تروئیکای اروپا به دروغ، ایران را متهم به عدم پایبندی به برجام کرده است

امیرسعید ایروانی سفیر و نماینده دائم جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل در نامه‌ای به آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل و ژانگ جون سفیر و نماینده دائم کشور چین که رئیس دوره‌ای شورای امنیت سازمان ملل است، در پاسخ به نامه نمایندگان تروئیکای اروپا در سازمان ملل افزود: تروئیکا در نامه مشترک خود عمداً اطلاعات گمراه کننده و نادرست را در مورد تعهدات ایران ذیل برجام و برنامه صلح آمیز هسته‌ای اش منتشر کرده است.

متن کامل نامه سفیر و نماینده دائم ایران در سازمان ملل به شرح زیر است:

این نامه در پاسخ به نامه مورخ ۱۴ نوامبر ۲۰۲۳ نمایندگان دائمی فرانسه، آلمان و بریتانیا در سازمان ملل تهیه شده است. در نامه مزبور، نمایندگان تروئیکا اتهامات بی‌اساسی را علیه ایران مطرح کردند و ادعا کردند که قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) شورای امنیت سازمان ملل متحد را نقض کرده در حالی که نقض آشکار قطعنامه توسط خودشان را نادیده گرفته‌اند. در رد این ادعا‌ها به نکات زیر اشاره می‌کنم:

۱) تروئیکا در نامه مشترک خود عمداً اطلاعات گمراه کننده و نادرست را در مورد تعهدات ایران ذیل برجام و برنامه صلح آمیز هسته‌ای اش منتشر کرده است. تروئیکا به دروغ ایران را به عدم پایبندی به تعهدات برجام متهم کرده و تعمداً دلایل اصلی وضعیت فعلی برجام را نادیده گرفته است. تصمیم ایران برای انجام اقدامات اصلاحی کاملاً مطابق با حقوق ذاتی آن طبق بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام بوده و پاسخی به خروج غیرقانونی یکجانبه ایالات متحده از توافق در ۸ مه ۲۰۱۸ و متعاقب آن عدم رعایت تعهدات توسط تروئیکا بود. هدف تصمیم ایران که یک سال کامل پس از خروج غیرقانونی ایالات متحده و ناتوانی اتحادیه اروپا/E ۳ در اجرای تعهدات لغو تحریم‌ها اتخاذ شد، کاملاً واضح بود: بازگرداندن تعادل در تعهدات متقابل و منافع تحت برجام. این امر زمانی ضروری شد که برجام در قبال تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران در ازای لغو همه جانبه تحریم‌ها، می‌بایست تحریم‌هایی که به‌طور غیرقانونی توسط آمریکا و اتحادیه اروپا اعمال شده‌اند را رفع نموده، و همچنین موانع همکاری‌های بین‌المللی اقتصادی، تجاری و مالی ایران را برچیند. ماهیت آشکار این واقعیت به هیچ وجه توجیه یا مبنای معتبری برای E ۳ برای خودداری از اجرای تعهدات خود فراهم نمی‌کند.

۲) جمهوری اسلامی ایران همواره به تعهدات خود ذیل موافقتنامه پادمان جامع (CSA) پایبند بوده و حداکثر همکاری را داشته است تا آژانس بین‌المللی انرژی اتمی بتواند فعالیت‌های راستی‌آزمایی خود را در ایران به نحو احسن اجرا کند. در خصوص کد اصلاحی ۳.۱ ترتیبات فرعی، یادآور می‌شود که پذیرش اجرای کد اصلاحی ۳.۱ از جمله اقدامات شفاف‌سازی و اعتمادسازی بود که در بند ۶۵ پیوست یک برجام منعکس شده است. به عنوان بخشی از تصمیم ایران برای توقف اجرای تمام اقدامات شفافیت داوطلبانه فراتر از توافقنامه پادمان، اجرای کد اصلاح شده ۳.۱ متوقف شد. با این حال، باید تاکید کرد که ایران به اجرای کد ۳.۱ ترتیبات فرعی با همکاری کامل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه می‌دهد.

۳) ایران به هیچ وجه اورانیوم بالای ۶۰ درصد غنی سازی نکرده است. همکاری ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در روشن‌سازی منشأ ذرات اورانیوم حاوی ۸۳.۷ درصد U-۲۳۵، آژانس را قادر ساخت تا تأیید کند که هیچ گونه انحرافی در این زمینه صورت نگرفته است. مدیر کل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارش سپتامبر ۲۰۲۳ خود (Gov/۲۰۲۳/۳۹)، توضیح ایران درباره منشأ چنین ذرات را تأیید کرد و آژانس تأیید کرد که هیچ نشانه‌ای مبنی بر انباشت و جمع‌آوری مواد هسته‌ای غنی‌شده بالای ۶۰ درصد پیدا نکرده است.

۴) در نوامبر ۲۰۲۲، ایران به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از قصد خود برای غنی‌سازی اورانیوم در فردو از طریق سانتریفیوژ‌های پیشرفته اطلاع داد. این تصمیم در چارچوب اقدامات اصلاحی ایران در واکنش به عدم پایبندی سایر طرف‌ها به تعهدات برجام و مطابق با حقوق خود بر اساس NPT و CSA اتخاذ شد. علاوه بر این، همانطور که قبلاً توسط ایران به آژانس اعلام شده است، تولید فلز اورانیوم بخشی از سوخت راکتور‌های تحقیقاتی با اهداف پزشکی است.

۵) جمهوری اسلامی ایران قویا تاکید می‌کند که کشور‌های طرف معاهده NPT نباید از اعمال و بهره مندی از حقوق مسلم خود بر اساس این معاهده برای توسعه تحقیق، تولید و استفاده از انرژی هسته‌ای برای مقاصد صلح آمیز بدون تبعیض و مطابق با مواد اول و دوم معاهده منع شوند.

۶) شکست E ۳ در اجرای تعهدات لغو تحریم‌های خود که در بند ۲۰ ضمیمه V برجام در روز انتقال (۱۸ اکتبر ۲۰۲۳) مشخص شده است، اقدامی یکجانبه و غیرقابل توجیه است. این اقدام غیرقانونی به عنوان یک نمونه واضح و صریح از عدم اجرای قابل توجه تعهدات آن‌ها به حساب می‌آید و در نتیجه هر دو برجام و قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل (۲۰۱۵) را نقض می‌کند.

۷) استناد E ۳ به مکانیسم حل اختلاف برجام (DRM) با استناد به نامه مورخ ۱۴ ژانویه ۲۰۲۰، در پاسخ به اقدامات اصلاحی ایران از می ۲۰۱۹ به بعد، کاملا گمراه کننده و بی ربط است. همانطور که قبلاً گفته شد، تصمیم ایران با توجه به حقوقش بر اساس بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام، پاسخی قانونی و مشروع به خروج یکجانبه ایالات متحده از برجام و اعمال مجدد تحریم‌های غیرقانونی این کشور بود. بنابراین، توصیف تصمیم E ۳ برای انجام ندادن تعهدات خود در مورد لغو تحریم‌ها در روز انتقال به عنوان واکنشی به اقدامات اصلاحی قانونی ایران، کاملاً غیرمنطقی و غیرقابل توجیه است.

۸) ناتوانی اتحادیه اروپا/E ۳ در پایبندی به تعهدات خود بر اساس بند ۲۰ ضمیمه V برجام، همراه با ناتوانی ایالات متحده در انجام تعهدات خود همانطور که در بند ۲۱ ضمیمه V ذکر شده است، به دلیل خروج غیرقانونی یکجانبه آن در ۸ می ۲۰۱۸، باعث شده است جمهوری اسلامی ایران از حقوق مشروع خود طبق بند‌های ۲۶ و ۳۶ برجام استفاده کند. ایران پس از آن هیچ گزینه دیگری جز خودداری از اجرای تعهدات خود بر اساس بند ۲۲.۱ ضمیمه V برجام نداشت.

۹) همانطور که دبیرخانه در ۱۹ اکتبر ۲۰۲۳ به کلیه نمایندگان دائمی و ناظران کشور‌های عضو سازمان ملل متحد ابلاغ کرد، تمام محدودیت‌های غیرموجه در فعالیت‌های مرتبط با موشک‌های بالستیک و نقل و انتقالات به/از ایران، از جمله مسدود کردن دارایی‌های افراد و نهاد‌های فهرست‌شده در ۲۲۳۱، به‌طور خودکار خاتمه یافت. در نتیجه، هرگونه محدودیت اعمال شده در سطح ملی یا منطقه‌ای بر اساس قطعنامه ۲۲۳۱ (۲۰۱۵) اکنون باطل و بی اعتبار است.

۱۰) جمهوری اسلامی ایران آماده است تا اجرای کامل تعهدات خود ذیل برجام را پس از اجرای کامل تعهدات سایر اعضا از سر بگیرد. ایران با حسن نیت و مذاکرات جدی برای به نتیجه رساندن مذاکرات وین وارد مذاکره شد. متأسفانه ایالات متحده و E ۳ به دلیل سیاست داخلی و سیاست‌های متناقض ضد ایرانی خود و همچنین خواسته‌های غیرواقعی خود، نتوانستند از این فرصت استفاده کنند.