تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها مهم‌ترین اقدام دولت در زمینه بهینه‌سازی مصرف

مسئله ناترازی گاز در سال‌های اخیر با وجود افزایش تولید گاز در زمستان ۱۴۰۰ به بیشترین میزان خود رسید و کسری روزانه ۲۵۰ میلیون متر مکعب در صورت تامین کامل سوخت در زمستان متصور بود. حال مسئله ناترازی گاز به یکی از جدی‌ترین بحران‌های کشور در سال‌های آینده تبدیل شده است که نیازمند اعمال سیاست‌گذاری‌های هوشمند برای مقابله با این مسئله بسیار خطرناک برای اقتصاد است.

اولین و مهم‌ترین پیامد ناترازی شدید گاز به خصوص در ماه‌های سرد سال، کاهش تولید صنایع مختلف به دلیل قطع گاز وارداتی خود است و این مسئله موجبات افزایش قیمت کامودیتی‌ها در داخل کشور را فراهم می‌کند.

 

در کنار این موضوع، توسعه غیرمتوازن سبد گرمایش بخش خانگی کشور و تکیه ۱۰۰ درصدی به گاز طبیعی نیز مزید بر علت شده است که هر ساله با افزایش سرسام‌آور رکورد‌های مصرف روبه‌رو هستیم؛ بنابراین همه این مسائل در طرف تقاضای مصرف گاز، کشور را بیش از پیش به سمت هدفمندی و بهینه‌سازی مصرف هدایت کرده است.

کشور در سال‌های اخیر نیز به میزان مناسبی برداشت از فاز‌های مختلف پارس جنوبی داشته و مسئله کمبود برداشت نیست، بلکه مسئله رشد بدون حساب کتاب مصرف است. زمانی که دولت تصمیم به ساخت پتروشیمی‌های مختلف گاز پایه در مکان‌های مختلف کشور کرده بود و مسئله رشد فزاینده مصرف در بخش خانگی و عدم امکان گازرسانی کافی به این پتروشیمی‌های تازه تاسیس را ندیده بود و به دلیل قیمت پایین سوخت و خوراک گاز در کشور نیز این مسئله مصرف مازاد بر نیاز و مسرفانه در بخش صنعت نیز به شدت با انحرافات جدی روبه‌رو است؛ بنابراین مسئله اصلی کشور در حال حاضر مدیریت و کنترل مصرف از طرق ممکن است؛ یکی از بهترین راهکار‌ها در این زمینه نیز بهینه‌سازی مصرف است.

 

بهینه‌سازی مصرف روش‌های متنوعی دارد که یکی از این روش‌ها، اصلاحات قیمتی در انرژی‌های مختلف است که توسط بانک جهانی نیز این روش ارائه شده است. با این وجود با توجه به تورم بالای کشور و تورم حال حاضر دنیا به دلیل افزایش هزینه‌بهای انرژی، تقریبا امری محال است.

با این وجود دولت سیزدهم در اقدامی بسیار مهم و به هنگام، تصمیم به اتخاذ سیاست تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها کرد. اقدامی که طی سال‌های اخیر چندین بار تا مرز اجرایی شدن پیش رفت، اما دولت‌ها به دلایل مختلف از این اقدام عقب نشستند و از بهینه‌سازی مصرف فاصله گرفتند.

 

تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها یکی از مهم‌ترین روش‌های بهینه‌سازی مصرف بدون فشار به اکثر جامعه است، در جایی که مشترکین پرمصرف که تنها بخش کوچکی از جامعه را تشکیل می‌دهند، بیشترین میزان مصرف را دارند. تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها نیز یکی از انواع اصلاحات قیمتی است با این تفاوت که به جای همه مردم، تنها با شناسایی دقیق مشترکان خارج از الگوی مصرف، اصلاح قیمتی نقطه‌زنی خواهد کرد.

نکته بسیار در این زمینه اثرات حاصل از اجرای تعرفه‌گذاری پلکانی پرمصرف‌ها در مدیریت مصرف و صرفه‌جویی است. تا جایی که دولت سیزدهم در زمستان ۱۴۰۰ با وجود ناترازی بسیار بالای گاز در بخش‌های مختلف، با اعمال سیاست تعرفه‌گذاری پلکانی در زمینه بهینه‌سازی مصرف و کاهش مصرف مشترکان پرمصرف حرکت کرد و با اجرای این سیاست هوشمندانه به میزان یک فاز پارس چنوبی کاهش مصرف در بخش مشترکان پرمصرف تجربه کرد و این سیاست کمک چشم‌گیری در عبور از زمستان بدون قطعی گاز و خاموشی داشت.

 

سیاست تعرفه‌گذاری پلکانی اولین و مهم‌ترین اقدام دولت در زمینه بهینه‌سازی مصرف بوده است که باید تداوم پیدا کند تا بتواند مشکلات کشور در زمینه ناترازی در سال‌های آینده را حل کند.