کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران رتبه چهاردهم جهان را کسب کرد

با توجه به مشکلات بسیار که بر سر راه صنعت کشتیرانی کشور قرار دارد، اما این صنعت توانسته با تکیه بر توانایی‌های متخصصان ایرانی رشد و توسعه چشمگیری داشته باشد. این درحالی است که اعمال تحریم‌های آمریکا بر صنایع مختلف ایران از جمله صنعت کشتیرانی خسارات سنگینی را به بخش‌های مختلف صنعتی کشور وارد کرد و با توجه به تلاش‌های انجام شده مسوولان صنعت کشتیرانی و متخصصان داخلی، این صنعت در بخش حمل و نقل و جابجایی کالا رشد چشمگیری داشته است.

۵۴ سال از عمر فعالیت صنعت کشتیرانی کشور می‌گذرد و با سابقه ۵۴ ساله ماموریت لجستیک را انجام می‌دهد. دارایی این شرکت ۳۲ هزار میلیارد تومان محاسبه شده و ارزش لجستیکی شرکت کشتیرانی ۲۱۵۶ میلیارد تومان است. شرکت کشتیرانی جمهوری اسلامی دارای ۱۴۴ فروند انواع کشتی است. در پنج ماهه امسال رشد ۴۳ درصدی در جابجایی کالا بوده است که بیش از ۱۰ میلیون و ۷۷۰ هزار تن کالا را جابجا کردیم. ۴۲۱ میلیون دلار درآمد نصیب ناوگان جمهوری اسلامی ایران کردیم و سهم ۲۱ درصدی از نظام حمل و نقل را عهده‌دار هستیم.

شرکت کشتیرانی از سال ۲۰۰۸ مشمول شدیدترین تحریم‌ها بوده که در سال ۲۰۱۸ این تحریم‌ها تشدید شد. همزمان با حملات تروریستی مواجه بوده که در تمام این دوران امکان تامین قطعات به سختی انجام شده است. بیش از ۴۰۰ روز گذشته با حملات تروریستی مواجه شده که این ناوگانی که پس از این حملات بازسازی شدند. امکان تامین سوخت از کشور برای ما وجود نداشت، ولی با همکاری پالایش شازند حدود ۹۰ درصد سوخت از مورد نیاز را تامین شود.

بلوکه شدن منابع مالی صنعت کشتیرانی، این صنعت نه تنها ما با محدودیت‌های بانکی در خارج از کشور مواجه هست بلکه بانک‌های داخلی هم منابع را بلوکه کردند به رغم اینکه مجوز‌هایی از شورای عالی امنیت ملی داریم. با وجود تمام این مشکلات، پیش بینی رشد شش درصدی در جابجایی کالای کانتینری را می‌کنیم و امیدواریم سایر دستگاه‌ها برای تحقق اهداف در نظر گرفته شده با شرکت کشتیرانی همکاری داشته باشند.
طبق تازه‌ترین رتبه‌بندی منتشر شده، گروه کشتیرانی «ام اس سی» از «مرسک» پیشی گرفت و به عنوان بزرگ‌ترین خط کشتیرانی کانتینری جهان شناخته شد.

همچنین طبق این رده بندی جدید، کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران با شش دهم درصد از ظرفیت حمل کانتینری در جهان و ظرفیت حمل فعلی ۱۵۰۰۴۰ تی‌ای یو در بین ۱۰۰ شرکت دیگر در رتبه چهاردهم قرار گرفته است. شرکت کشتیرانی سوئیسی-ایتالیایی مدیترانه (MSC) سال جدید را با عنوان بزرگترین خط کشتیرانی جهان از نظر ظرفیت حمل کانتینر آغاز کرد.

آلفالاینر در رتبه‌بندی جدیدی که منتشر کرده برای اولین بار ام اس سی را با تنها ۱۸۸۸ تی‌ای یو ظرفیت بیشتر، بالاتر از مرسک در جایگاه اول قرار داده که بخش کوچکی از ظرفیت کل تقریباً ۴.۳ میلیون تی‌ای یو آن است. ام اس سی به صورت خصوصی اداره می‌شود و افزایش ظرفیت خود را از طریق خرید کشتی‌های دست دوم، اجاره کشتی و ساخت کشتی‌های جدید به دست آورده است.

«آلفالاینر» پیش بینی می‌کند که MSC ظرفیت فعلی خود را نزدیک به ۲۵ درصد دیگر نیز افزایش می‌دهد و تقریباً یک میلیون تی‌ای یو به ظرفیت خود اضافه می‌کند. ام اس سی که در سال ۱۹۷۰ تأسیس شده و برای بیش از چهل سال است که توسط خانواده آپونته اداره می‌شود، از یک کشتی به ناوگان فعلی با ۶۴۵ کشتی و با ظرفیت ۴۲۸۴۷۲۸ تی‌ای یو تبدیل شد.

ام اس سی امروزه به ۵۰۰ بندر در بیش از ۲۳۰ مسیر تجاری تردد دارد و سالانه بیش از ۲۳ میلیون تی‌ای یو کالا جابه جا می‌کند. مرسک نیز در سال ۱۹۷۵ حمل و نقل کانتینری را با اولین کشتی از ۹ کشتی تازه ساخته شده خود آغاز کرد.

مدیر کنونی خط کشتیرانی مرسک که در سال ۲۰۱۶ زمام این شرکت را به دست گرفته، بار‌ها گفته است که بر اندازه ناوگان تمرکز نکرده و در مصاحبه‌ای در اواخر دسامبر ۲۰۲۱ به بلومبرگ گفت: اول بودن در ظرفیت هیچ معنایی ندارد". او می‌گوید به دنبال یک استراتژی تجاری برای تبدیل خط کشتیرانی مرسک به یک شرکت لجستیک زمینی و دریایی برای مشتریانش است و سرمایه گذاری خود را در لجستیک سرعت می‌بخشد.

همچنین امسال مرسک سرمایه‌گذاری در حوزه فناوری‌های سبز را اعلام کرد و عملیات ترمینالی خود را نیز گسترش داد. در ماه دسامبر ۲۰۲۱، مرسک بزرگترین خرید خود را اعلام کرد. این شرکت برنامه خرید LF Logistics که یک شرکت لجستیکی هنگ کنگی است را به ارزش ۳.۶ میلیارد دلار اعلام کرد.

غول کشتیرانی دانمارکی در حال حاضر ناوگانی متشکل از ۷۳۸ کشتی با ظرفیتی نزدیک به ۴.۳ میلیون تی‌ای یو دارد. مرسک صاحب ۶۰ درصد از ناوگان خود یعنی ۳۳۰ کشتی است و برخلاف تصور رقبایش، مرسک هنوز برنامه‌ای برای توسعه گسترده ناوگان کانتینری خود اعلام نکرده است.

علاوه بر ام اس سی، سایر خطوط کشتیرانی مهم مانند CMA CGM، Hapag-Lioyd، COSCO، ONE، Evergreen و HMM هر کدام برنامه‌هایی را برای افزایش حداقل ۲۰ درصدی ظرفیت خود اعلام کرده‌اند.

مرسک در آگوست ۲۰۲۱ با سفارش هشت کشتی با ظرفیت ۱۶ هزار تی‌ای یو با موتور‌های با سوخت متانول خبرساز شد، اما کل سفارشات ساخت کشتی آن تنها شش درصد از ظرفیت فعلی را نشان می‌دهد. مرسک برخلاف سایر رقبایش هیچ کشتی فوق العاده بزرگ با ظرفیت بیشتر از ۲۴ هزار تی‌ای یو سفارش نداده است.