هشدار: خطری بدتر از تحریم در کمین ایران است

پول نیوز؛ دکتر زهرا نظری مهر*-تحریم ها در حال بازگشت هستند و آن گونه که رئیس جمهور امریکا گفته، پروژه تحریم ایران در 13 آبان 1397 تکمیل خواهد شد؛ هدف نیز مشخص است: رساندن میزان فروش نفت ایران به صفر!

البته این هدف ترامپ است و هنوز نمی توان گفت که او موفق خواهد شد چرا که یکه تازی هایش در عرصه جهانی، واکنش هایی را علیه سیاست های واشنگتن برانگیخته و همسویی بین المللی با او را در هاله ای از ابهام فروبرده است.

با این حال، آنچه مسلم است این که تا ترامپ هست و روابط ایران و امریکا تغییری نکرده، فشارهای اقتصادی  علیه ایران در قالب "تحریم" وجود خواهد داشت.

اما آنچه نگران کننده است، تحریم نیست. تحریم ها، روزی می آیند و روزی -هر چند دیر و پرهزینه- خواهند رفت.

آنچه اسفناک تر از تحریم است که می آید، ریشه می دواند و حتی سال های سال بعد از تحریم نیز می ماند، "فساد ناشی از تحریم" است.

فساد اداری و اقتصادی در ایران، هر چند قدمت بسیار دارد ولی نهادینه شدن و تقویت این پدیده خانمانسوز به دوران ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد می رسد، به عصری که رئیس جمهور وقت، قطعنامه های شورای امنیت که حاوی تحریم ایران بودند را "کاغذپاره" می نامید. اما همین به اصطلاح کاغذ پاره ها، مجاری تنفسی اقتصاد ایران را چنان بستند که دولت احمدی نژاد برای فروش نفت و وارد کردن مایحتاج کشور، دست به دامن واسطه های رانتی شد، همان هایی که بعدها "کاسبان تحریم" خوانده شدند.

کاسبان تحریم، فساد اداری و اقتصادی را سیستماتیک کردند و بدان موضوعیت دادند. آنها تحت لوای "دور زدن تحریم ها"، شفافیت مبادلات اقتصادی را از بین بردند، روابط جدیدی خارج از نظم قانونی ایجاد کردند، از زیر بار نظارت خارج شدند، میلیاردها دلار از بودجه عمومی را بدون هیچ قانون و تضمینی در دست گرفتند و هر گونه که خواستند، خرج کردند. نفت را بردند و پولش را نیاوردند و دکل را خریدند و گفتند که گم شده است. اجناس مستعمل و آسیایی را به جای کالاهای نو و اروپایی به پروژه های صنعتی نیمه کاره و نیازمند ایران فروختند و چندین برابر، پولش را گرفتند. بسیاری از مدیران اداری کشور را آلوده به رشوه و فساد مالی کردند و ... .

در چند سال گذشته با اجرایی شدن برجام، تحریم ها به طور تدریجی در حال حذف بودند اما فساد ناشی ار دوران تحریم، همچنان پابرجا بود، هر چند که رفته رفته از قدرت و میدان داری کاسبان تحریم کاسته می شد.

اینک اما با روند بازگشت تحریم ها، چشمان کاسبان تحریم، بار دیگر درخشیدن گرفته است و این یعنی تقویت مجدد فساد اداری و اقتصادی در ایران.

لذا جا دارد مسؤولان در قوای سه گانه، با درس گرفتن از تجربیات تلخ دوره قبلی تحریم ها، ساز و کارهایی را برای جلوگیری از تکرار فجایعی مانند "بابک زنجانی" تمهید کنند و اجازه ندهند عده ای به نام دور زدن تحریم ها، تاخت و تازهای میلیارد دلاری کنند و آخر سر هم منت بر سر مردم بگذارند که ما برای دور زدن تحریم ها، فداکاری می کنیم!

اگر فساد ناشی از تحریم ها را جدی نگیریم، آسیبی به مراتب بیش از خود تحریم ها دامنگیر منافع ملی ایران خواهد شد.

*مدیر مسوول پول نیوز