ایران از نعمت‌های خدادادی ویژه‌ای برخوردار است که یکی از مهمترین آنها، موقعیت جغرافیایی است. ایران در مرکز تقاطع ارتباطی خاورمیانه، آسیا و اروپا قرار گرفته و نقش برجسته‌ای در حوزه تجارت منطقه‌ای و فرا منطقه ای، گمرک، مالیات و سرمایه گذاری دارد. ایران از موقعیتی برخوردار است که می‌تواند برای عبور هر کالا از تمامی مرز‌های زمینی، هوایی و دریایی حق ترانزیت دریافت کند که فرصت خوبی برای اقتصاد ایران رقم زده است.

بی توجهی به ظرفیت

با وجود جذابیت ترانزیت از مسیر ایران، توجه لازم به این فرصت صورت نگرفته به گونه‌ای که ترانزیت کالا در سال‌های اخیر نه‌تن‌ها رشد نکرده، بلکه دچار افت شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد حجم ترانزیت کشور حدود ۲۰۰ میلیون تن در سال است، در حالی که ترانزیت کالا در سال ۱۳۹۹ نزدیک به ۷ میلیون تن بود. بدتر آنکه ترانزیت در سال ۹۷ حدود ۱۲ میلیون تن بوده که بیانگر بی توجهی به این ظرفیت بزرگ اقتصادی است.

عوامل جذابیت ترانزیت

برای آنکه صادرات کالا با موفقیت صورت پذیرد و کشور صادرکننده بتواند برای آینده برنامه ریزی داشته باشد، باید سه عامل «زمان»، «هزینه» و «امنیت» محقق شود. این سه عامل زمانی محقق می‌شود که صادرات از نزدیک‌ترین مسیر صورت پذیرد و ایران در شرایط و مسیر جغرافیایی خاصی قرار گرفته که جذابیت صادرات برای هر کشوری را ایجاد می‌کند. با وجود این ظرفیت طلایی، استاد فرصت سوزی هستیم. در قالب بروکراسی‌های اداری، وقتی کشی می‌کنیم، به بهانه‌های گوناگون، هزینه را برای صادرکنندگان بالا می‌بریم و بهانه را بدست رقبایمان می‌دهیم تا مسیر‌های جایگزین سخت تری را برگزینند.

بیشتر بخوانید:

نسل سوم مناطق آزاد تجاری در خدمت کریدورهای بین‌المللی

ترانزیت امن

با نگاهی به امنیت کشور‌های اطراف، متوجه می‌شویم تا چه اندازه موقعیت مناسبی داریم. چالش بین هند، پاکستان و افغانستان، مسیر شرق را بشدت ناامن کرده، جنگ اوکراین با روسیه و آذربایجان با ارمنستان نیز مسیر شمال را زیر سوال برده، چالش‌های ترکیه و عراق نیز به نوعی بحران ساز است و تنها مسیری که باقی می‌ماند، عبور از مسیر ایران است. به عبارت بهتر مسیر‌های جایگزین بشدت برای عبور کالا تهدید آفرین و ایران امن‌ترین مسیر ممکن است.

جذابیت اینچه برون

در این شرایط لازم است برنامه ریزی مناسبی برای رونق ترانزیت صورت پذیرد. یکی از بخش‌هایی که برنامه ریزی جدی برای ترانزیت دارد، منطقه آزاد اینچه برون است. در این رابطه مدیرعامل منطقه آزاد اینچه برون گفت: میخواهیم اولین منطقه آزادی باشیم که مبنای اصلی ما، مطالعات علمی واقع گرایانه باشد و این کار را انجام می‌دهیم. حسن ملک حسینی با تاکید بر اینکه اینچه برون یک هاب ترانزیت و لجستیک است گفت: منطقه ازاد اینچه برون در تلاقی ۳ کریدور مهم شمال به جنوب، شرق به غرب و همچنین کریدور منطقه KTI قرار گرفته است. وی با تاکید بر اینکه منطقه آزاد اینچه برون در شرق دریای خزر و یک نقطه امن تاریخی قرار گرفته گفت: این شرایط بستر لازم را برای سرمایه گذاری امن فراهم می‌کند.

منطقه بکر بالقوه

مدیرعامل منطقه آزاد اینچه برون با ابراز امیدواری نسبت به اینکه مسائل غرب دریای خزر رفع شود گفت: منطقه اینچه برون یک منطقه بکر و بالقوه است. وی با تاکید بر اینکه منطقه آزاد اینچه برون در یک منطقه بدون معارض است گفت: بدلیل نبود معارض، قابلیت فعالیت‌های عمرانی و اجرایی را داریم. ملک حسینی با اعلام اینکه منطقه اینچه برون یک منطقه بسیار متنوع است گفت: در آینده این قابلیت را داریم که منطقه آزاد اینچه برون را توسعه بدهیم و با الحاق به دو منطقه منفصل جزیره آشوراده به عنوان قطب گردشگری مطرح شویم.

کریدور‌های متعدد

مدیرعامل منطقه آزاد اینچه برون با تاکید بر اینکه ما منطقه‌ای با کریدور‌های مختلف هستیم گفت: منطقه آزاد اینچه برون از کریدور زمینی، ریلی، هوایی و دریایی برخوردار است و حتی کریدور لوله‌ای را نیز داریم که همان سوآپ گاز با ترکمنستان و دیگر موارد است.