حلقه پذیرش چک‌های قدیمی تنگ‌تر می‌شود

اصلاح قانون صدور چک، سوم آذر سال ۹۷ توسط رئیس جمهور وقت ابلاغ و بیست و یکم آذر همان سال لازم الاجرا شد که بر اساس این قانون تکالیفی بر عهده سیستم بانکی نهاده شده است.

همان طور که می‌دانید قانون چک سال ۹۷ تغییر کرد و مهم‌ترین مسئله‌ای که قانون جدید به همراه داشت این بود که چک‌هایی که به صورت کاغذی تبادل می‌شدند در سامانه صیاد ثبت الکترونیکی شدند و از ابتدای سال ۱۴۰۰ نوع چک جدید، چک‌های کاغذی بنفش رنگ در جامعه توزیع شد و صادر کننده چک برای صدور ملزم شد که این چک را در سامانه صیاد ثبت کند همچنین گیرنده هم برای دریافت آن باید مراتب را در سامانه انجام دهد. عملیات انتقال هم متقابلاً در سامانه صیاد صورت می‌گیرد.

اصلاح قانون چکی که با توجه به آمار‌های اعلامی علاوه بر کاهش پرونده‌های قضایی، مزیت‌های دیگری را هم به همراه داشت.

چک الکترونیک نوع جدیدی از چک است که سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقدشوندگی نسبت به چک‌های کاغذی دارد و تمام قوانین چک کاغذی برای آن قابل اجراست و با یک امضای الکترونیکی اعتبار پیدا می‌کند.

به همین منظور، سامانه چکاد با هدف ایجاد بستری برای ارائه چک امن دیجیتال و رفع مخاطرات احتمالی چک‌های کاغذی راه‌اندازی شده است که امکان مدیریت و نظارت آنلاین مبادله چک را برای شبکه بانکی و بانک مرکزی فراهم می‌کند.

از مزایای چک الکترونیک می‌توان به سرعت زیاد در ثبت و پردازش چک‌های الکترونیکی، عدم نیاز به ارسال نسخه فیزیکی چک، حذف نگرانی افراد در خصوص ثبت چک در سامانه و امنیت بالا و عدم امکان سرقت یا تحریف چک اشاره کرد.


چک دیجیتال موجودیتی مشابه چک کاغذی دارد و تمامی مقررات چک کاغذی در مورد آن صدق می‌کند. در چک دیجیتال کاغذی از موجودیت چک حذف و با استفاده از امضای دیجیتال چک معتبر می‌شود. در این خصوص سامانه چکاد با هدف ایجاد بستر امن بین بانکی جهت ارایه چک دیجیتال و برطرف نمودن مشکلات چک فیزیکی ایجاد شده و بانک‌ها با بهره‌گیری از سرویس‌های ارایه شده توسط این سامانه می‌توانند سرویس‌های چک دیجیتال را برای مشتریان خود عرضه کنند.

بر اساس گزارش منتشر شده از سوی بانک مرکزی، طی خرداد ماه ۱۴۰۲، ۹۱.۷ درصد از کل چک‌های مبادله‌شده در سامانه چکاوک وصول شده است. این نسبت از نظر مبلغی نیز معادل ۸۸.۴ درصد است.

درصد تعداد و مبلغ چک‌های وصول‌شده در ماه قبل از آن (اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲) به ترتیب معادل ۹۲.۲ درصد و ۸۹.۳ درصد بوده است. همچنین این نسبت در ماه مشابه سال قبل به ترتیب برابر ۹۰.۵ درصد و ۸۹.۱ درصد بوده است.

از ابتدای مهرماه، چک‌های قدیمی فقط در بانک خودشان پذیرفته می‌شوند

پیشتر بانک مرکزی در بخشنامه شماره ۷۹۹۶۶ در تاریخ ۱۴۰۲/۴/۷ به شبکه بانکی اعلام کرد از ابتدای مهرماه سال جاری، چک‌های قدیمی (چک‌های بدون نیاز به ثبت و تایید در سامانه صیاد) فقط در شعب بانک‌های صادرکننده دسته چک پذیرفته می‌شوند و دارندگان این دسته‌چک‌ها در فرصت باقی‌مانده می‌توانند به شعب خود مراجعه کرده و دسته‌چک صیادی جدید دریافت کنند.

در همین زمینه لازم به ذکر است چک‌های جدید بنفش‌رنگ که الزام ثبت و تایید در سامانه صیاد دارند مورد اقبال عمومی بوده و ۸۸.۴ درصد چک‌های مبادله‌شده از چک‌های جدید بوده است.


حلقه پذیرش چک‌های قدیمی تنگ‌تر می‌شود

عدم امکان حذف یکباره چک‌های قدیمی سبب شد که بانک مرکزی برای جایگزینی چک‌های صیادی جدید یک دوره گذار در نظر گیرد که بناست در مهر ماه اتفاقات جدیدی برای این دوره گذار رخ دهد.

روز گذشته بانک مرکزی اعلام کرد: طی خرداد ماه امسال، ۹۱.۷ درصد از کل چک‌های مبادله‌شده در سامانه چکاوک وصول شده است که این نسبت از نظر مبلغی نیز معادل ۸۸.۴ درصد است.

درصد تعداد و مبلغ چک‌های وصول‌شده در ماه قبل از آن (اردیبهشت ماه سال ۱۴۰۲) به ترتیب معادل ۹۲.۲ درصد و ۸۹.۳ درصد بوده است. همچنین این نسبت در ماه مشابه سال قبل به ترتیب برابر ۹۰.۵ درصد و ۸۹.۱ درصد بوده است.

فرزانی کارشناس امور بانکی در این خصوص اظهار کرد: از مزایای اجرای قانون جدید چک، بازگشت اطمینان و اعتبار به خود چک، حذف جعل چک و کاهش سرقت چک را می‌توان نام برد که این بازگشت اعتبار تسهیل‌گری‌های زیادی را فراهم ساخته است.

بازگشت اعتبار به چک که محمد نوری پژوهشگر اقتصادی با تاکید بر آن گفت: فعالان اقتصادی و تولیدکنندگان برای انجام معاملات خود به لحاظ مفهومی نیازمند نقدینگی هستند تا علاوه بر حفظ تعادل جریان مالی بتوانند آن را هم مدیریت کنند. بر همین اساس برای تامین نقدینگی یا به بانک‌ها برای دریافت تسهیلات مراجعه می‌کنند یا اگر شرایط به صورت منطقی و ریسک معاملات کاهشی باشد می‌توانند از ابزار‌هایی نظیر چک استفاده کنند.

کاهش ریسک معاملات با چک‌های جدید صیادی

او در ادامه مطرح کرد: اثر بسیار مثبت و مهمی که قانون جدید چک داشت کاهش ریسک معاملات مبتنی بر چک و افزایش اعتبار چک بوده است که این موضوع بسیار کمک کننده در رفع نیاز فعالان اقتصادی به منابع مالی و نقدینگی و دریافت تسهیلات بانکی است. وقتی تولید کننده با استفاده از چک می‌تواند مواد اولیه خود را خریداری کند مشخص است که کمتر نیاز به تامین مالی و دریافت تسهیلات از بانک‌ها پیدا می‌کند.

از ابتدای مهرماه، چک‌های قدیمی فقط در بانک خودشان پذیرفته می‌شوند

چک‌های صیادی که با توجه به مزیت‌هایی که دارند بناست زنجیره آن‌ها تکمیل شود. بر این اساس پیش‌تر بانک مرکزی در بخشنامه شماره ۷۹۹۶۶ در تاریخ ۱۴۰۲/۴/۷ به شبکه بانکی اعلام کرد از ابتدای مهر امسال، چک‌های قدیمی (چک‌های بدون نیاز به ثبت و تایید در سامانه صیاد) فقط در شعب بانک‌های صادرکننده دسته چک پذیرفته می‌شوند و دارندگان این دسته‌چک‌ها در فرصت باقی‌مانده می‌توانند به شعب خود مراجعه کرده و دسته‌چک صیادی جدید دریافت کنند.

اقدامی که فرزانی کارشناس امور بانکی در خصوص آن گفت: نمی‌شود چک‌های جدید صیادی را یک مرتبه جایگزین چک‌های قدیمی کرد بنابر این لازم بود که یک دوره گذاری برای بحث جایگزینی این چک‌ها در نظر گرفته شود و بنابر اعلام بانک مرکزی این دوره گذار مهر ماه به اتمام می‌رسد. البته که اتمام این دوره گذار به معنی این نیست که چک‌های قدیمی بی اعتبار شوند.

او افزود: در کل حرکت به سمت سراسری شدن چک‌های صیادی و به نوعی گام برداشتن به سوی حذف استفاده از چک‌های قدیمی به شکل آهسته اقدامی موثر و مفید خواهد بود که بانک مرکزی تصمیم دارد آن را از مهر اجرایی کند.

چک‌های صیادی جدیدی که استقبال خوبی هم از آن‌ها صورت گرفته و بنابر اعلام بانک مرکزی، چک‌های جدید بنفش‌رنگ که الزام ثبت و تایید در سامانه صیاد دارند مورد اقبال عمومی بوده و ۸۸.۴ درصد چک‌های مبادله‌شده از چک‌های جدید بوده است.

حالا باید منتطر ماند و دید تا قبل از مهر ماه چقدر از افراد باقی مانده به سمت دریافت چک‌های صیادی اقدام خواهند کرد؟