سهم نیروگاه‌های حرارتی در تامین نیاز برق کشور چقدر است؟

افزایش دوباره دمای هوا در هفته گذشته موجب شد باز هم میزان تقاضای مصرف برق در کشور صعودی باشد و رکوردی که مدتی قبل برای نیاز مصرف برق ثبت شده بود، دوباره شکسته شود. آخرین رکورد ثبت شده مصرف برق ۷۲ هزار و ۷۵۲ مگاوات بوده که ۳۲۰۰ مگاوات نسبت به دوره مشابه در سال گذشته افزایش داشته است.

برای تولید انرژی الکتریکی که یکی از انرژی‌های لازم برای زندگی ما انسان هاست، از انرژی‌های دیگر استفاده می‌شود. در نیروگاه‌ها منابع مختلف مثل باد، آب، خورشید و گرما برای به وجود آوردن الکتریسیته مورد استفاده قرار می‌گیرند. نیروگاه‌های آبی، بادی و حرارتی، توربین و ژنراتور دارند که باد، آب یا بخار، توربین را به حرکت در آورده و سپس ژنراتور نیروی مکانیکی را به نیروی الکتریکی تبدیل می‌کند، اما در نیروگاه خورشیدی توربین وجود ندارد و انرژی دریافت شده از خورشید توسط سلول‌های فتوولتاییک، به الکتریسیته تبدیل می‌شود.

مصطفی رجبی مشهدی، سخنگوی صنعت برق با اشاره به این میزان از افزایش مصرف می‌گوید: افزایش ۳۲۰۰ مگاواتی در تقاضای مصرف برق کشور عدد بسیار بزرگی است و معادل مصارف برق سه استان کرمانشاه، ایلام و کردستان می‌شود. در هفته آینده که طبق پیش بینی‌ها دمای هوا بالا خواهد و پیش بینی می‌شود برای هفته آینده مصرف برق به بیش از ۷۳ هزار مگاوات برسد.

از بین تمامی منابع تولید برق، نیروگاه‌های حرارتی بیشترین سهم را در تامین تقاضای برق کشور دارند و بنابر آخرین آماری که اعلام شده از ظرفیت اسمی ۹۱هزار و ۹ مگاواتی تولید برق کشور، واحد‌های حرارتی با مجموع ظرفیت منصوبه ۷۴هزار و ۱۹۹ مگاوات سهمی ۸۱.۶درصدی دارند. ارقامی که نقش نیروگاه‌های حرارتی در تامین پایدار برق در تابستان را بازگو می‌کند. به طور جزئی‌تر بیش از ۳۵ هزار مگاوات ظرفیت منصوبه شامل نیروگاه‌های سیکل ترکیبی، حدود ۱۶ هزار مگاوات واحد‌های بخاری و ۲۳ هزار مگاوات واحد‌های گازی هستند که مجموع توان اسمی نیروگاه‌های حرارتی را به بیش از ۷۴ هزار مگاوات می‌رساند.

۵۴ هزار مگاوات تولید برق در روزی که رکورد مصرف شکست

اسماعیل نمازی، مدیرکل دفتر فنی شرکت برق حرارتی با اشاره به اینکه که سهم نیروگاه‌های حرارتی از دوره پیک مصرف تابستان چقدر است، گفت: عمده نیاز مصرف برق کشور ما توسط نیروگاه‌های حرارتی تامین می‌شود. در روزی که تقاضای مصرف برق کشور ما ۷۲ هزار مگاوات بود، بالغ بر ۵۴ هزار مگاوات آن توسط نیروگاه‌های حرارتی تولید شد. این عدد متناسب با پیک متفاوت خواهد بود، اما به طور متوسط ۵۴ مگاوات توسط نیروگاه‌های حرارتی تامین می‌شود. ظرفیت اسمی بخش حرارتی ۷۴ هزار مگاوات است که شامل نیروگاه‌های صنایع نیز می‌شود، چون عمده واحد‌های منصوبه صنایع از نوع حرارتی هستند.

نمازی با اشاره به اینکه توان اسمی و منصوبه نیروگاه‌ها با ظرفتی که می‌توان از آن‌ها برای تولید برق بهره برد متفاوت است گفت: اگر یک نیروگاه در ارتفاع صفر از سطح دریا ایجاد شود، دمای محیط ۱۵ درجه باشد و مانع دیگری برای تولید وجود نداشته باشد، می‌تواند تولیدی برابر را توان اسمی را به شبکه برق تحویل دهد؛ اما ارتفاع از سطح دریا و دمای محیط باعث می‌شود که توان نهایی یک نیروگاه کاهش یابد. به همین خاطر توان یک نیروگاه در فصل تابستان به دلیل افزایش قابل توجه دما در پایین‌ترین حد خود خواهد بود و در زمستان به شرایط بهتری می‌رسد. این مشخصه یک واحد حرارتی است و در هر کشور دیگری با شرایط مشابه به همین شکل عمل خواهد کرد. در مجموع می‌توان گفت توان عملی نیروگاه‌های حرارتی ما حدود ۵۶ هزار مگاوات خواهد بود.

ضریب خروج واحد‌های نیروگاهی به ۲ درصد می‌رسد

با توجه به اهمیت و سهم زیادی که نیروگاه‌های حرارتی در تامین برق دارند، اتمام به موقع تعمیرات و پایین نگه داشتن نرخ خروج نیروگاه‌ها از مدار تولید امری حیاتی است. نمازی در این خصوص توضیح داد: در دنیا چیزی به عنوان آمادگی ۱۰۰ درصدی ظرفیت نیروگاهی وجود ندارد و ضریب عادی خروج واحد‌ها ۵ درصد و به عبارتی درصد آمادگی در جهان ۹۵ درصد است. اما آمادگی نیروگاه‌های ما این روز‌ها و در شرایطی که پیک مصرف برق برا پشت سر می‌گذاریم ۹۸ درصد است. ممکن است در برخی روز‌ها آمادگی بالاتر از این میزان و گاهی هم آمادگی پایین تری داشته باشیم.

عبدالرسول پیشاهنگ، مدیرعامل شرکت برق حرارتی با اشاره به اینکه آماده‌سازی نیروگاه‌های حرارتی کشور برای فصل گرم امسال از پاییز سال گذشته آغاز شد، گفت: بیش از ۱۰۰ هزار مگاوات تعمیرات نیروگاهی در نیروگاه‌های کشور از مهر سال گذشته اتفاق افتاد و بعضاً یک نیروگاه دو بار مورد تعمیر قرار گرفت. در حال حاضر علاوه بر آمادگی حداکثری نیروگاه‌های کشور به لحاظ فنی، همچنین کارکنان برق حرارتی نیز به‌صورت شبانه‌روزی آماده‌باش هستند تا بتوانیم پاسخگوی نیاز برق کشور در دوران پیک باشیم.

گفتنی است باقی توان اسمی تولید برق در کشور به نیروگاه‌های برقابی با ۱۲ هزار و ۹۳ مگاوات، نیروگاه‌های تجدید پذیر با ۱۰۸۰ مگاوات و نیروگاه‌های تولید پراکنده و خودتأمین با توان بیش از ۲ هزار مگاوات مربوط می‌شود. ذکر این نکته نیز حائز اهمیت است که در دو سال اخیر و در دولت سیزدهم بیش از ۷ هزار مگاوات به ظرفیت تولید برق حرارتی کشور اضافه شده که این افزایش ظرفیت سابق بر این در کشور رخ نداده بود.

نیروگاه حرارتی چیست؟

نیروگاه گرمایی نوعی از نیروگاه است که معمولاً از بخار به عنوان سیال و عامل محرک استفاده می‌کند. آب پس از گرم شدن به سمت توربین بخار که به یک ژنراتور متصل شده می‌رود و با استفاده از انرژی جنبشی خود آن را به حرکت در می‌آورد. پس از عبور بخار از توربین، بخار در کندانسور فشرده می‌شود.

بزرگترین اختلاف در طراحی نیروگاه‌های گرمایی نیز به نوع سوخت مصرفی در نیروگاه مربوط است. تقریباً تمامی نیروگاه‌هایی که با استفاده از زغال سنگ، انرژی هسته‌ای، انرژی زمین‌گرمایی یا انرژی گرمایی خورشید کار می‌کنند نیروگاه حرارتی محسوب می‌شوند.

گاز طبیعی نیز برخی اوقات در بویلر‌ها یا توربین‌های گازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از مشکلات نیروگاه‌های حرارتی می‌توان به تولید دی اکسید کربن اشاره کرد.

این نیروگاه‌ها معمولاً در اندازه‌های بزرگ و برای استفاده مداوم ساخته می‌شوند.

هزینه تولید انرژی الکتریکی در یک نیروگاه حرارتی مستقیم به هزینه سوخت آن بر می‌گردد. هم چنین عواملی مانند اپراتور کار، نگهداری، دسترسی و مکان نیروگاه بر می‌توانند بر هزینه نیروگاه تاثیر بگذارند.

بیشتر بخوانید: با پژوهش‌های علمی و صنعتی، مشکل انرژی‌های تجدید پذیر و بهره‌وری انرژی برق حل خواهدشد؟!