سکونت ۱۰ میلیون نفر در بافت‌های فرسوده کشور

طرح نوسازی بافت های فرسوده از جمله اقداماتی است که نقش بسیار موثری بر بهبود وضعیت بازار مسکن و افزایش میزان تولید و عرضه مسکن به ویژه د ر داخل شهرها دارد که این امر خود می تواند بازار را به سمت رونق و بهبود وضعیت قیمتی هدایت کند. در حال حاضر اجرای این طرح ها به ویژه در محلات جنوب تهران نیازمند فرهنگ سازی در بین مالکان و ساکنان این بافت ها است که در این بخش باید با اقداماتی از جمله پرداخت تسهیلات ساخت به سازندگان، در نظر گرفتن مشوق و تخفیف های برای آنها ،ارائه پرداخت ودیعه مسکن به مالکان و... آنها را به اجرای این طرح ترغیب کرد.

در شرایط کنونی که کشور با کمبود مسکن مواجه است، بنابراین نوسازی بافت فرسوده تأثیر گسترده ای در افزایش تولید مسکن خواهد داشت، چرا که با نوسازی این مناطق می توان حجم قابل قبولی از مساکن را به بازار تزریق کرد؛ این در حالی است که با اعطای وام مرمت و مقاوم‌سازی واحدهای مسکونی در بافت‌های تاریخی نیز می‌توان از مهاجرت به سایر شهرها جلوگیری کرد.

چگونگی حفظ هویت تاریخی در شهرهای مدرن یا شهرهای در حال پیشرفت، دغدغه‌ای است که نه تنها در ایران بلکه در کشورهای دیگر نیز وجود دارد. در تمام شهرهای معاصر که به سرعت پیشرفت می‌کنند بیشترین نگرانی‌ها در نگهداری از هسته‌های تاریخی شهرهاست که باید بتوانیم میان این دو مسئله‌ داشتن شهر مدرن‌ و حفظ بناهای تاریخی تعادل ایجاد کنیم. آ

در شرایط کنونی عمده شهرهای کشور درگیر سه معضل گسترش بافت‌های فرسوده، حاشیه‌نشینی و سکونتگاه‌های غیررسمی بودند که به بدمسکنی دست کم ۲۲ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر در ایران و سکونت حدود ۱۰ میلیون نفر در بافت های فرسوده منجر شده است. زلزله‌های ۶ ریشتر و حتی کمتر در هریک از مناطق ناکارآمد می‌تواند زندگی ساکنان را به مخاطره بیندازد. بر اساس آمارهای موجود در حال حاضر ۲ میلیون و ۶۸۰ هزار بنای ناپایدار، ۱۶۶ هزار هکتار محدوده هدف بازآفرینی شامل ۷۴ هزار هکتار بافت فرسوده میانی، ۳۲ هزار هکتار بافت فرسوده تاریخی و نزدیک ۶۰ هزار هکتار بافت حاشیه‌ای یا سکونتگاه غیررسمی در کشور وجود دارد.

در همین رابطه محمد آیینی مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری در گفت وگو با خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: پایش عملکرد استان‌ها در نوسازی بافت فرسوده در ۱۰ استان انجام شده است و هم‌اکنون با مصوبات شورای‌عالی شهرسازی و معماری ایران، عملکرد بیشتر استان‌ها در اجرای بسته تشویقی نوسازی بافت فرسوده بهبود یافته است. در ۵۷ شهر بسته تشویقی بومی شده بازآفرینی شهری مصوب در حال اجراست که سبب رشد در صدور پروانه ساختمانی شده است. آمار صدور پروانه در سامانه بازآفرینی شهری ایران به ۱۶۲ هزار و ۴۰۵ واحد رسیده و برای موفقیت در نوسازی بافت فرسوده همکاری شهرداری‌ها باید تقویت شود.

معاون وزیر راه و شهرسازی با بیان اینکه براساس آمار، حدود ۲ میلیون و ۷۰۰ هزار بنای ناپایدار در محدوده بافت‌های ناکارآمد وجود دارد که ۱۰ میلیون نفر در این بناها ساکن هستند. افزود: در صورت عدم توجه به این موضوع در صورت وقوع زلزله شاهد بم دیگری خواهیم بود. بنابراین، چاره‌ای جز شتاب دادن به نوسازی مسکن در بافت‌های فرسوده شهری نداریم.

مدیرعامل شرکت بازآفرینی شهری ایران، تصریح کرد: برای این منظور و بر اساس سند بازآفرینی شهری باید سرانه‌های آموزشی، بهداشتی، ورزشی، انتظامی و غیره این محلات به متوسط سرانه نقاط توسعه یافته همان شهر برسد. از سوی دیگر تامین خدمات زیرساختی و روبنایی در محلات فرسوده منجر به ارتقای مرغوبیت لازم شده تا بخش خصوصی و تعاونی‌ها به نوسازی تشویق شوند و مسیر نوسازی هرچه سریعتر طی شود.

وی با بیان این که برای تشویق بیشتر بخش خصوصی جهت سرمایه‌گذاری در این بافت‌ها بسته‌های تشویقی گوناگونی تدوین و مصوب شده است، عنوان کرد: در بخش نوسازی مسکن طی این دوسال بیش از ۱۶۱ هزار و ۱۴۷ واحد پروانه نوسازی مسکن در محدوده بافت‌های فرسوده صادر شده و بیش از ۵۱ هزار واحد نیز به بهره‌برداری رسیده است. علاوه بر این که این واحدها نوسازی شده‌اند ظرفیتی جدید برای تولید مسکن نیز فراهم شده است.

آیینی با تاکید بر این که بازآفرینی‌شهری می‌تواند ظرفیت بالایی برای تامین مسکن فراهم کند، اظهارکرد: قریب به ۵۵ درصد از برنامه نهضت ملی جهت ساخت مسکن در بافت‌های فرسوده محقق شده و این ابتدای راه است . استان خراسان رضوی در این زمینه رتبه دوم را دارد و در این دو سال بیش از ۲۳ هزار واحد در حال نوسازی است. استان تهران نیز رتبه اول را با ۴۲ هزار واحد تولید مسکن دارد.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به این که اکنون بسته‌های تشویقی در چهار محور اجرا می‌شود افزود: در شهرهایی که بسته تشویقی اجرا شده، شاهد جهش در صدور پروانه‌ها هستیم برای مثال در شهر تهران این رشد ۳ برابر شده است. این بسته‌های تشویقی باید هر ۶ ماه یک بار ارزیابی شده و در صورت وجود نقاط ضعف اصلاح شوند. راهبرد بعدی ما توسعه برنامه جامع اقدام مشترک با حضور شهرداری‌ها به عنوان بازیگر اصلی عرصه بازآفرینی شهری و سایر اعضای ستادهای بازآفرینی شهری است. در این برنامه مجموعه نیازهایی که در تولید مسکن و خدمات روبنایی و زیربنایی نیاز است بدون وجود تمام دستگاه‌های ذی‌ربط امکان پذیر نیست و همه این دستگاه‌ها باید پای کار بیایند.

دبیر ستاد ملی بازآفرینی شهری پایدار یکی دیگر از راهبردهای شرکت بازآفرینی شهری را به اتمام رساندن پروژه‌های نیمه‌تمام اعلام کرد و گفت: طی دو سال گذشته قریب به یک هزار پروژه بازآفرینی شهری به بهره‌برداری رسید و ۳۰۰ پروژه دیگر را طی امسال به بهره‌برداری خواهیم رساند.

براساس این گزارش در حال حاضر بخش عمده ای از متقاضیان در شهرهای مختلف چشم انتظار نوسازی واحدهای فرسوده خود هستند که در این بین امیدواریم دولت با انجام راهکارهای جدید از جمله طرح کلید به کلید و با افزایش پرداخت تسهیلات نوسازی بافت های فرسوده بتواند زمینه را برای تولید مسکن و بهبود وضعیت بازار مسکن فراهم کند.