رونمایی از مسکن ۲۵ متری برای اولین بار در ایران

حدود یک ماه پیش بود که طرح ساخت خانه‌های ۲۵ متری از سوی یک مدیر در مجموعه وزارت راه و شهرسازی باعث روانه شدن سیل انتقادات به سمت دولت شد. کارشناسان معتقد بودند خانه‌هایی با این متراژ فاقد استاندارد فضای خصوصی برای افراد است و نمی‌تواند رفاه کافی و لازم را برای مردم فراهم کند. برخی دیگر از این انتقاد‌ها نیز قائل به این بود که دولت به جای کاهش متراژ خانه افراد، باید به دنبال سیاست‌های درستی باشد تا بتواند از آن طریق به بازار آشفته مسکن سر و سامانی بدهد و از تورم افسارگسیخته مسکن و هزینه‌های ساخت بکاهد.

واقعیت این است که بازار خرید و فروش مسکن در چند سال گذشته تورم بی‌سابقه‌ای را پشت سر گذاشته و اکنون مردم دیگر نه تنها قدرتی برای خرید خانه ندارند بلکه تامین هزینه‌های مربوط به اجاره‌بها نیز هر روز برای آن‌ها سخت‌تر می‌شود. در سمت دیگر نیز سازندگان مسکن گرفتار تورم مصالح ساختمانی، رشد قیمت زمین و بروکراسی پیچیده دولت هستند.

در چنین آشفته‌بازاری و در حالی که دولت مدعی ساخت چهار میلیون واحد مسکونی طرح نهضت ملی مسکن بود، ایده ساخت خانه‌های ۲۵ متری هم مطرح شد. البته ایده ساخت میکروآپارتمان‌های ۲۵ متری از سوی وزارت راه و شهرسازی، راه به جایی نبرد و نظرات مخالف این طرح تا آنجا ادامه پیدا کرد که سرانجام وزارت راه و شهرسازی از اساس انتصاب این طرح به خود را تکذیب کرد!

با این حال به نظر می‌رسد این تکذیبیه به معنای پایان طرح ساخت خانه‌های ۲۵ متری نبوده است. خشایار باقرپور، رئیس اتحادیه تعاونی‌های عمرانی تهران می‌گوید این اتحادیه چند سالی است به دنبال کسب مجوز برای ساخت خانه‌های ۲۵ متری است؛ طرحی که به گفته او حالا مجوز و موافقت‌های لازم را هم پشت سر دارد.

ساخت مسکن اقتصادی به زودی در پایتخت اجرایی می‌شود. این خبر را مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های عمرانی شهر تهران اعلام کرد: پس از مطالعات تقریبا ۲.۵ ساله بر روی طرح مسکن اقتصادی در روز‌های آینده قرارداد اولین پروژه در این قالب در منطقه ۱۹ شهرداری تهران منعقد و طی هفته‌های آینده به عملیات اجرایی می‌رسد.

خشایار باقرپور بیان کرد: مساحت زمین این طرح ۱۱ هزار متر مربع است که حدود ۱۸۰۰ واحد با مساحت ۲۵ تا ۳۵ متر در این زمین ساخته می‌شود. مدیریت شهری منطقه ۱۹ نگاه واقع‌بینانه و مثبتی به این طرح دارد؛ چرا که دیدگاه ما نسبت به احداث این میکرو آپارتمان‌ها ایجاد بستر تشکیل خانواده برای جوانان و افزایش جمعیت در راستای سیاست‌های کلی نظام است.

حدود چهار سال قبل که موضوع ساخت آپارتمان‌های ۲۵ متری توسط شهرداری تهران مطرح شد واکنش‌های منفی را به دنبال داشت تا این‌که با نوسانات قیمت زمین و مسکن برخی مسئولان مسئولان دولتی از لزوم ساخت واحد‌های کوچک متراژ سخن گفتند. در عین حال نگرانی‌هایی در بین بعضی افراد نسبت به کاهش کیفیت زندگی در آپارتمان‌های کوچک وجود داشت.


آن‌طور که مسئول اجرای طرح مسکن اقتصادی می‌گوید این واحد‌ها دارای نشیمن، آشپزخانه، اتاق خواب، سرویس حمام و دستشویی، پارکینگ و انباری به صورت دلخواه، مبلمان متناسب با سایز واحد و اثاثیه کامل منزل است. سالن‌های پذیرایی اشتراکی که ساکنان به صورت زمانی می‌توانند از آن استفاده کنند، سالن ورزشی، سالن اجتماعات و رستوران از جمله امکانات رفاهی این پروژه محسوب می‌شود.


قیمت هر متر حدود ۲۵ میلیون تومان

به گفته باقرپور، رویکرد ما در طرح مسکن اقتصادی نقطه بهینه قیمت تمام شده توام با حفظ کیفیت بنا و رعایت استاندارد‌ها بوده که با رویکرد واقع‌بینانه نسبت به هزینه نهاده‌های تولید مسکن با قیمت‌های امروز حدود متری ۲۵ میلیون تومان برای ساخت ارزیابی می‌شود. برای نصبیات و تجهیز واحد‌ها نیز ضمن رعایت اصل حمایت از تولیدات داخلی، با توجه به حجم سفارشات، تعامل مستقیم با تولیدکنندگان را در دستور کار قرار داده‌ایم تا انشاءالله بر اساس شاخص‌های اقتصادی امروز با قیمت تمام شده زیر یک میلیارد تومان واحد‌ها را به مصرف‌کنندگان واقعی تحویل دهیم.

وی درباره شرایط خرید مسکن ۲۵ متری بیان کرد: متقاضیان در قالب پروژه تعاونی عمرانی مسکن در این طرح مشارکت می‌کنند، واحد‌ها با سرمایه آن‌ها ساخته و با قیمت تمام شده تحویل داده می‌شود. مدت زمان اجرای طرح بین دو تا سه سال خواهد بود و تاخیر نخواهیم داشت. چرا که با توجه به ماهیت تعاونی عمرانی در صورتی که خدای نکرده متقاضیان به تعهدات مالی خود عمل نکنند امکان حذف و جایگزینی آن‌ها وجود دارد تا پروژه دچار توقف نشود.

ساخت آپارتمان ۳۵ متری دوخوابه در آینده

در اولین گام این پروژه متراژ‌ها بیش از ۳۵ متر نخواهد بود، اما در مرحله بعد که زوجین صاحب فرزند می‌شوند اجرای پروژه‌ای با واحد‌های ۳۵ تا ۴۵ متر دوخوابه پیش‌بینی شده است. باقرپور می‌گوید ما قرار نیست الگوی زندگی ایرانی را تغییر دهیم بلکه هدفمان این است تا هزینه‌های ساخت را پایین بیاوریم؛ صنعتی‌سازی، کوچک‌سازی، ارتقای تکنولوژی و کاهش مشاعات با استفاده از معماری مدرن، از راهکار‌هایی است که برای کمک به تقویت توان خرید مسکن برای زوج‌های جوان در این طرح مدنظر قرار داده‌ایم.

تورم زمین ۱.۵ برابر مسکن

موضوع تامین مسکن در استطاعت، سال‌هاست که مورد بحث و تبادل نظر بین بدنه کارشناسی و مسئولان حوزه مسکن قرار دارد؛ چرا که نوسانات بازار مسکن به دور شدن متقاضیان مصرفی از این بازار منجر شده است. زاکانی ـ شهردار تهران می‌گوید که مدت زمان خانه‌دار شدن به بیش از ۷۰ سال رسیده و دولت برای تامین مسکن اقشار جامعه طرح نهضت ملی مسکن را در دستور کار دارد.

یکی از معضلات موجود به کمبود زمین در حریم شهر‌های بزرگ مربوط است که باعث شده شتاب تورم زمین بعضا بیش از تورم مسکن باشد. بررسی‌ها نشان می‌دهد طی ۱۱ سال (از ۱۳۸۷ تا ۱۳۹۸) تورم زمین ۱.۵ برابر مسکن افزایش داشته است. سهم زمین در هزینه تولید مسکن از ۲۵ درصد در سال ۱۳۹۴ به حدود ۶۵ درصد در سال ۱۳۹۹ رسید. از سال ۱۳۹۹ به بعد شدت تورم مسکن کاهش پیدا کرد، اما تورم نهاده‌های ساخت افزایش یافت و بالاتر از میانگین تورم عمومی شد.

مسکن معضلی جهانی

با همه این اوصاف، مسکن به یک معضل جهانی تبدیل شده و بسیاری از کشور‌ها از جمله چین، ترکیه و کانادا به اشکال مختلف با این مشکل مواجهند. به طور مثال چین با حبس سرمایه در ۶۵ میلیون واحد مسکونی خالی مواجه شد؛ در حالی که کانادا به سالیانه ۵۰۰ هزار مسکن جدید نیاز دارد و ظرفیت تولید آن بیش از ۲۰۰ هزار واحد در سال نیست.

ایران هم از نوسانات بازار مسکن مستثنی نشده که از دلایل آن می‌توان به کاهش ساخت و ساز در دهه اخیر اشاره کرد. متوسط تولید مسکن بین سال‌های ۱۳۹۲ تا ۱۴۰۰ حدود ۴۰۰ هزار واحد بود؛ در حالی که طبق طرح جامع مسکن، کشور به سالیانه یک میلیون واحد مسکونی جدید نیاز دارد.

با این حال از خرداد امسال به بعد بازار مسکن به ثبات رسیده است. این آرامش پس از آن ایجاد شد که بازار‌های موازی شامل ارز و طلا تحت تاثیر تعاملات بین‌المللی، آزادسازی دارایی‌های بلوکه شده ایران و کاهش ریسک‌های غیراقتصادی به ثبات رسیدند. بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ‌های پیشنهادی مسکن در تهران نسبت به خردادماه بین ۱۵ تا ۲۰ درصد کاهش یافته است.

اسکان زوج‌های جوان در خانه‌های ۲۵ متری

با توجه به اینکه در حال حاضر مسکن چالش اصلی مردم در دهک‌های درآمدی مختلف است، جامعه هدف طرح ساخت خانه‌های ۲۵ متری، کدام دهک‌ها هستند؟ اساسا دهک خاصی را هدف‌گیری نکرده‌ایم. نکته دیگر اینکه این خانه‌ها به ۲۵ متری معروف شده‌اند، اما ممکن است نقشه‌هایی هم در محدوده ۳۰ تا ۳۵ متر برای اجرا داشته باشیم.

بحث آپارتمان‌های کوچک‌متراژ یا میکروآپارتمان مطرح است، جامعه هدف طرح خود را جوانان قرار داده‌است. اکنون سیاست‌های کلان نظام حول محور فرزندآوری و ارتقای کمی جمعیت است و یکی از اصلی‌ترین موانعی که با آن مواجه هستیم بحث تسهیل در شرایط ازدواج است که اصلی‌ترین رکن آن هم تامین مسکن است.

اینکه بتوان برای جوانان محمل و بستری را فراهم کنیم که زندگی مشترک را در یک واحد مسکونی با تمام امکانات، شروع کنند و مالک آن باشند هدف ما بوده است؛ یعنی در شروع زندگی درآمد زن و شوهر صرف تامین اجاره، تمدید قرارداد اجاره یا دغدغه‌های مختص آن نشود.

اکنون اخبار ناخوشایندی از وضعیت سکونت افراد به گوش می‌رسد. ما بنا بر این شرایط می‌خواهیم برای جوانان از بروز این مشکلات جلوگیری کنیم؛ بنابراین ما اکنون دهک خاصی را مد نظر قرار نداده‌ایم. فاز اول این طرح برای ازدواج جوانان و یک زندگی دو نفره است که اگر بچه‌دار هم شدند تا زمانی که بچه نیاز به اتاق مستقل نداشته باشد طراحی شده است.

به این ترتیب طرح ساخت خانه‌های ۲۵ متری فقط زوج‌های جوان را مد نظر قرار داده است؟

در فاز دوم این طرح، یک گام به عقب آمده‌ایم و آپارتمان‌هایی را با متراژ کوچکتر طراحی کرده‌ایم که به صورت سوئیت است و اتاق خواب مستقل ندارد. این موارد برای جامعه مجرد‌ها است که معمولا شرایط دشواری را در جامعه دارند؛ خرید خانه برای آن‌ها بسیار دشوار است و در اجاره کردن با معضلات زیادی مواجه هستند. دانشجویانی هستند که به شهر دیگری مهاجرت کرده‌اند یا برای کار و اشتغال دور از خانواده به سر می‌برند.

در فاز سوم آن نیز از این فاصله زمانی ازدواج تا فرزندآوری استفاده می‌شود تا زمانی که خانواده فرزنددار شد و فرزند به اتاق جداگانه نیاز داشت برای آن‌ها نیز محصول تولید شود.