۰۰ دلار باشد، اما تغییر نکند، ولی با بالا و پائین شدن قیمت دلار، بازار داخلی را از دست دهیم که موضوع بسیار مهمی است.

وزیر صمت در مورد برنامه مهار تورم که درحال تحلیل از سوی برخی از کارشناسان است و به‌زودی بازخورد آن برای عموم مردم منتشر می‌شود، اضافه کرد: نخستین و مهمترین نکته این برنامه آن است که تا زمانیکه بازار مواد اولیه از تکانه‌های خارجی مستقل نکنیم و در آن ثبات نداشته باشیم، تنظیم بازار در پائین دست، کار بسیار سخت بوده و دچار چالش می‌شود.

وی با بیان اینکه در این حوزه، آنچه مرتبط به وزارتخانه است، اقدامات مناسبی روی آن صورت گرفته، ادامه داد: برای نمونه اگر بازار فولاد رصد شود، مشخص می‌شود در یک ماه اخیر با کاهش قیمت روبرو بوده است. در این زمینه آهن اسفنجی به نزدیک ۱۰ میلیون تومان در هر تن رسید، شمش با کاهش قیمت به رقم ۱۷ میلیون تومان رسید و چند روز پیش در عرصه میلگرد در بورس هم قیمت آن به زیر ۲۰ میلیون تومان در بورس رسید که ان‌شاءالله این روند ادامه خواهد داشت.

فاطمی‌امین با اشاره به اینکه در حوزه فولاد کاملا بازار داخلی از بازار خارجی جدا شده، تاکید کرد: براساس سازکار جدید، دو تالار در بورس کالا درنظر پیش‌بینی شده که شامل تالار داخل و تالار صادراتی است. براین اساس، هر مجموعه و فردی که برای تالار داخلی خرید می‌کند، اجازه صادرات ندارد.

وی در این خصوص اضافه کرد: تنها شمش، میلگرد و ورقی قابلیت صادرات دارد که یا در تالار صادراتی عرضه شده و یا در تالار داخلی عرضه شده، اما مشتری نداشته است، پس اجازه صادرات دارد.

وزیر صمت با بیان اینکه در این طرح بازار داخلی و خارجی کاملا از هم جدا شده، خاطرنشان کرد: بنابر این هر زمان قیمت شمش، میلگرد و ... در بازار‌های خارجی بالا و پائین رفته و یا قیمت ارز دچار نوسان شود، ابتدا در بازار داخلی عرضه می‌کند که تابع عرضه و تقاضای داخلی بوده و مستقل از قیمت جهانی، قیمت‌گذاری می‌شود. این مساله یک شرط دارد؛ آنهم اینکه ابتدا باید در تالار داخلی عرضه شود.

وی با بیان اینکه این طرح در فولاد انجام شده و در مس در حال اجرایی شدن است، در خصوص وضعیت پتروشیمی هم اینگونه توضیح داد: پتروشیمی در حوزه وزارت نفت است، اما ابتدای امسال و درحدود یکی دو روز، یک آشفتگی رخ داد و مواد پتروشیمی بر اساس ارز ۳۶-۳۷ تومان قیمت‌گذاری شد. در این زمینه پیگیری ویژه‌ای از سوی وزارت صمت و با همکاری بانک مرکزی و وزارت نفت صورت گرفت و سقف قیمت پایه برای محصولات پتروشیمی روی ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان بسته و نهایی شد.

فاطمی‌امین با تاکید براینکه متاسفانه در قوانین چنین چالشی وجود دارد، همچنین گفت: در قانون برنامه هفتم، بندی از سوی وزارت صمت به دولت پیشنهاد شد و در کمیسیون ویژه برنامه هفتم در دولت هم تائید شد، مبنی بر اینکه قیمت‌های داخلی را از قیمت‌های خارجی و نرخ ارز مستقل و جدا شود؛ موضوعی که مخالفان خود را دارد، اما برای ثبات اقتصادی کشور به شدت لازم است.