بانک یک بنگاه اقتصادی است که وظیفه نقل و انتقالات پولی و مالی را بر عهده دارد. اما برای آنکه بانک‌ها بتوانند از عهده وظایفی که بر دوش آن‌ها گذاشته شده، بخوبی بر بیایند، در یک تقسیم بندی قرار گرفته اند. بنابر این بانک‌ها در قالب نامگذاری‌های صورت گرفته، تقسیم مسوولیت شده اند. هنگامی که از بانک رفاه کارگران سخن به میان می‌آید، انتظار می‌رود هر خدمتی که کارگران در حوزه بانکی نیاز دارند، تنها از بانک رفاه دریافت کنند. به تبع آن بانک توسعه تعاون باید در خدمت بخش تعاون، بانک صنعت و معدن باید در خدمت صنعتگران و معدنکاران، بانک صادرات در خدمت صادرکنندگان، بانک مسکن در خدمت تولید و خرید مسکن و... باشد. البته فعالیت بانک‌ها به نامگذاری آن‌ها محدود نشده و تمامی بانک‌ها در تمامی حوزه‌ها فعالیت می‌کنند، اما نکته مهم اینجاست که از حیطه مسولیتی که برای آن‌ها تعیین شده، فراتر نروند.

تقسیم مسوولیت

اما برخی بانک‌ها با تمام توان در حیطه مسوولیتی که برای آن‌ها تعیین شده، گام برمی دارند که بی شک بانک کشاورزی برجسته‌ترین آنهاست. امروزه بانک کشاورزی نقطه امید کشاورزان است، زیرا بیش از ۸۵ تسهیلات و خدمات پولی و بانکی در بانک کشاورزی به کشاوزان اختصاص دارد. این در حالی است که قانونگذار ۱۵ درصد باقی مانده خدمات مورد نیاز کشاورزان را بر عهده دیگر بانک‌ها گذاشته، تعهدی که هرگز عملیاتی نشده و ۱۵ درصد کشاورزان از دریافت خدمات محروم مانده اند.

رفتاری نیازمند بازنگری

بدلیل ارتباط نزدیکی که کشاورزان با بانک کشاورزی دارند، انتظار می‌رود تمامی خدمات بانکی خود را از طریق بانک کشاورزی انجام دهند که متاسفانه این مهم مورد بی مهری کشاورزان قرار گرفته است. کشاورزان بخش قابل توجهی از خدمات بانکی خود را از طریق بانک کشاورزی دریافت می‌کنند، اما در انتخاب بانک برای افتتاح پس انداز، سپرده گذاری، نقل و انتقالات پول و بسیاری موارد دیگر به سراغ پست بانک می‌روند. رفتاری که از کشاورزان سر می‌زند، باعث تعجب شده که نیازمند بازنگری است.

دریافت خسارت

بیمه کشاورزی یکی از بخش‌هایی است که نقل و انتقال پول در حجم بالا را بدنبال دارد. کشاورزان از هنگامی که تصمیم می‌گیرند محصولات خود را بیمه کنند، باید حق بیمه‌های خود را به بانک کشاورزی بپردازند و هنگامی که محصولات کشاورزی آنان دچار خسارت‌های ناشی از سیل، خشکسالی، آتش سوزی، آفت زدگی یا هر مشکل دیگری می‌شود، برای دریافت خسارت باز هم باید به بانک کشاورزی مراجعه کنند.

بیشتر بخوانید:

فروشگاه زنجیره ای، گستره اقتصادی و تعامل

بیمه در دل بانک

اگر به قوانین مصوب بیمه کشاورزی توجه کنیم، قانونگذار برای صندوق بیمه کشاورزی تشکیلات جداگانه‌ای در نظر نگرفته و صندوق را مکلف کرده که در دل بانک به کشاورزان خدمات بدهد، بنابر این کشاورزان ناچار هستند از زمان تصمیم به بیمه محصولات کشاورزی و دامی، به بانک کشاورزی مراجعه کنند، حق بیمه را به بانک کشاورزی بپردازند، و خسارت را نیز از بانک کشاورزی دریافت کنند. این حجم از مراجعه باعث می‌شود که کشاورز با بانک کشاورزی ارتباط تنگاتنگی داشته باشد، اما در عمل این تعامل و همکاری شکل نمی‌گیرد.

تعجب از انتخاب پست بانک

دلیل انتقاد از عملکرد کشاورزان، ظرفیت و خدماتی است که بانک کشاورزی برای کشاورزان ایجاد کرده است. بانک کشاورزی ۱۹۱۴ شعبه دارد که ۱۱۵۳ شعبه آن در مناطق روستایی و کشاورزی به ارائه خدمات تخصصی بخش کشاورزی می‌پردازد که البته صندوق بیمه کشاورزی نیز در تمامی این شعب فعال است. اکنون سوال اینجاست که چرا کشاورزان توجه لازم در انجام امور بانکی را به بانک کشاورزی نشان نمی‌دهند و به سراغ پست بانک می‌روند و پست بانکی حساب افتتاح می‌کنند که هیچ خدمات ویژه‌ای به کشاورزان اختصاص نمی‌دهد و تنها مرکزی برای دریافت و پرداخت فیش‌ها و اقدامات پیش پا افتاده و ابتدایی بانکی است.

ضرورت قدرشناسی

اینکه انتظار داشته باشیم پست بانک جایگاه صندوق بیمه کشاورزی و بانک کشاورزی در خدمت رسانی به کشاورزی و کشاورزان، دامداری و دامداران، شیلات و آبزی پروری، باغ داری و... را درک کند و به احترام این همه خدمات شایسته در روستا‌ها حضور نداشته باشد، انتظاری بیهوده است، زیرا نه تنها پست بانک بلکه هر بانک یا موسسه مالی دیگری می‌تواند در هر گوشه از کشور فعالیت کند، اما این انتظاری به حق از کشاورزان، دامداران، آبزی پروران، باغداران و دیگر فعالان این عرصه است که قدر صندوق بیمه کشاورزی و بانک کشاورزی را بدانند و از این پس تمامی فعالیت‌های مالی و پولی خود را به بانک کشاورزی منتقل کنند.

ضرورت فرهنگ سازی

یکی از جدی ترین مواردی که در هر زمینه مطرح می شود، اطلاع رسانی درست و دقیق است. بی شک تمامی فعالان عرصه کشاورزی و زیر مجموعه های آن چالشها و مشکلات را می دانند و از خدمات صندوق بیمه کشاورزی و بانک کشاورزی خبر دارند، اما شاید نسبت به افتتاح حساب در بانک کشاورزی و تبعات مثبت و  تاثیر گذار آن آگاهی نداشته باشند. شاید کشاورزان نمی دانند که اگر حسابهای خود را به بانک کشاورزی منتقل کنند، گردش مالی بانک متحول می شود و بانک می تواند به همین واسطه، خدمات بهتر و مناسب تری به کشاورزان اختصاص دهد. بنابر این فرهنگ سازی اهمیت ویژه ای دارد که در این زمینه رسانه ها نقش برجسته ای دارند.

دکتر زهرا نظری مهر / حقوقدان