نخستین گورستان تهران کجا بود؟

نصرالله حدادی»، تهران‌شناس، درباره این قبرستان بیشتر توضیح می‌دهد: «میرزا یوسف مستوفی‌الممالک اراضی بالادست محله سنگلج را تا فاصله بالای آب کرج در تیول (ملک) خود داشت که بخشی از آن را به پسرش «حسن مستوفی‌الممالک» بخشید و باغ حسن‌آباد ساخته شد. در قسمت چپ شمال غرب این میدان نخستین گورستان تهران جا خوش کرده بود. قبرستان قدیمی‌ای که در وبای عام تهران در ۲۵محرم سال۱۳۱۰ قمری تماماً پر از اجساد فوت‌شدگان شد. از جمله این فوت‌شدگان میرزا رضا کلهر بود. این قبرستان عمومی بود و مقارن با جنگ جهانی اول در قحطی سال‌های ۱۲۹۵، ۱۲۹۶ و بعضاً ۹۷ تعداد زیادی از هموطنان در تهران بر اثر قحطی و گرسنگی فوت کردند و در این قبرستان دفن شدند و ظرفیت قبرستان پر شد تا دوره رضاشاه.»

حدادی با اشاره به این موضوع که نخستین ایستگاه آتش‌نشانی در تهران در فاصله سال‌های ۱۳۰۴ تا ۱۳۰۶ در مکانی اجاره‌ای در گاراژ حسینی در خیابان ری و امیرکبیر شرقی ایجاد شد، ولی بعد‌ها رضاشاه این قبرستان را تخریب کرد و به جای آن «اداره اطفائیه تهران»، آتش‌نشانی، شکل گرفت، می‌گوید: «اداره اطفائیه تهران که توسط روس‌ها در خیابان ری، سه‌راه امین‌حضور، گاراژ حسینی راه اندازی شده بود در سال۱۳۱۱ شمسی به این محل انتقال یافت و بلدیه آن را تحت نظر گرفت.»

حدادی به جزئیات تصمیم رضاشاه برای تخریب این قبرستان و تبدیلش به اداره اطفائیه اشاره می‌کند: «کاخ مرمر کمی آنطرف‌تر از قبرستان قرار داشت و ساخت چنین جایی به نوعی ایمنی خانه او را هم فراهم می‌کرد؛ به همین دلیل در سال۱۳۰۷ تا سال۱۳۰۹ اولین آتش‌نشانی اداره اطفائیه تهران در آنجا شکل گرفت، حین ساخت آن تعداد زیادی جمجمه از آنجا در آمد. این ایستگاه آتش‌نشانی همچنان در آنجا پابرجا است و اولین ساختمان آتش‌نشانی محسوب می‌شود.»

منبع: همشهری آنلاین