آمارهای ارایه شده در نخستین جلسه شورای حفاظت از منابع آبی مازندران نشان می دهد که با استمرار کاهش بارندگی در سال زراعی جاری، تهدید خشکسالی بیش از هر زمان دیگری بر بخش کشاورزی استان سایه افکنده و مسوولان را به تشکیل ستاد مقابله با بحران آب واداشته است.
پول‌نیوز- صحبت از خشکسالی برای استان های شمالی از جمله مازندران که تا همین چند سال پیش بیشتر شبیه مزاح بود، اکنون به واقعیتی تبدیل شده که همگان با استناد به آمار و ارقام دهشتناک درباره آن هشدار می دهند و خواستار چاره اندیشی فوری هستند.
آمارهای رسمی حاکی از پیشروی غول خشکسالی تا قلب ذخیره گاه های آبی مازندران اعم از سد، آب بندان و سفره های زیزمینی است، تهدیدی که کمترین پیامد آن نابودی مهمترین دارایی اقتصادی این استان یعنی کشاورزی و بویژه کشت برنج است.
آمارهای ارایه شده در نخستین جلسه شورای حفاظت از منابع آبی مازندران نشان می دهد که با استمرار کاهش بارندگی در سال زراعی جاری، تهدید خشکسالی بیش از هر زمان دیگری بر بخش کشاورزی استان سایه افکنده و مسوولان را به تشکیل ستاد مقابله با بحران آب واداشته است.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران اکنون ذخیره آب پشت سدهای مازندران 22 درصد و آب بندان های استان 55 درصد نسبت به سال زراعی قبل کاهش نشان می دهد.
ابراهیم یخکشی در جلسه شورای حفاظت از منابع آبی مازندران که شامگاه جمعه در ساری برگزار شد، گفت: یکی از دلایل مهم خالی شدن سدها و آب بندان ها کاهش 43 درصدی میزان بارندگی در 11 ماهه امسال جاری بوده که سبب کم شدن 47 درصدی حجم روان آب های منتهی به رودخانه ها شده است.
میانگین بارندگی سالانه در مازندران در دو دهه اخیر 680 تا 850 میلی متر بوده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای مازندران با تاکید بر این که میزان بارندگی و روان آب رودخانه های استان در سال جاری به نسبت سال پیش بسیار کم شده است، گفت: کاهش بارندگی در دشت هراز 12 درصد، بابلرورد 11 درصد، تجن 30 درصد و بهشهر و گلوگاه 34 درصد بوده است.
وی افزود: کاهش روان آب هم امسال در مقایسه با پارسال در رودخانه هراز 33 درصد، بابلرود 44 درصد، تلار 59 درصد، تجن 86 درصد و نکا رود 80 درصد گزارش شده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای مازندران با اظهار این که نسبت منابع آبی با تقاضای آب کشاورزی و شرب در سه بخش غرب، مرکزی و شرق استان متفاوت است، گفت: نسبت منابع آبی به تقاضا در غرب استان شامل شهرستان های نور، نوشهر، چالوس، تنکابن و رامسر بیشتر است، در مرکز استان شامل شهرستان های محمودآباد، بابلسر، فریدونکنار، آمل، بابل و قائمشهر برابری می کند، در حالی که در شرق استان شامل شهرستان های ساری، نکا، بهشهر و گلوگاه کمتر است و در مرحله بحران قرار دارد.
وی از اثرگذاری کاهش بارندگی و خشکسالی بر سفره های زیرزمینی نیز خبر داد و افزود: عمق دسترسی به آب زیر زمینی همچنان در حال افزایش است.
یخکشی با بیان این که 82 درصد آب مصرفی استان مازندران در بخش کشاورزی، 11 درصد شرب، پنج درصد صنعتی و 2 درصد خدمات و بهداشت مصرف می شود، گفت: با شرایط کنونی به نظر می رسد 560 روستای مازندران با خطر جدی آسیب خشکسالی آب کشاورزی مواجه شوند.
وی مدیریت بر منابع و مصارف آب کشاورزی و شرب مازندران را ضروری خواند و تاکید کرد: ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب در استان مهم است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران گفت: بروز خشکسالی های مستمر در کنار اهمیت روزافزون آب در توسعه پایدار کشور سبب افزایش مصرف و کاهش سرانه ذخیره آبی و در نتیجه سرعت گرفتن روند تخریب منابع و مجاری آبی شده و به همین دلیل شورای حفاظت از منابع آبی در کشور و استان ها شکل گرفته است.
وی حفظ و حراست از آب های زیر زمینی و جلوگیری از آلودگی منابع آبی را از وظایف این شورا برشمرد و گفت: یکی از اقدامات فوری برای این منظور جلوگیری از ادامه اضافه برداشتی است که از سفره های زیرزمینی صورت می گیرد.
یخکشی گفت: اکنون با حفر چاه های غیرمجاز و برداشت بیشتر از حد تعیین شده در پروانه، بیشتر از میزان تجدید پذیری از سفره های زیرزمینی برداشت می شود که باید جلوی آن را گرفت.
وی افزود: افت سطح آب در بعضی از مناطق بویژه در منطقه بهشهر و گلوگاه سبب شد تا ممنوعیت حفر چاه کشاورزی و شرب در دشت بهشهر - گلوگاه اعمال شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران همچنین تغذیه مصنوعی سفره های زیرزمینی را برای تعادل بخشی منابع و مصارف در کنار جلوگیری از اضافه برداشت پیشنهاد کرد و گفت: نصب کنتور حجمی برای چاه های غیرمجاز، جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز و مسدود کردن چاه های غیرمجاز یا تعیین تکلیف آنها بر اساس قانون از راه های جلوگیری از اضافه برداشت از سفره های زیرزمینی است.
وی افزود: البته در کنار این کارها باید نسبت به تعیین الگوی کشت هر منطقه با توجه به منابع آبی اقدام کرد که خود مهمترین گام در مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی است.
یخکشی به تامین سوخت چاه ها با هدف حمایت از کشاورزان اشاره کرد و گفت: طبق قانون و دستورالعمل موجود دادن سوخت یارانه ای به چاه های فاقد پروانه ممنوع است و به چاه های دارای پروانه هم در صورت تمدید نشدن پروانه بهره برداری نمی توان سوخت داد.
وی تاکید کرد: لازم است ابتدا صاحبان این چاه ها درخواست تمدید پروانه بهره برداری را ارایه دهند و سپس برای دریافت سوخت معرفی شوند.
وی بر لزوم برقدار کردن چاه های کشاورزی نیز تاکید کرد و اظهار داشت: طبق قانون و دستورالعمل های موجود برای برقدار کردن چاه ها داشتن پروانه بهره برداری ضروری است.
مدیر عامل آب منطقه ای مازندران گفت: چنانچه چاه های فاقد پروانه ای برقدار باشد با اعلام آب منطقه ای برقش باید قطع شود و همچنین چاه های دارای پروانه ای که مجوزشان تمدید نشده هم باید برقشان قطع شود تا تمدید پروانه صورت گیرد.
وی افزود: طبق قانون توزیع عادلانه آب به چاه های دارای پروانه به تشخیص وزارت نیرو باید کنتور داده شود و اولویت در این زمینه هم با چاه هایی است که دارای 50 متر عمق یا بیشتر باشند.
یخکشی گفت: در استان مازندران اولویت نصب کنتور روی چاه ها با منطقه بهشهر و گلوگاه است که کاهش سطح سفره های زیرزمینی در آنجا در مرحله بحران قرار دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران همچنین بر ضرورت جلوگیری از فعالیت حفاران غیر مجاز چاه های آب تاکید کرد و اظهار داشت: همه حفاران طبق قانون باید از آب منطقه ای مجوز و کارت تردد داشته باشند.
یخکشی به پرورش ماهی با آب زیرزمینی نیز اشاره کرد و گفت: ممنوعیت صدور مجوز پرورش ماهی از منابع آب زیرزمینی باید اجرایی شود.
وی افزود: تاکنون برای 324 واحد پروانه حفر چاه برای پرورش ماهیان سردآبی در مازندران صادر شده است.
او پساب شهری، بیمارستانی، مراکز اجتماعی، کارخانجات، واحدهای شن و ماسه و واحدهای پرورش ماهی را از عوامل آلاینده منابع آبی در استان مازندران عنوان کرد و ادامه داد: نفوذ باقی مانده کود و سم مصرفی نیز از دیگر عوامل آلاینده منابع آبی هستند.
رییس سازمان جهادکشاورزی مازندران نیز با بیان این که بسیاری از چاه های آب استان سطحی و با عمق کم هستند، گفت: موقعی که آب رودخانه ها و آببندان ها جواب ندهد، کشاورزان به ناچار از آب چاه استفاده می کنند.
دلاور حیدر پور با بیان این که از 130 هزار حلقه چاه استان مازندران 60 هزار حلقه غیرمجاز است، افزود: آمادگی برای صدور پروانه موقت برای چاه های غیرمجاز وجود دارد.
وی بر لزوم ساماندهی چگونگی برخورد با صاحبان چاه های غیرمجاز تاکید کرد و بیان داشت: اگر سختگیری ها کم شود، کشاورزان برای گرفتن پروانه اقدام می کنند.
ناصر مهردادی مدیر کل محیط زیست مازندران افزود: در چهار سال اخیر بارندگی های کمتر از 10 میلی متر در استان زیاد شده در حالی که این نوع بارندگی بر سفره های زیرزمینی و بر روان آب های منتهی به رودخانه ها اثری ندارند.
وی ادامه داد: به همین دلیل 42 تا 60 درصد روان آب های رودخانه ها نیز کم شده است.
مهردادی به اهمیت مدیریت مصرف منابع آبی در کشور اشاره کرد و گفت: در حالی که در کشورهای پیشرفته استفاده بیشتر از 20 درصد منابع آبی را تنش آبی فرض کرده، چاره اندیشی می کنند، در کشور ما تا 85 درصد منابع آبی استفاده می شود که به معنای قطعی بودن بحران و خشکسالی است.
وی جایگزینی منابع آب در مازندران را ضروری دانست و افزود: باید پساب های صنعتی، کشاورزی و شهری را دوباره به چرخه برگردانیم.
ربیع فلاح استاندار مازندران هم با بیان این که خشکسالی در استان با انجام چند طرح سد سازی و لایروبی آببندان ها با ذخیره سازی حل می شود، گفت: اکنون کمتر از 10 درصد آب سطحی استان مهار می شود.
وی با اشاره به آغاز فصل شالیکاری در مازندران از ماه اسفند تاکید کرد: اکنون باید به فکر سوخت کشاورزی و تامین آب و مدیریت آن باشیم و اگرچه ساماندهی چاه های کشاورزی ضروری است اما الان باید همراه با کشاورزان باشیم.
استاندار مازندران با بیان این که نباید کشاورزان را برای گرفتن مجوزهای قانونی فراری دهیم، بیان داشت: جهاد کشاورزی، آب منطقه ای و پخش فرآورده های سوختی و توزیع برق باید کشاورزان را حمایت کنند.
مازندران 460 هزار هکتار اراضی زراعی و باغی دارد که برنجکاری به عنوان کشت غالب کشاورزی مازندران بیشترین آب را نیاز دارد.
بر اساس آمارهای موجود حدود 800 قطعه آب بندان در استان مازندران وجود دارد که مساحت آن حدود 17 هزار هکتار است.
آب بندان ها مهم ترین منبع تامین کننده آب شالیزارهای مازندران بویژه از اواسط ماه اردیبهشت به بعد محسوب می شوند.
آمارهای رسمی حاکی از پیشروی غول خشکسالی تا قلب ذخیره گاه های آبی مازندران اعم از سد، آب بندان و سفره های زیزمینی است، تهدیدی که کمترین پیامد آن نابودی مهمترین دارایی اقتصادی این استان یعنی کشاورزی و بویژه کشت برنج است.
آمارهای ارایه شده در نخستین جلسه شورای حفاظت از منابع آبی مازندران نشان می دهد که با استمرار کاهش بارندگی در سال زراعی جاری، تهدید خشکسالی بیش از هر زمان دیگری بر بخش کشاورزی استان سایه افکنده و مسوولان را به تشکیل ستاد مقابله با بحران آب واداشته است.
به گفته مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران اکنون ذخیره آب پشت سدهای مازندران 22 درصد و آب بندان های استان 55 درصد نسبت به سال زراعی قبل کاهش نشان می دهد.
ابراهیم یخکشی در جلسه شورای حفاظت از منابع آبی مازندران که شامگاه جمعه در ساری برگزار شد، گفت: یکی از دلایل مهم خالی شدن سدها و آب بندان ها کاهش 43 درصدی میزان بارندگی در 11 ماهه امسال جاری بوده که سبب کم شدن 47 درصدی حجم روان آب های منتهی به رودخانه ها شده است.
میانگین بارندگی سالانه در مازندران در دو دهه اخیر 680 تا 850 میلی متر بوده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای مازندران با تاکید بر این که میزان بارندگی و روان آب رودخانه های استان در سال جاری به نسبت سال پیش بسیار کم شده است، گفت: کاهش بارندگی در دشت هراز 12 درصد، بابلرورد 11 درصد، تجن 30 درصد و بهشهر و گلوگاه 34 درصد بوده است.
وی افزود: کاهش روان آب هم امسال در مقایسه با پارسال در رودخانه هراز 33 درصد، بابلرود 44 درصد، تلار 59 درصد، تجن 86 درصد و نکا رود 80 درصد گزارش شده است.
مدیر عامل شرکت آب منطقه ای مازندران با اظهار این که نسبت منابع آبی با تقاضای آب کشاورزی و شرب در سه بخش غرب، مرکزی و شرق استان متفاوت است، گفت: نسبت منابع آبی به تقاضا در غرب استان شامل شهرستان های نور، نوشهر، چالوس، تنکابن و رامسر بیشتر است، در مرکز استان شامل شهرستان های محمودآباد، بابلسر، فریدونکنار، آمل، بابل و قائمشهر برابری می کند، در حالی که در شرق استان شامل شهرستان های ساری، نکا، بهشهر و گلوگاه کمتر است و در مرحله بحران قرار دارد.
وی از اثرگذاری کاهش بارندگی و خشکسالی بر سفره های زیرزمینی نیز خبر داد و افزود: عمق دسترسی به آب زیر زمینی همچنان در حال افزایش است.
یخکشی با بیان این که 82 درصد آب مصرفی استان مازندران در بخش کشاورزی، 11 درصد شرب، پنج درصد صنعتی و 2 درصد خدمات و بهداشت مصرف می شود، گفت: با شرایط کنونی به نظر می رسد 560 روستای مازندران با خطر جدی آسیب خشکسالی آب کشاورزی مواجه شوند.
وی مدیریت بر منابع و مصارف آب کشاورزی و شرب مازندران را ضروری خواند و تاکید کرد: ایجاد تعادل بین منابع و مصارف آب در استان مهم است.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران گفت: بروز خشکسالی های مستمر در کنار اهمیت روزافزون آب در توسعه پایدار کشور سبب افزایش مصرف و کاهش سرانه ذخیره آبی و در نتیجه سرعت گرفتن روند تخریب منابع و مجاری آبی شده و به همین دلیل شورای حفاظت از منابع آبی در کشور و استان ها شکل گرفته است.
وی حفظ و حراست از آب های زیر زمینی و جلوگیری از آلودگی منابع آبی را از وظایف این شورا برشمرد و گفت: یکی از اقدامات فوری برای این منظور جلوگیری از ادامه اضافه برداشتی است که از سفره های زیرزمینی صورت می گیرد.
یخکشی گفت: اکنون با حفر چاه های غیرمجاز و برداشت بیشتر از حد تعیین شده در پروانه، بیشتر از میزان تجدید پذیری از سفره های زیرزمینی برداشت می شود که باید جلوی آن را گرفت.
وی افزود: افت سطح آب در بعضی از مناطق بویژه در منطقه بهشهر و گلوگاه سبب شد تا ممنوعیت حفر چاه کشاورزی و شرب در دشت بهشهر - گلوگاه اعمال شود.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران همچنین تغذیه مصنوعی سفره های زیرزمینی را برای تعادل بخشی منابع و مصارف در کنار جلوگیری از اضافه برداشت پیشنهاد کرد و گفت: نصب کنتور حجمی برای چاه های غیرمجاز، جلوگیری از حفر چاه های غیرمجاز و مسدود کردن چاه های غیرمجاز یا تعیین تکلیف آنها بر اساس قانون از راه های جلوگیری از اضافه برداشت از سفره های زیرزمینی است.
وی افزود: البته در کنار این کارها باید نسبت به تعیین الگوی کشت هر منطقه با توجه به منابع آبی اقدام کرد که خود مهمترین گام در مدیریت مصرف آب در بخش کشاورزی است.
یخکشی به تامین سوخت چاه ها با هدف حمایت از کشاورزان اشاره کرد و گفت: طبق قانون و دستورالعمل موجود دادن سوخت یارانه ای به چاه های فاقد پروانه ممنوع است و به چاه های دارای پروانه هم در صورت تمدید نشدن پروانه بهره برداری نمی توان سوخت داد.
وی تاکید کرد: لازم است ابتدا صاحبان این چاه ها درخواست تمدید پروانه بهره برداری را ارایه دهند و سپس برای دریافت سوخت معرفی شوند.
وی بر لزوم برقدار کردن چاه های کشاورزی نیز تاکید کرد و اظهار داشت: طبق قانون و دستورالعمل های موجود برای برقدار کردن چاه ها داشتن پروانه بهره برداری ضروری است.
مدیر عامل آب منطقه ای مازندران گفت: چنانچه چاه های فاقد پروانه ای برقدار باشد با اعلام آب منطقه ای برقش باید قطع شود و همچنین چاه های دارای پروانه ای که مجوزشان تمدید نشده هم باید برقشان قطع شود تا تمدید پروانه صورت گیرد.
وی افزود: طبق قانون توزیع عادلانه آب به چاه های دارای پروانه به تشخیص وزارت نیرو باید کنتور داده شود و اولویت در این زمینه هم با چاه هایی است که دارای 50 متر عمق یا بیشتر باشند.
یخکشی گفت: در استان مازندران اولویت نصب کنتور روی چاه ها با منطقه بهشهر و گلوگاه است که کاهش سطح سفره های زیرزمینی در آنجا در مرحله بحران قرار دارد.
مدیرعامل شرکت آب منطقه ای مازندران همچنین بر ضرورت جلوگیری از فعالیت حفاران غیر مجاز چاه های آب تاکید کرد و اظهار داشت: همه حفاران طبق قانون باید از آب منطقه ای مجوز و کارت تردد داشته باشند.
یخکشی به پرورش ماهی با آب زیرزمینی نیز اشاره کرد و گفت: ممنوعیت صدور مجوز پرورش ماهی از منابع آب زیرزمینی باید اجرایی شود.
وی افزود: تاکنون برای 324 واحد پروانه حفر چاه برای پرورش ماهیان سردآبی در مازندران صادر شده است.
او پساب شهری، بیمارستانی، مراکز اجتماعی، کارخانجات، واحدهای شن و ماسه و واحدهای پرورش ماهی را از عوامل آلاینده منابع آبی در استان مازندران عنوان کرد و ادامه داد: نفوذ باقی مانده کود و سم مصرفی نیز از دیگر عوامل آلاینده منابع آبی هستند.
رییس سازمان جهادکشاورزی مازندران نیز با بیان این که بسیاری از چاه های آب استان سطحی و با عمق کم هستند، گفت: موقعی که آب رودخانه ها و آببندان ها جواب ندهد، کشاورزان به ناچار از آب چاه استفاده می کنند.
دلاور حیدر پور با بیان این که از 130 هزار حلقه چاه استان مازندران 60 هزار حلقه غیرمجاز است، افزود: آمادگی برای صدور پروانه موقت برای چاه های غیرمجاز وجود دارد.
وی بر لزوم ساماندهی چگونگی برخورد با صاحبان چاه های غیرمجاز تاکید کرد و بیان داشت: اگر سختگیری ها کم شود، کشاورزان برای گرفتن پروانه اقدام می کنند.
ناصر مهردادی مدیر کل محیط زیست مازندران افزود: در چهار سال اخیر بارندگی های کمتر از 10 میلی متر در استان زیاد شده در حالی که این نوع بارندگی بر سفره های زیرزمینی و بر روان آب های منتهی به رودخانه ها اثری ندارند.
وی ادامه داد: به همین دلیل 42 تا 60 درصد روان آب های رودخانه ها نیز کم شده است.
مهردادی به اهمیت مدیریت مصرف منابع آبی در کشور اشاره کرد و گفت: در حالی که در کشورهای پیشرفته استفاده بیشتر از 20 درصد منابع آبی را تنش آبی فرض کرده، چاره اندیشی می کنند، در کشور ما تا 85 درصد منابع آبی استفاده می شود که به معنای قطعی بودن بحران و خشکسالی است.
وی جایگزینی منابع آب در مازندران را ضروری دانست و افزود: باید پساب های صنعتی، کشاورزی و شهری را دوباره به چرخه برگردانیم.
ربیع فلاح استاندار مازندران هم با بیان این که خشکسالی در استان با انجام چند طرح سد سازی و لایروبی آببندان ها با ذخیره سازی حل می شود، گفت: اکنون کمتر از 10 درصد آب سطحی استان مهار می شود.
وی با اشاره به آغاز فصل شالیکاری در مازندران از ماه اسفند تاکید کرد: اکنون باید به فکر سوخت کشاورزی و تامین آب و مدیریت آن باشیم و اگرچه ساماندهی چاه های کشاورزی ضروری است اما الان باید همراه با کشاورزان باشیم.
استاندار مازندران با بیان این که نباید کشاورزان را برای گرفتن مجوزهای قانونی فراری دهیم، بیان داشت: جهاد کشاورزی، آب منطقه ای و پخش فرآورده های سوختی و توزیع برق باید کشاورزان را حمایت کنند.
مازندران 460 هزار هکتار اراضی زراعی و باغی دارد که برنجکاری به عنوان کشت غالب کشاورزی مازندران بیشترین آب را نیاز دارد.
بر اساس آمارهای موجود حدود 800 قطعه آب بندان در استان مازندران وجود دارد که مساحت آن حدود 17 هزار هکتار است.
آب بندان ها مهم ترین منبع تامین کننده آب شالیزارهای مازندران بویژه از اواسط ماه اردیبهشت به بعد محسوب می شوند.
منبع: ایرنا
تولید 300 هزارتن کاتد به رغم کاهش بیش از 16 هزار تنی مصرف قراضه مس در سال 1401
مدیرعامل مس در مجمع عمومی عادی این شرکت که با حضور اکثریت سهامداران در تالار وزارت کشور برگزار شد از کسب رتبه پنجم ذخایر جهانی مس تنها با اکتشاف 7 درصدمساحت کشور خبر دادو گفت: با توسعه اکتشافات رسیدن به رتبه دوم و سوم جهانی نیز برای ایران متصور است.
قیمت دلار، یورو و پوند امروز شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ +جدول
قیمت انواع سکه و طلا امروز شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳+جدول
قیمت متوسط بازار آزاد و نمایندگی خودرو‌های سایپا امروز شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ + جدول
قیمت انواع ارز‌های دیجیتال امروز شنبه ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۳ +جدول
راه اندازی بخش ارتباط با صنعت در مرکز آموزش‌های تخصصی و کاربردی جهاد دانشگاهی صنعتی شریف
مجلس یازدهم علیه سیاست‌های ابلاغی رهبر انقلاب
برگزاری دور دوم انتخابات مجلس شورای اسلامی امروز جمعه
خودکفایی برنج طی برنامه ۵ ساله دست‌یافتنی است
ایران و زیمبابوه در حوزه‌های هوافضا، سلامت و کشاورزی همکاری خواهند داشت
مرجعیت علمی دانشگاه علوم پزشکی پزشکی شهید بهشتی درمنطقه دور ازدسترس نیست
اقدامات موثر میزان قاچاق دارو را حدود ۶۲ درصد کاهش داده است
نوآوری اجتماعی مهمترین ابزار پیشگیری از شکاف‌های اقتصادی، فرهنگی و طبقاتی است
