سالهاست حرکت کشور بر ریل تولید سیاستگذاری شده و رهبر انقلاب در قالب نامگذاری سالها، تولید را در کنار دیگر گزینه‌ها قرار می‌دهند که امسال نیز بر جهش تولید تاکید کرده اند. اما برای تحقق و البته رشد و جهش تولید باید گزینه‌های بسیاری همچون منابع طبیعی، نیروی کار، سرمایه، علم و فناوری و بازار کنار هم قرار گیرند که این گزینه‌ها در ایران به اندازه کافی وجود دارد.

یک درصد جمعیت

ایران از نظر تناسبات جمعیتی، یک درصد جمعیت جهان را در خود دارد، اما سوال اینجاست که این یک درصد به اندازه کافی از رفاه، آرامش و آسایش کافی برخوردار هستند. واقعیت این است که بیش از ۸۰ درصد از یک درصد جمعیت جهان، در شرایط نامناسب اقتصادی به سر می‌برند. این واقعیت زمانی اسفبارتر می‌شود که بدانیم ۷ درصد منابع و ذخایر جهان در ایران قرار دارد، اعدادی که هیچ تناسبی با هم ندارد و معلوم نیست چرا ۷ درصد ذخایر جهان نتوانسته آرامش و آسایش را برای این یک درصد فراهم کند.

اهمیت مدیریت بر منابع

برای رسیدن به پاسخ این سوال، کافی است بدانیم با معضل بزرگ ناتوانی و ناآگاهی از هماهنگی بین فرصت‌ها و ظرفیت‌های کشور رنج می‌بریم. به عبارت بهتر دستاورد این همه فرصت و ظرفیت، قرار گرفتن بیش از ۶۰ درصد جامعه زیر خط فقر است، عددی که زنگ خطر را برای مدیران و مسوولان بصدا درآورده است.

ضرورت هماهنگی

باید بپذیریم که قوانین به اندازه کافی وجود دارد، اما در اجرا با چالش و مشکل رو به رو هستیم. یکی از بزرگترین و مهمترین ظرفیت‌های اقتصادی، مناطق آزاد و ویژه اقتصادی است. با توجه به چالش تحریم‌ها و تهدیدها، مناطق آزاد می‌توانند نقش تعیین کننده‌ای در مدیریت اقتصاد داشته باشند به شرط آنکه از این ظرفیت بخوبی آگاه باشیم و از آن بهره ببریم.

اقتصاد مقاومتی

برای آنکه به اهمیت نقش مناطق آزاد پی ببریم، کافی است به قوانین مرتبط در این زمینه پی ببریم. علاوه بر این، در قوانین دیگری که به تصویب رسیده نیز به نقش آفرینی مناطق آزاد تاکید شده که نمونه آن را در بند ۱۱ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی مشاهده می‌کنیم. در این رابطه دبیر شورای مناطق آزاد گفت: در بند ۱۱ سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بر توسعه حوزه عمل مناطق آزاد و ویژه به منظور انتقال قناوری‌های پیشرفته، گسترش و تسهیل تولید، صادرات کالا و خدمات و تامین نیاز‌های ضروری و منابع مالی از خارج تاکید ویژه شده است.

بیشتر بخوانید:

‌
یکی از مهمترین ظرفیت‌هایی که قانون برای مناطق آزاد در نظر گرفته، قوانین متمایز، با معافیت گمرکی و مالیاتی با سهولت کسب و کار است که حجت الله عبدالملکی با تاکید بر اهمیت این ظرفیت‌ها گفت: در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی دو راهبرد مردمی سازی اقتصاد و جهانی شدن اقتصاد در نظر گرفته شده است. مشاور رئیس جمهور به تشریح اهداف این مناطق بر اساس سیاست‌ها و قوانین پرداخت و گفت: جهش صادرات، انتقال فناوری، جهش تولید، تامین نیاز‌های اساسی، جذب سرمایه‌های خارجی و عمران و آبادانی مناطق از جمله این اهداف است.

ارتقای رتبه صادرات

سالهاست از عملکرد مناطق آزاد و ویژه انتقاد می‌شود و از این مناطق به عنوان سکوی واردات با رویکرد ضربه زدن به اقتصاد تولید محور یاد می‌شود، اما دبیر شورای عالی مناطق آزاد با رد این ادعا گفت: در سال گذشته ۱۸ میلیارد دلار صادرات، ۱۰ درصد جذب سرمایه خارجی کشور، اشتغال حدود ۷۰۰ هزار نفر، ترانزیت ۸۰ درصدی را داشتی و برای سال جدید نیز ارتقای رتبه صادرات، جذب سرمایه گذاری، اشتغال و ترانزیت را هدفگذاری کرده ایم.

بحران فرار سرمایه‌

با نگاهی به آمار‌ها متوجه می‌شویم که با بحران جدی فرار سرمایه رو به رو هستیم به نوعی که در مدت ۱۰ سال تا ۱۴۰۰ به میزان ۹۸ میلیون دلار فرار سرمایه از کشور داشته ایم، اما مناطق آزاد نه تنها به این معضل پایان داده اند بلکه عبدالملکی از سرمایه گذاری داخلی به میزان ۲۲۰ همت و در بخش خارجی ۴۰۰ میلیون یورو خبر داد و گفت: تراز تجاری مناطق آزاد مثبت شده است.

رفع معضلات بنیادین

یکی از مهمترین دلایلی که باعث بحران جدی شده، موانع تولید است و این موانع به اندازه‌ای جدی است که طرح رفع موانع تولید از سوی نمایندگان مجلس تهیه و تصویب شد، اما همچنان در اجرا مشکل داریم. اما به نظر می‌رسد ماجرا در مناطق آزاد و ویژه اقتصادی متفاوت است، زیرا دبیر شورال عالی مناطق آزاد از رفع معضلات بنیادین در این مناطق خبر داد و گفت: ثبت قطعی کالا‌های ورودی و خروجی برای کنترل قاچاق و اصلاح فرآیند ثبت شرکت‌ها و حذف شرکت‌های صوری در این مناطق آنجام شده است.

تهیه بسته‌های سرمایه گذاری

از آنجا که جدب سرمایه اهمیت ویژه‌ای دارد، لازم است ظرفیت‌ها را بررسی و در قالب بسته‌های اجرایی برای سرمایه گذاران تشریح کنیم. در این رابطه عبدالملکی گفت: برای جهش سرمایه گذاری مناطق نیز بهبود فضای کسب و کار در مناطق و طراحی ۱۰۰۰ بسته سرمایه گذاری به ارزش ۹۰۰ همت سال گذشته به مرحله اجرا درآمد. وی از راه اندازی صنعت بانکرینگ در خلیج فارس، راه اندازی خط منظم کشتیرانی چابهار به هند، چین و امارات، راه اندازی اولین بانک آفشور، اخذ موافقت اصولی بورس بین الملل و بیمه بین الملل، ثبت جهانی ژئوپارک ارس در این دولت خبر داد.

دلایل بهشت شدن مناطق آزاد

نکته جالبی که بار‌ها از سوی عبدالملکی مطرح شده، تبدیل شدن مناطق آزاد به بهشت سرمایه گذاران است. اما سرمایه گذار باید بداند این ادعا به چه دلیل مطرح می‌شود. در این رابطه دبیر شورال عالی مناطق آزاد گفت: هزینه تولید پایین، زیرساخت‌های مطلوب، دسترسی عالی به بازار، سهولت کسب و کار و معافیت‌های مالیاتی و گمرکی مناطق آزاد را به بهشت سرمایه گذاری تبدیل کرده است.