دژپسند: نتوانستیم تفکر بهره‌وری را ایجاد کنیم

فرهاد دژپسند وزیر سابق اقتصاد و دارایی در نشست اقتصاد دیجیتال و چالش‌های سیستم بانکی که در دانشگاه شهید بهشتی برگزار شد، گفت: وقتی کاندید وزارت اقتصاد شدم برای تدوین برنامه به یک چالش در برنامه ششم توسعه مواجه شدیم و آن این بود که چرا ما پس از هفتاد سال سابقه اجرای برنامه وقتی به چالش‌های کشور نگاه می‌کنیم، نکات مشابه بسیاری بین آن‌ها وجود دارد.

وی افزود: چرا با وجود تحولات که صورت گرفته باید درگیر مشکلات گذشته باشیم. ما همواره از ظرفیت‌های خالی، تورم و مشکلات سرمایه‌گذاری در تولید یاد می‌کنیم. سهم ما از بازار بین‌الملل نیز نسبتی با ظرفیت‌های کشور ندارد. اولین بحثی که ما نتوانستیم به آن برسیم ایجاد باور در زمینه استفاده بهینه از عوامل تولید در اختیار است.

دژپسند ادامه داد: صادرات به ایجاد این باور کمک می‌کند. قابل قبول نیست که استناد اینکه بازار داخل محدود است اصل بحث را مورد بی‌توجهی قرار دهیم. در کنار این مسئله باید توجه داشت که از منابع خود باید به درستی استفاده کنیم، اما امروز به ابتدایی‌ترین شکل ممکن از آن‌ها استفاده می‌کنیم. اگر باور لازم را ایجاد کنیم می‌توانیم از ظرفیت‌ها حداکثر استفاده لازم را انجام دهیم.

وی تاکید کرد: عامل دیگر این است که بین انسان و ابزار تناسب درستی ایجاد نکردیم. بی‌توجهی که به شدت ما را دچار مشکل کرده است همین است. انسان امروز نمی‌تواند با ابزار دیروز کار کند. ابزار را نمی‌توان محدود کرد و این موج ما را فراخواهد گرفت، اما به دلیل بی‌توجهی از فرصت‌های آغازین شکل‌گیری فناوری‌های جدید بی‌نصیب خواهیم ماند.

دژپسند گفت: یکی از چالش‌های امروز ما این است که کالا‌های صادراتی ما در برابر کالا‌های دیگر از نظر قیمت و کیفیت قابل رقابت نیست چرا که ما نتوانستیم فناوری را به درستی جذب و استفاده کنیم. به این دلیل که این تناسب فراهم نیست، به صورت مداوم فرصت‌ها را از دست می‌دهیم و در زمانی ناچار خواهیم شد فناوری را بپذیریم.

وی در خصوص برنامه‌های توسعه گفت: استراتژی توسعه باید کاملا مشخص باشد نه اینکه یک برنامه با برنامه دیگر اختلاف استراتژیک داشته باشد. اگر بتوانیم تناسب ابزار و انسان را برقرار کنیم، می‌توانیم فناوری را جذب و سپس از اقتصاد هوشمند صحبت کنیم. راهبرد اصلی ما باید ایجاد تحول حداکثری از منابع موجود و فناوری‌های روز باشید. ما باید به صورت مداوم این کار را انجام دهیم، اما متناسب با استراتژی توسعه خودمان.

وزیر سابق اقتصاد گفت: استفاده از تکنولوژی‌های دیجیتال از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. باید به جایی برسیم که از ماشین‌های هوشمند و خودمختار در ذیل کنترل انسان برسیم. سرعت این تحول باید به شکلی باشد که ما بتوانیم خود را با آن سازگار کنیم در غیر این صورت متوقف خواهیم شد. براساس پیش‌بینی‌ها ۷۰ درصد شرکت‌ها در حال آزمایش به کارگیری تکنولوژی‌ها نوین خواهند بود.

وی در خصوص کاربرد‌های تکنولوژی‌های نوین از جمله هوش مصنوعی گفت: این تحول سبب می‌شود که بهروری افزایش پیدا کند و ممکن است برخی جایگزینی‌ها با انسان صورت گیرد، اما در عین حال فرصت‌های شغلی جدید ایجاد می‌شود. امروزه ما باید به سمت فضای ابری حرکت کنیم و در حال عقب افتادن در این حوزه هستیم. در آینده اینترنت اشیاء نقش مهمی خواهد داشت.

دژپسند گفت: نوع ساختار بانکی ما به نحوی است که بهروری را کاهش داده است. اگر این مشکلات را به درستی حل کنیم می‌توانیم به جای افزایش قیمت‌ها به سراغ افزایش بهره‌وری برویم. در حال حاضر بانک‌ها نظام بانکداری دیجیتال را دنبال می‌کنند، اما باید به سمت بانکداری هوشمند حرکت کنیم.

وی افزود: استفاده از بلاکچین می‌تواند تاثیراتی مانند افزایش شفافیت، شناسایی مشتری، خودکارسازی تسویه، افزایش درآمد و جلوگیری از کلاه‌برداری‌های مالی در نظام بانکداری داشته باشد. امروز گفته می‌شود که بخش قابل توجهی از بانک‌های دنیا اقدام به برنامه‌ریزی و سرمایه‌گذاری در زمینه هوش مصنوعی کردند و اگر ما نیز چنین اقداماتی را شروع نکنیم عقب خواهیم ماند.

وزیر سابق اقتصاد و دارایی تاکید کرد: برای عبور مشکلاتی مانند ناپایدار بودن میزان رشد اقتصادی، سنتی بودن اقتصاد و سهم پایین فناوری‌های برتر در کالا‌های صادراتی، تورم‌های بالا، بی‌کاری، خام فروشی باید از مدیریت و فناروی استفاده کنیم. اگر نتوانیم از تناسب بین مدیریت و فناروی استفاده کنیم در باتلاق گیر خواهیم کرد و به مرور زمان این فاصله بیشتر خواهد شد.