بهسازی شهری و نوسازی بافت فرسوده یکی از دغدغههای دولت و شهرداری و از راههای تامین مسکن و کاهش قیمت است. بازآفرینی شهری در چهره شهر نیز موثر است. به طورکلی بافت محیطی فضایی هم پیوند از بناها، راه ها، مجموعه ها، فضاها، تأسیسات و تجهیزات شهری و یا ترکیبی از آنها است که دراین بین بافتهای فرسوده به انواع از بافتها گفته میشود که ازلحاظ ظاهری و زیربنایی دارای فرسودگی میباشند.
بافتهای دارای میراث فرهنگی
بافتهای دارای میراثهای شهری بافتهایی هستند که دربرگیرنده آثار به جای مانده از گذشته و جایگزین ناپذیری هستند که میتوانند به آگاهی جوامع از ارزشهای فرهنگی و گذشته خود کمک کند. به طورکلی این آثار که به یکی از سه دوره باستان، دوره تاریخی و یا معاصر تعلق دارد که به ثبت آثار ملی رسیده اند و در لیست میراثهای باارزش سازمان میراث فرهنگی و گردشگری قرار میگیرند.
بافتهای شهری (فاقد میراث فرهنگی)
بافتهای شهری بافتهایی هستند که در محدوده قانونی قرار دارند و دارای مالکیت رسمی و قانونی میباشند؛ اما ازنظر برخورداری از امینت، استحکام و خدمات شهری معمولاً دچار کمبود نیستند.
بافتهای حاشیهای (سکونتگاههای غیررسمی)
بافتهای حاشیه ای، بافتهایی هستند که بیشتر در حاشیه شهرها و کلان شهرهای کشور قرار دارند و خارج از برنامه رسمی توسعه شهر یا کشور شکل گرفته اند. به طورکلی ساکنین این بافتها را گروههای کم درآمد و مهاجران روستایی و تهیدست شهری تشکیل میدهند. همچنین لازم به ذکر است که این بخشهای شهر فاقد ایمنی، استحکام، امنیت اجتماعی، خدمات و زیرساختهای شهری میباشند.
محمد آیینی، معاون وزیر راه و شهرسازی درباره نتیجه طراحی و اجرای کشورهای دولت برای افزایش مشارکت مردم در نوسازی بافتهای فرسوده و آخرین آمار ساخت و ساز در این محدودهها اظهار داشت: اقدام موثری در طراحی بستههای تشویقی که باعث افزایش مشارکت بود، طراحی مشوقها براساس شرایط خاص مناطق مختلف بود از آن رو شهرها میتوانند با شرایط منحصر به خود و با توجه به شرایط اقلیمی و زیست محیطی آن منطقه، بسته تشویقی خاص به خود را داشته باشند و این لازمالاجرا است و برای شهرهایی مانند تبریز و تهران بستههای خاص منطقه طراحی شدهاست. ۵٠ شهر دیگر در حال طراحی بسته تشویقی خاص خود هستند.
وی با اشاره به رشد مشارکتها در نوسازی بافت فرسوده، ادامه داد: در این شهرهایی که بسته را طراحی و به اجرا رساندند در مشارکت نوسازی بافت فرسوده روند رو به رشدی را در حال تجربه هستیم بطوری که در تهران در فروردین امسال نسبت به سال گذشته رشد ۴٢۵ درصدی را تجربه کردیم. در حالی که فروردین ١۴٠١ تعداد پروانهها ٢۵١ فقره بوده در فروردین امسال این عدد به ١٣٣٠ فقره رسیده و اردیبهشت ماه سال گذشته ۶٣٠ پروانه در نوسازی بافت فرسوده صادر شده این عدد در اردیبهشت امسال تا١۶٧٠ پروانه افزایش یافت و مجموع دو ماه رشد ٢١۵ درصد را تجربه کردیم.
مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری افزود: همچنین نسبت به ۵ ماه آخر سال گذشته رشد ٣٠٠ درصدی را شاهد هستیم و این افزایشها اثر مصوبه و بسته تشویقی را نشان میدهد.
آیینی گفت: شاخص دیگری که نشاندهنده رشد مشارکتها بوده، این است که سطح خالص بافتهای فرسوده حدود ٩ درصد سطح شهر هستند. سطح شهر کشورمان ٨۵٠ هزار هکتار است، اما سطح بافتهای فرسوده ٧۴ هزار هکتار است و در ٩ درصد سطح شهرهای کشور ١۵ درصد پروانه نوسازی بافت فرسوده صادر شده و ١۵ درصد پروانههای ساخت متعلق به این محدودهها هستند و این نشان دهنده سیاستگذاری برای نوسازی بافت فرسوده است.
وی تاکید کرد: هدف ما رسیدن این عدد به ٢۵ درصد است و از آغاز طرح نهضت ملی مسکن در ٢۵ هزار پروژه بالغ بر ١١۴ هزار ۶٠٠ واحد مسکونی در حال ساخت هستند در در ۶٧ شهر افتتاحهایی هم داشتیم و عرضه در بافت فرسوده در حال افزایش است.