بمب ساعتی؛ متهم ردیف اول در آلودگی هوا کدام منابع است؟

آلودگی هوا یکی از مسائل مهم و پیچیده درحوزه محیط زیست است که تاثیرات منفی برسلامت انسان و کیفیت هوا دارد. با افزایش تعداد خودرو‌ها در جوامع مدرن، مشکلات مربوط به آلودگی هوا نیز افزایش یافته است. ناگفته نماند فرسودگی ناوگان حمل و نقل عمومی تهران بلای جان پایتخت‌نشینان شده است٬همین موضوع یعنی پخش ذرّات معلّق عامل بیماری‌های سرطانی، قلبی و ریوی به‌خصوص در شهر‌های بزرگ مثل تهران هستند.

خودرو‌ها در حین استفاده از سوخت، آلاینده‌هایی مانند بخارات سمی، گاز‌های گلخانه‌ای و ذرات معلق را به هوا پخش می‌کنند که باعث آسیب زدن به محیط زیست و سلامت انسان‌ها میشوند و در بین منابع احتراقی، خودرو‌های دیزلی سهم بیشتری در آلودگی هوا دارند.

چندین خودروی سنگین دیزلی در تهران تردد می‌کنند که هر کدام از آن‌ها به یک بمب ساعتی برای آلوده کردن هوای پایتخت تبدیل شده‌اند با وجود تمام قوانین و مصوبه‌ها برای ممنوعیت تردد خودرو‌های دیزلی، اما آن‌ها هنوز هم سیاهی ذرات معلق را به جان آسمان می‌ریزند.

به همین منظور داریوش گل‌علیزاده رئیس مرکزملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص تاثیر خودرو‌های دیزلی روی هوای پاک به خبرنگار باشگاه خبرنگاران جوان گفت: بر اساس مطالعه سیاهه انتشار کلانشهر‌های کشور به ویژه شهر تهران، سهم منابع متحرک اعم از اتوبوس، مینی‌بوس، موتورسیکلت، تاکسی، کامیون و خودرو‌های شخصی در آلایندگی کلانشهرها، ۶۰ درصد در تولید ذرات کمتر از ۲.۵ میکرون است که امروز آلاینده اصلی تهران و سایر کلانشهر‌های ما هستند.

وی ادامه داد: از این منابع، خودرو‌هایی که سوخت دیزلی دارند ۳۲ درصد از ۶۰ درصد را به خود اختصاص می‌دهند! جنس ذرات معلقی که در هوای تهران منتشر می‌شود از جنس دوده و منشا آن سوخت‌های فسیلی به ویژه سوخت‌های دیزلی ناشی از حمل و نقل عمومی شامل اتوبوس‌هاست.

رئیس مرکزملی هوا و تغییر اقلیم سازمان حفاظت محیط زیست گفت: پیمایش بیشتر این دستگاه‌ها و فرسودگی بیش از ۸۵ درصد ناوگان حمل و نقل عمومی ما باعث رقم خوردن این حجم از آلودگی شده است و همچنین باعث شده تا ما شاهد تردد بیشتر خودرو‌های شخصی و تک‌سرنشین باشیم چرا که متاسفانه حمل و نقل عمومی به دلیل عدم توسعه و نوسازی در طی سنوات گذشته با یک ناکارآمدی مواجه است و پوشش کاملی را برای مناطق مختلف تهران ندارد و همچنین مردم احساس آسایش در خودرو‌های حمل و نقل عمومی را ندارند.

کیفیت سوخت در کلانشهر‌ها به چه صورت است؟

گل‌علیزاده بیان کرد: سوخت در تهران و کلانشهر‌ها از کیفیت خوبی برخوردار است و حتی محتوای گوگرد سوخت‌هایی که در کل استان تهران توزیع می‌شود بین یورو ۴ و یورو ۵ است، اما عملکرد سوخت وابسته به عملکرد خود خودرو هست و زمانی که خودرو‌های دیزلی ما و اتوبوس‌های ما که بیش از ۲۰ سال سن دارند، نتوانند سوخت را خوب بسوزانند، در نتیجه افزایش کیفیت سوخت هم فایده‌ای ندارد؛ علاوه بر این اتوبوس‌های ما تجهیزات کنترلی و فیلتر جاذب دوده هم ندارند.

او گفت: تجهیزات کنترل رانندگی در خودرو‌های سواری و بنزینی نیز کاتالیست است که اگر این کاتالیست بعد از ۵ سال تعویض و از مدار خارج نشود، آن خودرو تبدیل به منبع آلایندگی می‌شود. خوشبختانه سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها و وزارت کشور اقداماتی را برای خرید اتوبوس‌های برقی انجام داده‌اند و برنامه‌های خیلی خوبی هم برای کلان‌شهر‌ها تعریف شده است.

گل‌علیزاده بیان کرد: موضوع بسیار خوب دیگری که در دستور کار است، طرح از رده خارج کردن خودرو‌های فرسوده است که سال‌هاست انجام نمی‌شد و سال گذشته تنها ۲۰ هزار و ۸۰۰ دستگاه اسقاط شد، اما با تصویب آیین‌نامه ماده ۱۰ قانون ساماندهی صنعت خودرو که به طور مشترک با آیین‌نامه اجرایی ماده ۸ قانون هوای پاک تهیه شده است و احتمالاً طی هفته‌های آینده به تصویب دولت می‌رسد، اسقاط تاکسی‌های فرسوده و موتورسیکلت‌ها در کلانشهر‌ها در اولویت است و انشالله ناوگان تاکسی کلانشهر‌ها را نوسازی خواهیم کرد و این اتفاق با حداقل وابستگی به منابع دولتی و از طریق تولید گواهی اسقاط انجام می‌شود.

او تصریح کرد: به عنوان نمونه برای یک تاکسی فرسوده بالای ۱۲ سال، حداقل ۲۱۰ میلیون تومان بابت تولید گواهی اسقاط به عنوان آورده مالک خودرو ایجاد می‌شود و می‌توان با یک منابع حداقلی از تجهیزاتی که شهرداری و وزارت کشور برنامه‌ریزی کرده‌اند، خودرو و تاکسی نو در اختیار آن‌ها قرار بگیرد و تاکسی فرسوده هم از رده خارج شود.