روسیه با حذف دلار از سبد ذخایر ارزی خود به کمپانیهای نفتی و آمریکا اعلان جنگ داده است و به زودی روسیه از بازار
نفت جهان حذف خواهد شد. بر اساس این تحلیل که از سوی محمد حسین ادیب کارشناس اقتصادی مطرح میشود حضور جدی ایران به بازار نفت قابل پیش بینی خواهد بود.
به گفته او اتفاق مهمی که رسانهها از آن غفلت کرده اند؛ بحران شدید نفتی در بازار بین المللی است که منجر به ورود جدی ایران به بازی نفتی جهان خواهد شد.
روسیه برنامه ریزی بلندمدت برای این جنگ نفتی داشته است. از ۳ سال گذشته این کشور سبد ذخایر ارزی خود را تغییر داده است. یک برنامه میان مدت که منجر به صفر شدن سهم دلار در سبد ذخایر ارزی این کشور شد.
وزارت دارایی روسیه در بیانیهای که چند ماه گذشته منتشر کرد اعلام کرد سهم دلار از ذخایر ارزی صندوق ملی ثروت این کشور به صفر رسیده و از طرف دیگر سهم یورو، یوان و طلا از این ذخایر بیشتر شده است. دلار تا پیش از این سهمی ۳۵ درصدی از این ذخایر داشت که اکنون به صفر رسیده و سهم پوند نیز از کل ذخایر به پنج درصد کاهش پیدا کرده است. از سوی دیگر، اما سهم یوان به ۳۹.۷ درصد و سهم یورو به ۳۰.۴ درصد افزایش پیدا کرده است. ین ژاپن سهمی ۴.۷ درصدی و طلا سهمی ۲۰.۲ درصدی از این ذخایر دارند.
بی توجهی به مهمترین خبر راهبردی جهاناین بیانیه دقیقا همان اعلان جنگی است که محمد حسین ادیب کارشناس اقتصادی به آن اشاره میکند. به گفته او اتفاق خیلی قابل تاملی که در جهان افتاد و به عقیده من بزرگترین و مهمترین خبر راهبردی جهان است؛ تبدیل ذخایر ارزی روسیه است.
ادیب با انتقاد از بی توجهی رسانهها به این اتفاق مهم تاکید کرد: فضای رسانهای به این خبر بی تفاوت بود و این خبر را خیلی جدی نگرفت در حالی که اتفاق بسیار مهمی است که اثرات آن را به زودی خواهیم دید.
او با بیان اینکه روسیه حدود ۶۰۰ میلیارد دلار در خارج ذخایر ارزی دارد ادامه داد: این کشور که یک کشور نفتی و گازی و البته عمدتا نفتی است؛ منابعی را از محل صادرات نفت به دست میآورد و این ۶۰۰ میلیارد دلار از محل همین صادرات ذخیره شده به دست آمده است.
این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: از سال ۱۹۷۱ میلادی قاعدهای در دنیا برقرار شده که خرید و فروش نفت در دنیا به دلار انجام شود. یعنی هیچ کشوری نمیتواند نفت را با ارزی به جز دلار خریداری کند و هیچ کشور نیز نمیتواند نفت را با ارزی به جز دلار بفروشد. ایران هم نمیتواند نفت را با ارزی جز دلار در بازار جهانی به فروش رساند. به همین دلیل هم آمریکا میتواند به راحتی خرید و فروش نفت را تحریم کند. هر کسی هم که میگوید این قاعده برقرار نیست مشخص است که اقتصاد نفت را نمیفهمد.
ادیب افزود: با این توضیحات و پیشینهای که ذکر شد مشخص است که روسیه هم به عنوان یک کشور صادر کننده نفت باید این محصول را به دلار بفروشد و ۶۰ درصد منابع حاصل از نفت را نیز به دلار نگاه دارد. اما روسیه از ۳ سال گذشته شروع به کاهش نسبت دلار در سبد ذخایر ارزی خود کرد تا اینکه در تیر ماه اعلام شد که حجم دلار در سبد ذخایر نفت روسیه صفر شده است. من محمد حسین ادیب اعلام میکنم؛ حذف دلار از سبد ذخایر ارزی روسیه به منزله اعلان جنگ به کمپانیهای نفتی و اقتصاد آمریکاست و آمریکا این را برنمی تابد.
او تاکید کرد: در گذشته تجربه مشابهی در خصوص عراق داشته ایم. بعد از سه ماه از اینکه صدام اعلام کرد نفت را به دلار معامله نمیکند؛ آمریکا به عراق حمله کرد؛ بنابراین حتما و قطعا روسیه با این اقدام از بازار نفت و گاز کنار گذاشته میشود و سوئیفت به روی این کشور بسته خواهد شد.
دلیل روسیه برای حذف دلارروسیه با هدف کاهش وابستگی به دلار و آسیب پذیری اقتصاد خود در برابر تحریمها تصمیم گرفته است تا به تدریج سهم دلار را از ذخایر ارزی خود به کمترین سطح ممکن برساند. طبق اعلام وزارت دارایی روسیه، در سالهای اخیر ریسکهای کلان اقتصادی و ژیوپلتیکی باعث شده است تا این وزارت خانه دست به اقدامات پیشگیرانه برای ثبات بخشی به اقتصاد کند.
الکساندر پانکین، معاون وزیر خارجه روسیه در مصاحبهای خبری گفته بود که تنشهای سیاسی بین مسکو و واشنگتن، اطمینان طرف روسی را به دلار کاهش داده است. به گفته پانکین، در نتیجه تحریمها و اقدامات غیر قابل پیش بینی آمریکا، شبهههایی در خصوص کارآمدی استفاده از دلار در معاملات خارجی برای طرف روسی ایجاد شده و این کشور اکنون با دیگر کشورها در تلاش است تا اقدامات مقتضی را برای به حداقل رساندن ریسکهای تحریمی و اخلال در جریان تجارت بین المللی اتخاذ کند.
پیش از این ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه در جریان همایش اقتصادی سنت پترزبورگ گفته بود روسیه تمایلی به ترک استفاده از دلار ندارد، اما با توجه به تحریمهای آمریکا مجبور به انجام این کار است.
ورود جدی ایران به بازار نفتاین کار پوتین از سوی آمریکا بدون پاسخ باقی نمیماند. این اعتقاد ادیب کارشناس اقتصادی است. به گفته او آمریکا قطعا برای تحریم نفت روسیه اقدام خواهد کرد و در صورت تحریم نفت روسیه قطعی بدانید که تنها جایگزین ایران خواهد بود.
او متذکر شد: کنار گذاشتن روسیه از بازار نفت ممکن نیست مگر اینکه ایران جایگزین آن شود. عربستان کشوری نیست که بخواهد نقش جایگزین را برای روسیه بازی کند چرا که هر کشوری از یک حد مشخصی بیشتر رشد کند؛ با مقابله آمریکا مواجه خواهد شد. همه میدانیم که آمریکا اجازه تبدیل شدن کشورها به قدرت اقتصادی را نخواهد داد.
ادیب اضافه کرد: افرادی که میگویند اولویت آمریکا تضعیف قدرت اقتصادی ایران است در اشتباه هستند. در منطقه خاورمیانه اولویت آمریکا تضعیف قدرت عربستان خواهد بود و تاکید میکنم روسیه با کنار گذاشتن دلار اعلان جنگ به اقتصاد غرب داده است و اثرات این اقدام را در آینده خواهیم دید.
حذف انرژی روسیه امکان پذیر نیستمحمدعلی خطیبی نماینده اسبق ایران در اوپک، اما نظری متفاوت دارد. او در گفتگو با اقتصاد آنلاین گفت: به جز دلار با ارزهای دیگر هم میتوان نفت فروخت. ما پیش از تحریمها نیز نفت را با ارزهای دیگر مبادله میکردیم؛ بنابراین اینکه نفت را با دلار بفروشند یا ارزهای دیگر در اختیار کشور هاست و روسیه هم در ازای نفت میتواند هر نوع ارز و یا حتی کالا دریافت کند.
او معتقد است: روسیه نزدیک ۵.۵ میلیون بشکه در روز نفت خام صادر میکند و در کنار آن ۲.۵ میلیون بشکه صادرات فرآوردههای نفتی دارد. جایگزینی این ۸ میلیون بشکه کار بسیار دشواری است. ایران نهایتا بتواند یک میلیون تا ۱.۵ میلیون بشکه نفت به صادراتش اضافه کند. مابقی این نیاز بازار چگونه تامین خواهد شد؟
خطیبی متذکر شد: به دلیل عدم امکان جایگزینی نفت و گاز روسیه، آمریکا تاکید کرده انرژی از تحریمهای روسیه معاف است. اروپا نیز پیشنهاد داده که سوئیفت هم برای روسیه بسته نشود. چرا که روسیه میتواند در اقدامی متقابل، صادرات گاز به اروپا را متوقف کند که در این صورت اروپا دچار بحران جدی خواهد شد.