خودروهای سنگین در انتهای صف خروج از رکود

پول‌نیوز، محمدعلی دیانتی‌زاده* - درآمد کشور به مدد برجام رو به افزایش است و شرایط واردات و صادرات کالا و مواد اولیه روزبه‌روز در حال تسهیل است. تزریق اعتبارات تخصیص‌یافته در بودجه 95 به پروژه‌ها نیز آغاز شده است. اما هنوز بازار کشش لازم را برای افزایش شمارگان تولید از خود نشان نداده است و مشتریان زیادی برای خرید خودروهای سنگین دست به جیب نشده‌اند.

از این رو آمار تولید به‌رغم افزایش نسبی در شهریورماه همچنان پایین است و از سوی دیگر تولید 10 مدل خودروی سنگین اعم از کشنده، کامیون و کامیونت در خودروسازی‌های داخلی متوقف شده است. این خودروها را شاید بتوان آخرین حلقه از زنجیره رونق اقتصادی به حساب آورد. تا حال همه اعضای پیکره اقتصاد کشور خوب نشود، حال بازار خودروهای سنگین خوب نخواهد شد.

تا جایی که کارشناسان پیش‌بینی می‌کنند با رونق گرفتن بازار، حداقل در کوتاه‌مدت با ناهمخوانی عرضه و تقاضا مواجه شویم، زیرا به دلیل کاهش تولید و واردات، دچار کسری در موجودی خودروهای سنگین خواهیم بود و این ممکن است به افزایش قیمت این خودروها نیز بینجامد.

خبرهای رسیده از چهاردهمین نمایشگاه بین‌المللی حمل‌ونقل عمومی و خدمات شهری (که در روزهای 6 تا 9 آبان‌ماه در محل دائمی نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران برگزار می‌شود) حاکی از آن است که سه گروه بهمن، ایران‌خودرو دیزل، سایپادیزل و زامیاد تنها شرکت‌کنندگان این نمایشگاه در بخش خودروهای کار و تجاری هستند.

درواقع غیبت تولیدکنندگان داخلی در این نمایشگاه بیش از هر بخشی، خود را در میان تولیدکنندگان خودروهای سنگین و نیمه‌سنگین شامل اتوبوس، مینی‌بوس، کامیون، کامیونت و... نشان می‌دهد؛ یکی دو سالی است تنها یک‌چهارم خودروسازی‌های فعال در بخش کار و تجاری در رویدادهای نمایشگاهی حاضر می‌شوند.

این مهم بیانگر آن است که مشکلات در بخش خودروهای کاروتجاری به مراتب بیشتر از خودروهای سواری سبک و سدان‌هاست. با وجود آن‌که در این بخش هنوز فرصت‌های بسیاری وجود دارد، اما مشکلات موجود این صنعت را به بن‌بست رسانده است و تولید را در این بخش به جز در چند خودروساز داخلی تقریبا متوقف کرده است.

نبود تقاضا و به تبع آن عرضه در این بخش باعث شده تا حضور در چنین نمایشگاه‌هایی تنها هزینه‌های جانبی را برای خودروسازان به همراه داشته باشد. از این رو به‌رغم برگزاری سالانه بیش از ده نمایشگاه در شهرهای مختلف کشور شامل تهران، مشهد، تبریز، همدان،‌ ارومیه، اصفهان و... شاهد ریزش در تعداد غرفه‌های خودروسازی‌های سنگین در هر دوره از این نمایشگاه‌ها نسبت به دوره‌های پیشین هستیم.

افزایش هزینه‌های تولید خودروهای سنگین همچون تعرفه واردات قطعات CKD، مالیات بر ارزش افزوده، حقوق و دستمزد کارگران و نرخ ارز مبادله‌ای طبیعتا می‌بایست سازندگان خودروهای تجاری را به افزایش قیمت وامی‌داشت اما به‌رغم این‌که اختیار تعیین قیمت خودروهای تجاری نه با شورای رقابت بلکه با خود تولیدکنندگان است، به‌علت نبود کشش در بازار چندان اعمال نشد و با خارج شدن تولید از صرفه، تیراژ را همچنان کاهش داد.

اما با وجود کاهش شدید تیراژ، خودروسازان این حوزه با انباشت خودرو در انبارهای خود مواجه‌اند و قیمت‌ها نیز به‌رغم تورم کلی و بخشی نه‌تنها روند افزایشی نداشته بلکه در مواردی با کاهش همراه بوده است. معنای واقعی این رکود را وقتی می‌توان بهتر حس کرد که به سری کارخانه‌های سنگین‌ساز بزنیم و از نزدیک شاهد انباشت خودرو در پارکینگ‌ این خودروسازی‌ها باشیم. از سوی دیگر، تثیبت ناگزیر قیمت، در کاهش کیفیت نیز مزید بر علت شده است.

اما امید می‌رود با آغاز همکاری با شرکای خارجی و حضور خودروسازان جهانی در ایران برای سرمایه‌گذاری روی تولیدات مشترک بار دیگر شاهد افزایش کیفیت محصولات تولیدی و نیز تنوع‌بخشی به آن با رونمایی و عرضه محصولات جدید باشیم.

*سردبیر