الزام احداث پروژه‌های نیروگاهی، توسعه معدن و صنایع معدنی است

صنعت انرژی در حال ورود به عصر جدیدی از تولید فناوری انرژی پاک است به‌گونه‌ای که صنایعی مانند PV خورشیدی، بادی، خودرو‌های برقی و باتری‌ها رشد سریعی را تجربه می‌کنند. کشور‌ها در سرتاسر جهان در حال افزایش تلاش‌ها برای گسترش قابلیت‌های تولید فناوری انرژی پاک خود برای پیشبرد انتقال کربن صفر خالص، تقویت امنیت انرژی و رقابت در اقتصاد جهانی انرژی هستند.

بحران جهانی انرژی کنونی موجی از سرمایه‌گذاری در صنایع انرژی پاک را هدایت و توسعه زنجیره‌های تامین ایمن، انعطاف‌پذیر و پایدار برای انرژی پاک را ضروری می‌کند. نسخه ۲۰۲۳ چشم‌انداز فناوری انرژی نمای کلی از وضعیت فعلی زنجیره‌های تامین انرژی پاک جهانی ارائه می‌دهد که شامل استخراج معدن، تولید مواد، و ساخت و نصب فناوری‌های کلیدی است. باشناسایی نقاط قوت و ضعف هر کشور و توسعه یک استراتژی صنعتی که بتواند از فرصت‌های اقتصاد انرژی جدید بهره‌مند شود، تاکید شده و تحولات بالقوه زنجیره‌های تامین انرژی پاک در دهه‌های آینده را ارزیابی کرده است.

گسترش سریع فناوری تولید انرژی پاک توسط سیاست‌های حمایتی، استراتژی‌های شرکتی و تقاضای مصرف‌کننده هدایت می‌شود. بحران انرژی، بر نیاز به توسعه ظرفیت تولیدی که می‌تواند امنیت انرژی را افزایش داده و زنجیره تامین را متنوع کند، بیشتر تاکید کرده است.

چشم‌انداز فناوری انرژی، ارائه بینش استراتژیک به سیاستگذاران در مورد پنج فناوری حیاتی است: فتوولتائیک خورشیدی (PV)، انرژی باد، باتری‌ها، الکترولیز‌ها و پمپ‌های حرارتی. پروژه‌های تولید فناوری پاک به سرعت در حال افزایش است و در مقایسه با آخرین تجزیه و تحلیل آژانس بین‌المللی انرژی، خروجی پیش‌بینی‌شده برای PV خورشیدی، باتری‌ها و الکترولایزر‌ها در سال ۲۰۳۰ به دلیل این پروژه‌های جدید، به ترتیب۶۰ درصد، ۲۵ درصد و ۲۰ درصد افزایش یافته است.

آخرین داده‌ها نشان می‌دهد که ظرفیت تولید باتری‌ها، PV خورشیدی، دستگاه‌های الکترولایزر و پمپ‌های حرارتی در سال ۲۰۲۲ نرخ رشد بالایی نسبت به سال ۲۰۲۱ داشتند و باتری‌ها با ۷۲ درصد، بالاترین نرخ رشد را به خود اختصاص دادند. فناوری‌های PV خورشیدی، الکترولیزر‌ها و پمپ‌های حرارتی نیز به ترتیب ۳۹ درصد، ۲۶ درصد و ۱۳ درصد نرخ افزایش را در این سال کسب کردند در حالی که ظرفیت تولید انرژی بادی فقط در حدود ۲ درصد افزایش یافت.

محمدرضا موثقی نیا امروز در آیین آغاز عملیات اجرایی احداث نیروگاه خورشیدی چادرملو با ظرفیت ۱۰۰ مگاوات در استان یزد (خضرآباد اشکذر)، افزود: کشور در حوزه نفت و منابع نفتی با مسائلی مواجه شد که گرایش به بهره برداری از معادن و احداث صنایع معدنی را بیش از پیش افزایش داد.

وی افزود: بنابر فرمایش مقام معظم رهبری در این حوزه آن طور که باید، خوب کار نشده است. اما برای توسعه معادن که سیاست کلی کشور بر این اصل قرار گرفته و ما به عنوان سازمان توسعه‌ای در این حوزه؛ خودمان را موظف می‌دانیم که منویات رهبری، دولت و مجلس را به بهترین نحو اجرا کنیم.

معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت گفت: ظرفیت احداث شده نیروگاهی در کشور بسیار است. در حال حاضر ۹۰ هزار مگاوات ظرفیت احداث شده نیروگاهی داریم؛ اما مصرف ما در پیک تابستان امسال که در تاریخ کم نظیر بوده؛ ۷۲ هزار مگاوات بوده است که باید عارضه یابی شود.

بهره مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر

موثقی نیا اظهار داشت: امروزه توجه به محیط زیست و بهره مندی از انرژی‌های تجدیدپذیر در دنیا به صورت الزام درآمده و ما نیز این مهم را پیگیری می‌کنیم. رئیس هیات عامل ایمیدرو ادامه داد: برنامه احداث این نیروگاه مصداق حرکت به سمت انرژی‌های پاک است.

وی عنوان کرد: خوشبختانه ایجاد نیروگا‌های خورشیدی و بادی (تجدیدپذیر) در حال توسعه است. وزارت صمت و مقام عالی وزارت این موضوع را در هدفگذاری‌های خود قرار داده است و ما در ایمیدرو نیز پیگیر آن هستیم.

رئیس هیات عامل ایمیدرو تاکید کرد: ایمیدرو سیاستی را حسب دستور وزیر صمت دنبال می‌کند که تصمیمات صنعتی و اقتصادی را از جهت گیری‌های سیاسی و منطقه‌ای دور کنیم.

وی افزود: پس از انقلاب اسلامی در حوزه‌های مختلف؛ توسعه صنایع رشد قابل توجهی داشته است و در ایمیدرو تلاش می‌کنیم که رویکرد توسعه متوازن و پایدار را دنبال کنیم.

آغاز عملیات اجرایی پروژه نیروگاه خورشیدی ۱۰۰مگاواتی چادرملو در راستای “برنامه‌های کلان ۱۰۰ هفته‌ای ایمیدرو”، صورت گرفته است. ایمیدرو طی این برنامه اقدام به پیاده سازی اهداف کلان خود می‌کند.

هزینه‌های انرژی همچنان عامل اصلی تمایز در رقابت‌پذیری بخش‌های صنعت انرژی بر کشور‌ها خواهد بود. هزینه‌های انرژی، به ویژه گاز طبیعی و برق، تاثیر قابل توجهی بر رقابت صنعتی، از جمله در انتقال انرژی پاک دارد. به عنوان مثال، هزینه‌های تولید هیدروژن از برق تجدیدپذیر می‌تواند بین مناطق گوناگون بسیار متفاوت باشد. در این خصوص چین و آمریکا هزینه‌های کمتری نسبت به ژاپن و اروپای غربی دارند. همان‌طور که کشور‌ها به سمت تعهدات اقلیمی خود حرکت می‌کنند و هزینه‌های برق تجدیدپذیر همچنان رو به کاهش است، تفاوت هزینه بین مناطق ممکن است تا حدودی کاهش یابد، اما شکاف‌های رقابتی باقی خواهند ماند. دولت‌ها باید به دقت در نظر بگیرند که کجا در زنجیره تامین در داخل کشور تخصص داشته باشند و به عنوان بخشی از استراتژی‌های صنعتی‌شان، مشارکت استراتژیک ایجاد کنند یا در کشور‌های ثالث سرمایه‌گذاری مستقیم انجام دهند.

زیرساخت‌های جدید پایه اقتصاد انرژی جدید را در همه کشور‌ها تشکیل خواهد داد. ساخت زیرساخت‌های انرژی پاک، با چالش‌هایی از جمله حمل‌و‌نقل، انتقال، توزیع و ذخیره‌سازی برق، هیدروژن و دی اکسیدکربن مواجه است. فرآیند ساخت زیرساخت‌های انرژی پاک می‌تواند ۱۰ سال یا بیشتر طول بکشد، زیرا پروژه‌های بزرگ عمرانی باید با برنامه‌ریزی‌های محلی گسترده و مقررات زیست محیطی مطابقت داشته باشند. در حالی که ساخت‌وساز به خودی خود معمولا کارآمد است، ولی به‌طور متوسط ۲ تا ۴ سال فرآیند مزبور طول می‌کشد و برنامه‌ریزی و صدور مجوز می‌تواند باعث تاخیر و ایجاد تنگنا‌ها شود که این فرآیند بسته به قلمرو و نوع زیرساخت بین ۲ تا ۷ سال طول می‌کشد. شایان ذکر است، زمان اجرای پروژه‌های زیربنایی معمولا طولانی‌تر از پروژه‌های مرتبط با نیروگاه‌ها و تاسیسات صنعتی است که به آن‌ها متصل می‌شوند.

در مجموع توسعه استراتژی‌های صنعتی برای تولید فناوری انرژی پاک نیازمند رویکردی جامع و هماهنگ در میان دولت‌ها است. دولت‌ها باید مزیت‌های رقابتی داخلی را شناسایی کنند و پرورش دهند، ریسک‌های زنجیره تامین را شناسایی و ارزیابی کنند، زمان صدور مجوز‌ها را کاهش دهند، سرمایه‌گذاری و تامین مالی را بسیج کنند، مهارت‌های نیروی کار را توسعه دهند و نوآوری در فناوری‌های نوپا را تسریع بخشند. هر اقتصادی نقطه شروع و نقاط قوت متفاوتی دارد، بنابراین هر کشوری نیاز به توسعه استراتژی مختص به خود را دارد، ضمن اینکه به تنهایی نیز قادر به انجام این کار نیستند. حتی اگر کشور‌ها ظرفیت‌های داخلی خود را ایجاد و جایگاه خود را در اقتصاد جدید انرژی جهانی تقویت کنند، همچنان می‌توانند از تلاش‌ها و منافعی که در راستای شکل گیری بنیانی تاب‌آور برای صنایع آینده جهان آشکار می‌شود، برخوردار شوند.