اکو موزه، همزیستی انسان و طبیعت (+عکس)

پول‌نیوز - اکوموزه توصیف‌گر رابطه‌ی انسان و طبیعت است و انسان را در محیط طبیعی پیرامونش قرار می‌دهد. جایی است که طبیعت را در ذات سرکش خود و در عین حال در همسویی‌اش با رسوم و صنایع جامعه به تصویر می‌کشد.اکوموزه‌ها به سایت‌ها و محوطه‌های طبیعی زنده اطلاق می‌شود که طی آن ماهیت و هویت بارز و زنده یک منطقه را به نمایش می‌گذارند و جوامع محلی از طریق آن میراث فرهنگی و طبیعی خود را به منظور دستیابی به توسعه‌ی  پایدار، معرفی، تفسیر، مدیریت و حفاظت می‎کنند.


اکوموزه‌ی طبیعی (دائم و موقت)

اکوموزه‌ی طبیعی در اثر تغییر فصل و زمان، دارای شرایط ویژه آب و هوای موقتی است. اکوموزه طبیعی دائم شامل کوه‌ها، بیابان‌ها، دامنه‌ها، جنگل‌ها، تالاب‌ها، دریاچه‌ها و زیستگاه‌های جانوری و گیاهی است.


اکوموزه‌های طبیعی موقت شامل فضاهای برفی، سواحل و زیستگاه‌های موقت است.


اکوموزه مصنوعی

اکوموزه‌ی مصنوعی شامل اکوموزه‌های معماری، دریایی، تاریخی و صنعتی است؛ مانند اکوموزه «دره سلاطین مصر» که دره‌ای باستانی در مصر است و در دوران مصر باستان به عنوان گورستان فرعون‌ها مورد استفاده قرار گرفته است.

اكوموزه در دهه ۷۰ میلادی، دوره‌ای كه ويژگی بارز آن رو به زوال رفتن اقتصاد قديمی بود، به سرعت در اروپا گسترده شد و هدف آن بهره‌برداری و بهبود وضعیت فرهنگ رو به زوال و هم‌چنین تقويت اقتصاد آن ناحیه بود.

اكوموزه‌ها قسمتی از موج نو در جهان موزه‌ها بوده‌اند و هدف از تأسیس اين نوع از موزه‌ها بهره‌برداری و افزايش فعالیت‌های انسانی يا نواحی خاص به امید حفظ سنت‌ها و هويت چنین مكان‌هايی بوده است.

در واقع اكوموزه‌ها فرصتی را فراهم كردند تا مكان‌هايی كه زيبايی‌های طبیعی آن‌ها به حال خود رها شده يا رونق آن‌ها كم شده بود، به صورت اول برگردانند.

می‌توان اکوموزه را اسبابی دانست که با همکاری یک «قدرت اجتماعی» و یک «جمعیت محلی»، پرورده، طراحی و اجرا می‌شود.

نقش قدرت اجتماعی، در فراهم کردن متخصصین، امکانات و منابع است. از طرف دیگر، جمعیت محلی بسته به تمایل، دانش و رویکرد فردی خود در آن به مشارکت می‌پردازد.

واژه «اکوموزه» اولین بار توسط «هوگوس دی وارن» (Hugues de Varine) در ۱۹۸۱ به کار برده شد.

کلمه اکوموزه (Ecomuseum) ترجمه انگلیسی از کلمه فرانسوی (Ecomusee) است که خود از ترکیب کلمه «موزه» و «اکولوژی» به وجود آمده است.

«اکولوژی» راهی است که گیاهان، حیوانات و مردم با یکدیگر و محیط‌زیست اطراف‌شان ارتباط برقرار می‌کنند.

همانگونه که از واژه اکوموزه پیدا است، مفهوم آن با اکولوژی رابطه دارد. تا حدی که هم‌زیستی انسان و طبیعت، اساس شکل‌گیری اکوموزه‌ها است.

«مايريزيو مگی» اكوموزه را نوع خاصی از موزه می‌داند كه بر اساس توافق با جامعه محلی برای حفظ آن مكان برپا شده است؛ جايی كه «توافق» به معنی تعهد طولانی مدت است نه لزوما وظیفه قانونی. او در این تعریف، «جامعه محلی» را ملحق شدن مردم بومی و مشاركت آنان می‌داند. «حفظ و مراقبت» نیز به معنای تعهد اخلاقی نسبت به محیط و ديدی صحیح برای توسعه بومی است.

در تعریف مگی از اکوموزه‎ها، «مكان» تنها به معنی سطح نیست. بلكه مجموعه‌ای از لايه‌های فرهنگی، اجتماعی و ارزش‌های محیطی است كه به‌وسیله میراث بومی دست‌نخورده و خاص تعريف می‌شود.

انواع اکوموزه را می‌توان به صورت «مدل محیطی و محیط اجتماعی، «چتر اکوموزه»، «موزه روستایی»، «آنتن اکوموزه»، «اکوموزه تطابقی و تکاملی»، «مدل گردن‌بند» و... شناخت.
تفاوت موزه و اکوموزه

عناصر تشکیل‌دهنده یک موزه «مکان»، «اشیاء» و «مردم» هستند.

در یک موزه، «مکان» همان ساختمان است که موزه نام می‌گیرد. «اشیا» مدارک، اسناد و مجموعه هستند و «مردم» یعنی محققان، متخصصان، موزه‌داران و بازدیدکنندگانی که با موزه درگیر هستند. در اکوموزه «مکان»، سرزمین یا قلمرو است که افراد در آن زندگی می‌کنند.

 «اشیا» میراث و حافظه طبیعی، تاریخی، فرهنگی و صنعتی آن منطقه است. «مردم» نیز افراد بومی آن قلمرو هستند.

دستاوردهای اکوموزه مربوط به یک زمان خاص نیست. بلکه مربوط به یک دوره حیاتی از زمان آغاز آن تاکنون است.

این دستاوردها می‌تواند کار، آواز محلی،گویش محلی، رقص، بازی‌ها، صنایع‌دستی و سایر آثار ملموس یا مانند خاطرات فردی و مشترک، اتفاقات، مبارزات و روایات شامل عناصر غیرملموس باشد.

هدف یک اکوموزه حمایت و قدرت‌بخشی به یک اجتماع برای بهبود و مدیریت میراث آن، و یاری‌دهنده‌ی آن‌ها در حفاظت از منابع و سنت‌هایشان است.

در عین حال گردشگران و اعضای همان جامعه را به لذت بردن از بازدید و استفاده از سایت‌های اکوموزه‌ای تشویق می‌کند.




منبع:کجارو