پیشگیری و کنترل آسم شدید و مقاوم به درمان

در برنامه ضربان شبکه سلامت سیما سیاوش کورانی فر، فوق تخصص بیماری‌های تنفسی و ریه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران در خصوص «پیشگیری و کنترل آسم شدید و مقاوم به درمان» به بحث و گفتگو پرداخت.

وی گفت: آسم یک بیماری راه‌های هوایی است که با مکانیسم التهابی، همه راه‌های تنفسی تحتانی (پایین‌تر از حنجره) و همه راه‌های تنفسی فوقانی (بالای حنجره) را درگیر می‌کند و از لحاظ ظاهری با علائمی مانند سرفه، تنگی نفس، خس خس سینه و..، همراه است و از لحاظ بیماری زایی، با انواع مکانیزم‌ها و علل مختلف ایجاد می‌شود.

این متخصص بیماری‌های تنفسی و ریه گفت: در یک زمینه و بستر ژنتیکی و با حضور یک عامل محرک از بیرون، یک سری نوسانات و تغییرات در کارکرد راه‌های تنفسی ایجاد می‌شود که منجر به علائم تنفسی آسم میشود. وی گفت: عامل اصلی که باعث علائم آسم می‌شود: تحریک پذیری بیش از اندازه راه‌های هوایی است و معمولاً با دارو‌های گشاد کننده برونش، این انسداد برطرف می‌شود.

کورانی‌فر گفت: گاهی عوامل بیرونی تحریک کننده، باعث یک سری واکنش‌های افزایش حساسیت مانند: قرمزی چشم‌ها، خارش بینی و گلو، آبریزش از بینی و کیپ شدن گوش‌ها میشود، که رنیت آلرژیک نام دارد و نباید با بیماری آسم اشتباه شود، بنابراین باید متوجه شویم که آیا این علائم جزئی از آسم است و یا تنها واکنش به عوامل آلژیک بیرونی است.

میهمان برنامه در پاسخ به این سوال که علائم آسم چیست، گفت: مهمترین علامت آسم، تنگی نفس، خس خس سینه، سرفه و احساس بد در قفسه سینه است. این علائم معمولا بطور دائم وجود ندارند و مدت زمان بروز این علائم، به این بستگی دارد که فرد در چه مرحله‌ای از بیماری آسم قرار دارد. به طور مثال: در بعضی از مبتلایان، این حالات به دنبال حرکات ورزشی و در بعضی از دیگر افراد نیز در مواجهه با هوای سرد، تشدید میشود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا ابتلای به آسم در بازه سنی خاصی اتفاق می‌افتد، گفت: احتمال بروز آسم در تمام سنین وجود دارد و مختص بازه سنی خاصی نیست. وی افزود: در یکسری از بیماری‌های قلبی علائمی مشابه با بیماری آسم دیده میشود (نارسایی شدید قلب) که ممکن است باعث تشخیص اشتباه این دو بیماری از یکدیگر شود.

وی در پاسخ به این سوال که آیا عصبانیت می‌تواند علائم آسم را تشدید کند، گفت: بله، بیماری آسم با حالت روحی و عصبانیت ارتباط مستقیم دارد و باعث تشدید آن میشود. وی به افرادی که مبتلا به بیماری آسم هستند، توصیه کرد: هر ۵ سال یک بار واکسن پنوموکوک و سالانه، واکسن آنفولانزا تزریق کنند، زیرا باعث کاهش تشدید علامت در زمان بروز بیماری می‌شود.

میهمان برنامه تاکید کرد: افراد مبتلا به بیماری‌های ریوی از جمله آسم، به هیچ عنوان نباید از سیگار و دخانیات استفاده کنند، حتی ممکن است استفاده از سیگار و قلیان افراد سالم را نیز، مستعد ابتلا به آسم گرداند.

کارشناس برنامه یادآور شد: وجود علائم در فردی که مبتلا به آسم است، نشان دهنده کنترل ناتمام بیماری است. فرد مبتلا به آسم نباید خس خس، تنگی نفس و احساس بد در قفسه سینه خود داشته باشد وی باید بتواند به راحتی کار‌های روزانه خود را انجام دهد و در طول سال نیز حمله‌ای نداشته باشد.

وی در پاسخ به این سوال که چگونه می‌توان به میزان شدت آسم پی برد؟، گفت: با انجام تست اسپیرومتری می‌توان میزان تحریک پذیری راه هوایی فرد را تشخیص داد، سپس متناسب با جواب اسپیرومتری، شدت آسم تشخیص داده می‌شود و داروی مناسب تجویز می‌گردد.

این استاد دانشگاه پایه و اساس درمان آسم را استفاده از اسپری‌های استروئیدی استنشاقی دانست که معمولاً به همراه یک داروی بهبود دهنده مانند: سالبوتامول تجویز می‌گردد. اسپری کورتون‌دار، التهاب را و دارو‌های گشاد کننده برونش، اسپائم را از بین می‌برند. همچنین افزود: بسته به شدت بیماری، ممکن است نیاز به استفاده طولانی مدت و مرتب از اسپری‌های مورد نظر باشد.

وی همچنین افزود: شایع‌ترین علت شکست درمان و یا موثر نبودن مطلوب درمان آسم، این است که فرد، دارو‌ها را به موقع، منظم و با دوز مطلوب مصرف نمی‌کند. وی گفت: اگر دوز دارویی مناسب باشد و به موقع استفاده شود و عامل مخدوش کننده دیگری وجود نداشته باشد، اما همچنان علائم وجود داشته باشد: آسم شدید و کنترل نشده نام دارد. در این نوع آسم، به غیر از دارو‌های گفته شده و آنتی هیستامین‌ها، مجبور خواهیم بود، کورتون خوراکی را به مدت ۶ ماه برای فرد تجویز کنیم، این نوع آسم را، آسم مقاوم به درمان می‌نامند.