اینجا گیلان است، یکصد و دو سال پس از میرزا کوچک خان

امروز شنبه ۱۱ آذر ماه، یکصد و دومین سالگرد شهادت میرزا کوچک است. میرزا در چنین روزی در برف و بوران کوه‌های گیلان گرفتار یخبندان شد و در سن ۴۳ سالگی جان به جان آفرین تسلیم کرد.

بیش از یک قرن از شهادت میرزا می‌گذرد. در طول سال‌هایی که گذشت؛ دوستداران میرزا از او با عناوین مختلفی، چون سردار جنگل، قهرمان ملی، مبارز آزادیخواه، ضد استعمار، روحانی انقلابی و ... یاد کرده اند. از سوی دیگر دشمنانش او را به تجزیه طلبی، وطن فروشی، غارت و ... متهم کرده اند.

تاریخ پر از پرسش و پاسخ درباره میرزا کوچک و نهضت جنگل است هر چند برگزاری برنامه‌های سالگرد شهادت میرزا کوچک جنگلی می‌تواند در معرفی میرزا و نهضت جنگل و رفع شبهات رایج در جامعه اثرگذار باشد.

میرزا کوچک خان که بود؟

میرزا یونس استادسرایی معروف به میرزا کوچک خان در سال ۱۲۵۷ هجری شمسی در رشت به دنیا آمد و سال ۱۳۰۰ هجری شمسی در منطقه سیاه خانی در ارتفاعات ماسال به شهادت رسید.

داستان زندگی میرزا کوچک پر از رشادت و حُبّ وطن است. گفته اند؛ میرزا، سرشار از ادب و فروتنی بود، صریح اللهجه بود و طرفدار عدل و آزادی و حامی مظلومان.

همچنین نوشته‌اند؛ "مردی خوش بنیه، ورزیده، خوش سیما، مؤدب، متواضع، معتقد به فرایض دینی و پایبند به اصول اخلاقی بود. شعر و ورزش را دوست داشت.

دخانیات مصرف نمی‌کرد. به غایت محجوب بود و ساکت و متفکر و آرام. خوب صحبت می‌کرد، آهسته و سنجیده سخن می‌گفت، سخنانش اغلب با لطیفه و مزاح توأم بود و خود نیز از مطایبات دیگران لذت می‌برد".

سال‌های نخست عمر را به آموختن مقدمات علوم دینی سپری کرد و در سال ۱۲۸۶ به صفوف آزادیخواهان پیوست. در سال ۱۲۹۴ هیئت اتحاد اسلام در رشت تشکیل شد. میرزا، رهبری این گروه را به عهده گرفت و پس از اشغال ایران توسط روسیه، به مبارزه با ارتش تزار پرداخت.

نهضت جنگل فعالیت‌های خود را ضد نیرو‌های روسی و انگلیسی در شمال انجام داد. اما به تدریج دچار اختلافات داخلی شد و برخی از سران آن تسلیم و یا اعدام شدند.

پس از تسلیم خالو قربان، نیرو‌های دولتی به تعقیب نیرو‌های جنگل پرداختند. میرزا به اعماق جنگل‌ها رفت تا در فرصتی مناسب بتواند نیرو‌های پراکنده را سازماندهی کند، اما بر اثر سرمای شدید در تاریخ ۱۱ آذر ۱۳۰۰ هجری شمسی به شهادت رسید.

۱۰۲ سال پس از شهادت میرزا کوچک جنگلی

۱۰۲ سال از شهادت میرزا کوچک خان می‌گذرد و یاد و نام سردار جنگل در زادگاهش گیلان همچنان ماندگار است و ویژه برنامه‌های متنوعی به این مناسبت تهیه و برگزار شده است. 

پاسداشت میرزا کوچک در گیلان پس از یک قرن، نشان می‌دهد که نهضت میرزا کوچک خان نه فراموش می‌شود و نه کنار گذاشته می‌شود و یاد و نام او در حافظه تاریخی این سرزمین و مردمان آن همچنان پایدار است.

نمایشگاه عکس‌های بازسازی شده میرزا کوچک

نمایشگاهی از عکس‌های بازسازی شده میرزا کوچک و همرزمانش با عنوان «راه میرزا» در تالار مرکزی رشت دائر است.

محمدرضا داوطلب، مدیرکل بنیاد شهید و ایثارگران استان گیلان گفت: در این نمایشگاه ۱۷ پوستر و ۱۸ عکس بازسازی شده از ۳۵ هنرمند گیلانی با استفاده از هوش مصنوعی به نمایش گذاشته شده است.

او افزود: این نمایشگاه تا روز دوشنبه ۱۲ آذر ماه برای بازدید علاقه‌مندان برپا است و گیلانیان هنردوست می‌توانند صبح و عصر از آثار این نمایشگاه عکس دیدن کنند.

سرود میرزا کوچک خان جنگلی

سرود میرزا کوچک خان جنگلی کاری از گروه تبار میرزا هم در بندر انزلی رونمایی شد.

این سرود شامگاه پنج‌شنبه ۹ آذر ماه در راستای دومین کنگره ۸ هزار شهید استان گیلان، گرامیداشت سالگرد شهادت روحانی مبارز شهید میرزا کوچک خان جنگلی و یادواره شهدای پاسدار و ۳ زن شهید بندر انزلی در سالن اجتماعات اداره فرهنگ و ارشاد اسلامی این شهرستان اجرا شد.

تربیت راوی نهضت جنگل برای حفظ هویت ملی

دوره تربیت راوی نهضت جنگل ویژه معلمان و مربیان با هدف آشنایی دانش آموزان با قهرمان مبارز و مجاهد گیلانی میرزا کوچک خان جنگلی در حسینیه شاهد و ایثار رشت برگزار شد.

حجت الاسلام سعید مهدوی، مدیرکل تبلیغات اسلامی استان گیلان گفت: رشد و ارتقای هر جامعه وابسته به رشد و ارتقای هویتی نسل جوان و نوجوان و از عوامل حفظ هویت ملی و اجتماعی و آشنایی نسل جدید، با مفاخر و مشاهیر است.

او با بیان اینکه قشر مؤثر معلم در حفظ هویت‌ها نقش اساسی ایفا می‌کند، افزود: هر جامعه‌ای که هویت خود را حفظ کند یقینا پیشرفت، رشد و ارتقای آن تضمین خواهد شد.

مدیرکل تبلیغات اسلامی گیلان تصریح کرد: یکی از گزاره‌ها که مایه افتخار بوده و برای حفظ هویت نسل جوان و نوجوان بسیار مؤثر است وجود شخصیت میرزا کوچک خان جنگلی است.

غربت میرزا کوچک خان همچنان ادامه دارد

حجت‌الاسلام مهدوی همچنین با تأکید بر لزوم شناساندن شخصیت میرزا کوچک جنگلی به نسل جوان گفت: غربت میرزا کوچک خان هنوز پس از شهادتش ادامه دارد.

به گفته او، نشانه غربت شهید میرزا کوچک خان جنگلی روز ۱۱ آذر بیشتر هویدا می‌شود و استان گیلان باید به داشتن چنین فرزندی افتخار کند.

مدیرکل تبلیغات اسلامی گیلان با بیان اینکه متأسفانه اکثر برنامه‌های گرامیداشت میرزا کوچک‌ خان فقط در سطح استان برگزار می‌شود، تصریح کرد: شخصیت میرزا کوچک خان را باید صادقانه تعریف کرد و نباید اجازه داد شخصیت ایشان دچار تحریف شود.

بازخوانی ارزش‌های نهضت جنگل 

صدا و سیمای گیلان هم با پخش برنامه‌های متنوع در سالگرد شهادت روحانی مبارز میرزا کوچک جنگلی به بازخوانی ارزش‌های نهضت جنگل می‌پردازد.

معاونت صدا ویژه برنامه‌های «چای سرد»، «سردار گیل و دیلم»، نمایش «مرد شب‌های سرد بارانی» و نمایش «ترانه‌ای برای او» را در جدول پخش دارد.

معاونت سیما هم امروز (شنبه ۱۱ آذر ماه) در ویژه برنامه‌های «صبح تازه» با حضور کارشناسان و پژوهشگران نهضت جنگل از ساعت ۷:۳۰ صبح، ارتباط با مراکز استان‌ها و شبکه‌های ملی از ساعت ۸:۳۰ از خانه میرزا، برنامه «میرزای ایران» از ساعت ۱۶ به مدت ۶۰ دقیقه، پخش یادواره مردمی شهید میرزا کوچک جنگلی پس از نماز مغرب و عشا از مسجد سلیمانداراب و پخش فیلم سینمایی کوچک جنگلی به بازخوانی اهداف نهضت جنگل می‌پردازد.

معاونت خبر صدا و سیمای مرکز گیلان نیز برای تهیه و پخش یک گزارش ویژه خبری (تلویزیونی و رادیویی) با موضوع ابعاد شخصیت میرزا کوچک و نقش مهم این نهضت در استکبار ستیزی، تولید گزارش‌های خبری و پوشش برنامه‌های سالروز شهادت میرزا در سراسر استان و ارسال به شبکه‌های سراسری و پخش از شبکه استانی، تهیه یک گفت‌وگوی ویژه خبری، تولید محتوا با محوریت میرزا کوچک جنگلی در فضای مجازی برنامه ریزی کرده است.

معاونت فضای مجازی هم به تولید و انتشار ۵ استوری موشن، ۳ موسیقی تصویر، یک کمیک موشن، یک پادکست، ۵ پوستر، یک ویدئو کامنت، ۴ موشن گرافیک و ۱۰ ویدئو کلیپ با هدف بازخوانی ارزش‌های نهضت جنگل پرداخته است.

تهیه و پخش مستند بی‌پایان 

مستند «بی‌پایان» ویژه برنامه‌ ای دیگر به مناسبت سالروز شهادت میرزا کوچک جنگلی است که امسال هم به کارگردانی و تهیه‌کنندگی محسن حامدی و روایت گفتار متن ناصر حامدی برای پخش از شبکه باران و شبکه ۲ سیما تهیه شده است.

این مستند تاریخی در ۳ قسمت از ۹ تا ۱۱ آذر ماه با مروری بر زندگی میرزا و روایتگری مبارزات و اقدامات سردار جنگل به بررسی روند شکل گیری نهضت جنگل تا شهادت میرزا پرداخته است.

«بی‌پایان» تولد تا شهادت سردار جنگل را در لوکیشن‌هایی چون ماسال، روستای تاریخی اسبه‌ ریسه و مقتل میرزا کوچک خان جنگلی، روستای خانقاه گیلوان، شهرک تاریخی ماسوله،  استادسرای رشت، کاخ گلستان و میدان حسن آباد تهران روایت کرده است.

نکوداشت روحانی شهید میرزا کوچک 

مراسم سالروز شهادت روحانی شهید میرزا کوچک و نکوداشت شهدای روحانی استان گیلان هم ساعت ۹:۳۰ امروز (شنبه ۱۱ آذر ماه) در تالار مرکزی رشت با سخنرانی آیت الله رسول فلاحتی، نماینده ولی فقیه در گیلان برگزار می‌شود.

این مراسم به صورت زنده از شبکه استانی سیمای مرکز گیلان پخش می‌شود.

برپایی دسته عزاداری در رشت

ستاد مردمی بزرگداشت میرزا کوچک جنگلی نیز همزمان با ایام فاطمیه و در گرامیداشت سالروز شهادت سردار جنگل شهید میرزا کوچک جنگلی ساعت ۱۵ امروز دسته عزاداری از سبزه میدان رشت به سمت مزار میرزا در سلیمانداراب برپا می‌کند.

در شرح این وِیژه برنامه آمده است: چه در صحرا، چه در جنگل شهادت ارث مادر بود. دوشادوش یکدیگر برای احیای یکی از سنت‌های دیرینه مردمان سرفراز گیلان هم قدم می‌شویم.

این مراسم عزاداری هم به صورت زنده از شبکه باران پخش می‌شود.

ناگفته‌های نهضت جنگل

ساعت ۱۷:۳۰ امروز همچنین مراسمی دیگر برای گرامیداشت سردار جنگل میرزا کوچک خان جنگلی به روایت تقی اسکندری نویسنده کتاب؛ ناگفته‌های نهضت جنگل در مسجد جامع شاندرمن برگزار می‌شود.

بازدید و روایتگری از یادمان‌های نهضت جنگل در رشت شامل خانه میرزا، محل اعدام دکتر حشمت، مزار دکتر حشمت و آرامگاه میرزا کوچک با عنوان «اردوی شهری راهیان نهضت جنگل» از جمله برنامه‌های گرامیداشت سالگرد شهادت میرزا کوچک بود که امسال برگزار شد. همچنین نگاره‌های اکران شهری به مناسبت سالگرد شهادت میرزا کوچک جنگلی در راستای دومین رویداد هنری جنگل بارانی و از آثار خانه فرهنگ و هنر استان گیلان بود.

میرزا کوچک، مظهر عدالت‌خواهی و شهادت‌طلبی

شورای هماهنگی تبلیغات اسلامی استان گیلان هم به مناسبت فرا رسیدن سالگرد شهادت میرزا کوچک خان جنگلی در بیانیه‌ای اعلام کرد: یازدهم آذر، صد و دومین سالگرد شهادت مظلومانه سردار جنگل «میرزا کوچک خان جنگلی»، یادآور عدالت‌خواهی، ظلم‌ستیزی و شهادت‌طلبی روحانی مسلمان، انقلابی و مبارز گیلانی است که با پیروی از احکام دین مبین اسلام و تأسی از سرور و سالار شهیدان و آزادگان جهان حضرت اباعبدالله الحسین (ع)، فریاد تظلم و دادخواهی ملت شریف و رنج‌دیده ایران را از خودکامگی و وابستگی رژیم مستبد، مستکبر و طاغوتی ستمشاهی برآورد و تا آخرین نفس، چون البرز استوار در برابر دخالت، نفوذ و تجاوز دشمنان و بیگانگان ایستاد.

نام تابناک میرزا کوچک خان جنگلی به عنوان نماد استکبارستیزی ایرانیان در سپهر تاریخ یک قرن اخیر ایران اسلامی درخشیده و راه دفاع از اسلام ناب محمدی (ص) و میهن اسلامی، مبارزه با شاهان ستمگر و ایستادگی در برابر دشمنان متخاصم و متجاوز را برای ملت مسلمان ایران روشن و مشعشع ساخته است.

بیشتر بخوانید

• همه ما خود را فرزندان میرزا می‌دانیم
• شخصیت میرزا کوچک جنگلی در طول تاریخ مظلوم واقع شده است
• سردار جنگل شخصیتی اثرگذار در تاریخ معاصر ایران و جهان است

رهبر معظم انقلاب اسلامی در پیام گهربار خویش به کنگره بزرگداشت سردار جنگل در سال ۱۳۹۱ از نهضت جنگل به عنوان تشکیل یک واحد مینیاتورى از نظام اسلامى و جمهورى اسلامى در استان گیلان تعبیر فرمودند که مایه مباهات و افتخار گیلانیان غیور و مبارز است. 

فرزندان میرزا کوچک خان جنگلی در صد سال اخیر نقش بی‌بدیلی را در پاسداری از میهن اسلامی ایفا کرده‌اند که اهدای ۶۳ شهید دوران پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری پیامبرگونه امام خمینی (ره)، ۸ هزار شهید در دوران دفاع مقدس و صد‌ها شهید مدافع حرم مطهر حضرت زینب (س)، مدافع سلامت و مدافع امنیت ایران اسلامی گواه نقش‌آفرینی پرافتخار گیلانیان در پیروزی، تداوم و تعالی انقلاب اسلامی ایران است.