خانواده‌هایی که آمادگی داشته باشند در اولویت حضانت کودکان بی‌سرپرست هستند

مهری سادات موسوی معاون سلامت اجتماعی سازمان بهزیستی کشور در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار کرد: مهم‌ترین اصلاحات قانون ۱۳۹۲ به اذن مقام معظم رهبری در سرپرستی کودکان و نوجوانان فاقد سرپرست برابر ضوابط قانون امکان پذیر برای اجرا است. افزایش سن فرزندپذیری از ۱۲ سال به ۱۶ سال تغییر کرده است. خانم‌های مجرد هموطنان مقیم خارج از کشور می‌توانند کودکان و نوجوانان بدسرپرست را به عنوان فرزندخوانده بپذیرند.

وی با اشاره به شرایط حضانت فرزند بی سرپرست گفت: پیش بینی روش‌هایی جهت جایگزینی ارث از جمله (تملیک یا تعهد (اموال))، پیش بینی روش‌های تامین منافع مادی فرزند خوانده، بیمه عمر؛ برقراری حق اولاد والدین فرزندپذیر حقوق بگیر، بهره مندی فرزند خواننده از حقوق و مستمری والدین زیستی حتی پس از فرزند خواندگی، پیش بینی مرخصی دوره مراقبت برای مادر شامل فرزندی کودک زیر ۲ سال، توجه قانونگذار به نظرات تخصصی و کارشناسی سازمان قبل و حین فرزندپروری از جمله این شرایط است.

برخی از چالش‌هایی برای فرزندخواندگی

او در ادامه گفت: یکی از چالش‌ها محدودیت مدل مراقبتی است. به طور مثال حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست منظور است، زیرا مفاد قانون حمایتی را در بر نگرفته است. به استثنا ماده ۱۰ که نهاد ضم امین یا ناظر به والدین را پیش بینی کرده است. قانون به سایر مدل‌های حمایتی و مراقبتی توجه نکرده است.

موسوی تصریح کرد: چالش بعدی، فرزندخواندگی غیرقانونی است. قانون به سایر مدل‌های حمایتی و مراقبتی توجه نکرده است. فرزند خواندگی غیر قانونی در برخی مواقع قانونگذار به جای توجه به منابع مالی کودک، نیاز متقاضیان را در اولویت قرار داده است. به طور مثال در مورد شخص با اشخاصی که در برخی مواقع فاقد استاندارد‌های لازم فرزندپذیری هستند. دور زدن قانون مادر نسبت به مراقبت از کودک به صورت غیر قانونی در بریخ مواقع صورت می‌گیرد. در برخی مواقع آنان با دلالان و واسطه‌های خرید و فروش نوزاد وارد معامله میشوند. متقاضیانی طبق قانون اگر دارای آمادگی بیشتری باشند در اولویت سرپرستی قرار می‌گیرند.

او گفت: اولویت قانونی متقاضیان در مغایرت با نفع کودک هر چند واگذاری کودک به خانم‌های مجرد از مزیت‌های این قانون بوده است، اما به نظر ترتیب اولویت برای خانم مجرد در مقایسه با زوجینی که والد بودن را تجربه کرده است، خواهد بود. به نوعی توجه به منافع خانواده است. صدور شناسنامه فرزند خوانده بنابر حکم ماده ۲۲ قانون اداره ثبت احوال مکلف در قسمت توضیحات معاد حکم سرپرستی، نام و نام خانوادگی والدین واقعی او را در صورت مشخص بودن قید کند.

موسوی بیان کرد: اصرار متقاضیان به پذیرش کودک سالم و شیرخوار است. زیرا با توجه به فرهنگ عمومی جامعه اغلب متقاضیان فرزندپذیری حاضر به قبول کودکان سن بالا و با دارای معلولیت و نیازمند پیگیری درمان نیست. در لیست انتظار، متقاضیان اشخاصی هستند با وجود کهولت سن اصرار به پذیرش کودک شیرخوار دارند. آمار قابل توجهی از کودکان تحت پوشش بهزیستی کودکان دارای معلولیت یا نیازمند پیگیری درمان هستند.

او گفت: ۳۱ هزار کودک در ۱۰ سال اخیر پس از تصویب قانون به فرزند خواندگی سپرده شده اند. در استان تهران با ۲۱۰۰ مورد، خراسان رضوی۲۹۰۰ مورد، اصفهان ۱۵۰۰ مورد کرمان با ۱۳۰۰ مورد، فارس تا ۱۱۰۰۰ مورد فرزند خواندگی قرار گرفته اند. نیمی از فرزند خواندگی کشور در این ده سال انجام پذیرفته است. کمترین میزان فرزند خواندگی با حدود ۵۰ کودک متعلق به استان‌های ایلام و کهگیلویه و بویراحمد که با توجه به جمعیت کم استان و بافت جمعیتی منسجم و خانوادمحور طبیعی است.

موسوی تصریح کرد: سامانه ملی فرزندپذیری در سال ۱۳۹۹ راه اندازی شده که بر اساس آمار این سامانه میزان متقاضیان در سال‌های اخیر حدود ۸ هزار خانواده در هر سال است. قانون حمایت از کودکان و نوجوانان بی سرپرست و بد سرپرست مصوب شده که یکی از اهداف سرپرستی تامین منافع مادی کودک است. تملیک در قالب صلح مشکلات اجرایی را به وجود می‌آورد، زیرا نمی‌توان بعداً ملک را حتی با قصد تبدیل کردن هم فروخت. این مسئله در خصوص بیمه عمر نیز جاری است.