التهابات سیاسی به ضرر بورس/بررسی ناآرامی ها از منظر اقتصادی

تأثیر اغتشاشات اخیر بر اقتصاد کشور مجموعه‌ای از خسارات به اموال عمومی و بیت‌المال، انواع خودرو‌های آمبولانس، آتش نشانی، پلیس، ماشین آلات شهرداری ها، ساختمان‌های تجاری، اماکن اداری، بانک ها، بیمارستان ها، مساجد همچنین خسارات جانی، آسیب‌های روحی، روانی و از بین بردن آسایش و آرامش مردم را وارد کرده است. یعنی این مدل اغتشاشات از نظر اقتصادی برای کشور و مردم، مشکلات فراوانی را ایجاد کرده است.

جمهوری اسلامی از ابتدای تأسیس خود با گروهک‌های معارض و مسلحی روبرو بوده است که سعی در ایجاد ناامنی و در برخی موارد به تجزیه کشاندن ایران و انتقام از انقلاب اسلامی داشتند.

آشوب طلبی‌های گروه موسوم به خلق عرب در خوزستان، درگیری‌ها و جنایات کردستان توسط گروهک‌های کومله و حزب دموکرات و فتنه حزب خلق مسلمان در آذربایجان در فاصله سال‌های ۵۷ الی ۶۰ و مهم‌تر از همه ورود سازمان مجاهدین خلق به فاز مسلحانه و درگیری‌های خیابانی که ترور‌هایی در سطح عامه مردم و شخصیت‌های نظام انجام دادند از مهم‌ترین آنهاست.

اما در سال‌های گذشته این روند شدت بیشتری گرفته و علاوه بر گروهک‌های تروریستی، کشور‌های غربی نیز در حمایت از این اغتشاشات به میدان آمده و به صورت علنی از این اقدامات حمایت کرده اند.

در این رابطه قاسم نوده فراهانی رئیس اتاق اصناف تهران با اشاره به اغتشاشات و ناآرامی‌های اخیر در کشور به ایرنا گفت: اصناف در بخش‌های مختلف کشور از این وضعیت آسیب دیدند، زیرا بخشی از کسبه فعالیت خود در ساعات عصر آغاز و تا ساعت پایانی شب ادامه می‌دادند..

وی افزود: این بخش از افراد در اغتشاشات مجبور به بستن مغازه‌های خود می‌شدند تا از آسیب و خسارت به اموال جلوگیری کنند، به همین دلیل مشکلات اقتصادی برای آن‌ها ایجاد شده و می‌شود. با عدم فروش محصولات در عصر‌ها از سوی صنف‌های مختلف، این روند اقتصاد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی با تاکید بر اینکه امنیت و آرامش، اقتصاد حاکم بر کسب‌وکار‌ها را تامین می‌کند، تصریح کرد: با توجه به این وضعیت، کسبه و بازاری‌هایی که به طور مستقیم با شرایط خیابان در ارتباط نیستند، نیز تحت تاثیر قرار می‌گیرد و به طور قطع بر چرخه اقتصادی کشور تاثیر خواهد گذاشت.

رئیس اتاق اصناف تهران خاطرنشان کرد: در چرخه اقتصادی تمام بخش‌ها به یکدیگر وابسته هستند و ایجاد خلل در یکی از بخش‌ها، حوزه‌های دیگر را نیز درگیر خواهد کرد، زیرا اصناف را باید به صورت مجموعه و نه فردی فعالیت می‌کنند.

تاثیر اغتشاشات بر بازار سرمایه

کارشناس اقتصادی دیگری نیز با اشاره به اغتشاشات حاکم در سطح کشور و نیز تاثیر آن بر نوسان اخیر بازار سرمایه گفت: جو حاکم بر کشور مزید بر علت شد و روند نزول را تشدید کرد، هرگونه تشدید نااطمینانی‌ها باعث اثر منفی در رفتار‌ها بازیگران و نیز روند بازار خواهد شد، حتی این نااطمینانی می‌تواند نشأت گرفته از بحث برجام یا اتفاقات اخیر ایجاد شده در سطح کشور باشد.

حمله به مهمترین دستاورد دولت سیزدهم

مهم‌ترین خسارت‌های حاصل از اغتشاشات بر اقتصاد کلان است؛ زیرا امنیت سرمایه‌گذاری، بالاخص سرمایه‌گذاری خارجی که در دولت سیزدهم رشد بسیار چشمگیری داشته، می‌تواند شدیدا از اغتشاشات متأثر شود و نسبت به آن عکس‌العمل نشان دهد. اگر در مقطع زمانی خاص آشوبات کاهش پیدا نکند، آنگاه در بلند مدت اثر خود را در اقتصاد و پیشرفت‌های دولت می‌گذارد.

به عبارت دیگر، یکی از مهمترین دستاورد‌های دولت سیزدهم به مساله تغییر افکار عمومی در سایر کشور‌ها و دولت‌های منطقه درباره وجود امنیت در ایران باز می‌گردد. دولت سیزدهم با دیپلماسی اقتصادی قوی که در یک سال گذشته نشان داده، توانسته ایران را کشوری با ثبات در منطقه معرفی کند.

این موفقیت به مذاق دشمنان نظام اسلامی خوش نیامده و تمام تلاش و سعی خود را انجام می‌دهند تا این دستاورد به حاشیه کشانده شود. غربی‌ها از فرضت پیش آمده نهایت استفاده را کرده و با ایجاد آشوب و اغتشاش به دنبال از بین بردن دستاورد‌های دولت سیزدهم در زمینه افزایش امنیت اقتصادی برای سرمایه گذاران داخلی و خارجی بودند.

سید سجاد پادام کارشناس اقتصادی درباره تاثیر منفی اغتشاشات اخیر بر روند رشد اقتصادی کشور اظهار کرد: دشمن سعی می‌کند با ایجاد شرایط ناامنی یکی از مهمترین اقدامات دولت که در یک سال گذشته محقق شده است را تحت تاثیر قرار دهد، در واقع دشمن‌به دنبال همین مساله و گرفتن ماهی از آب گل آلود است.

وی ادامه داد: در شرایطی که کشور در وضعیت ناامنی قرار دارد و اخبار این مساله نیز به دنیا مخابره می‌شود، سرمایه‌گذاری خارجی به شدت کاهش یافته و حتی قرارداد‌هایی هم که تاکنون بسته شده با مشکل عدم اطمینان مواجه شده و ممکن است اجرایی نشود.

این کارشناس اقتصادی تاکید کرد: دشمن از هر فرصتی برای ضربه زدن به نظام اسلامی استفاده می‌کند و در مورد اخیر نیز باید از همین الان به فکر مقابله با هر اقدامی از سوی دیگر کشور‌ها بود.

حمایت غرب از کاهش امنیت اقتصادی در ایران

همچنین بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند ایجاد ناآرامی و نبود ثبات در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی کشور، باعث کاهش فعالیت‌های اقتصادی و سرمایه گذاری خواهد شد. چون انجام فعالیت اقتصادی نیازمند یک فضای آرامش بخش، باثبات و قابل پیش بینی است.

به نظر می‌رسد، پیوند همیشگی بین مسئله امنیت اقتصادی و فعالیت‌های اقتصادی وجود دارد و جریانات مخالف انقلاب و نظام بصورت خیلی دقیق متوجه این امر شده اند.

به عبارت دیگر، یکی از اهداف غرب در حمایت از این مدل اغتشاشات، ایجاد فضای ناامن در اقتصاد کشور است. همین مساله سبب خواهد شد تا سرمایه گذاران داخلی و خارجی به واسطه نبود امنیت و کاهش پیش بینی پذیری آینده اقتصاد، سرمایه گذاری خود را منوط به بازگشت امنیت کنند.

رحیمی، عضو هیات علمی دانشگاه به فارس گفت: دشمنان در خارج از کشور و عناصر وابسته آن‌ها در داخل از هر اتفاق و رخدادی که در کشور ایجاد می‌شود، سوء استفاده کرده و به دنبال بر هم زدن آرامش اقتصادی در کشور هستند؛ با انتشار اخبار اغتشاشات، سرمایه‌گذاران خارجی به دلیل وجود نداشتن امنیت اقتصادی از ورود به کشور خودداری می‌کنند.

وی افزود: سرمایه اصطلاحا ترسو است و از محیط نا امن فرار می‌کند، در صورتی که بازار‌های مختلف را در چند روز گذشته نگاه کنیم، شاهد نوسان فراوان در آن‌ها بوده ایم، ایجاد التهاب در جامعه در نهایت منجر به ایجاد التهاب در بازار‌های مختلف می‌شود که بازهم مردم از این موضوع متضرر می‌شوند.

رابطه دوسویه تحریم و ناامنی اقتصادی

برخی دیگر از کارشناسان اقتصادی نیز معتقدند، وجود فضای نااطمینان و عدم ثبات در متغیر‌های کلان اقتصادی مثل تورم، بیکاری، جهش‌های یکباره نرخ ارز و مواردی از این دست در کشور، باعث کاهش رفاه اقتصادی خانوارها، ایجاد نگرانی در تامین نیاز‌های معیشتی خانواده‌ها و همینطور موجب کاهش مشارکت و اعتماد مردم به سطح مدیریتی و نظام تصمیم گیری اقتصادی مملکت خواهد شد.

به نظر می‌رسد، تحریم‌ها در تمام سال‌های گذشته و اتفاقات چند روز اخیر یک هدف را دنبال می‌کند. هدف اصلی این موضوعات دامن زدن به نارضایتی مردم از کلیت نظام و ایجاد ناامیدی در جامعه است.

از دیگر سو، ساماندهی اعتراضات در خارج کشور و از طریق فضای مجازی و در نتیجه قطعی اینترنت در چند روز اخیر، باعث ایجاد زیان‌های بسیاری به مردم و کسب و کار آنان شده است. بسیاری از کسب و کار‌های اینترنتی که درشرایط نوپایی قرار داشته اند در این دو هفته به دلایل مختلف با زیان همراه شده اند.

ناآرامی‌ها و تاثیر آن بر معاملات بازار‌های مالی

وجود امنیت جزو شروط لازم و ضروری در فضای اقتصادی تلقی می‌شود؛ زیرا در ادبیات اقتصادی همیشه به این موضوع اشاره کرده‌ایم که سرمایه به عنوان ترسوترین نکته در کشور محسوب می‌شود.

زمانی که سرمایه احساس ناامنی کند به سرعت از فضای اقتصادی فرار می‌کند، اغتشاشات در چند روز گذشته بی‌تاثیر بر این مساله نبوده و باعث ایجاد ترس سرمایه گذاران و نیز افت و نوسانات شاخص بورس شده است. در ایران همیشه امنیت برپا بوده و حتی کشور‌های دشمن هم بار‌ها به این موضوع اعتراف کردند که نظام جمهوری اسلامی دارای امنیت، مقتدر و غیرقابل تغییر است.

کارشناس اقتصادی تاکید کرد: متاسفانه سرمایه گذاران با توجه به حاشیه ریسکی که دارند و نیز تحت تاثیر ترس و واهمه از تلاطم‌های اقتصادی و امنیتی، زمانی که احساس به‌هم‌ریختگی فضای اقتصادی می‌کنند به سرعت به سمت بازار‌های امن حرکت خواهند کرد.

با بیان توجه بر اینکه از نظر سرمایه گذاران بازار امن در ایران بازاری مانند ملک، طلا و ارز است، در دو هفته اخیر روند خروج پول از بازار سرمایه و رقم فروش سهام از سوی سهامداران حقیقی به دلیل اغتشاشات در کشور بسیار عدد بالایی بود، این موضوع نشان دهنده آن است که سهامداران به دلیل اغتشاشات ایجاد شده احساس ناامنی کرده‌اند و از بازار خارج شدند.

شایان ذکر است که مذاکرات برجام در شهریورماه و در سفر رییس جمهور اتفاقات مثبتی رخ داده بود که احتمال ایجاد توافق را افزایش داده بود، که این امر قاعدتاً به مزاج دشمنان بخصوص رژیم صهیونیستی خوش نیامد و لابی‌های صهیونیستی که مخالف شکل گیری برجام و ایجاد منفعت برای ایران هستند؛ دست به کار شدند و بحران‌های عدم امنیت خیابانی را ایجاد کردند. این اغتشاشات در کف خیابان چندان سنگین نبود؛ اما لابی‌های صهیونیستی به حدی آن‌ها را در فضای مجازی سنگین نشان دادند که دست مذاکره‌کنندگان را محدود کرد.

بر این اساس باید امنیت به فضای اجتماعی بازگردد تا بتوان در پاییز شاهد توافق برجام، بازگشت آمریکا به مذاکرات و نیز دیگر اتفاقات مثبت اقتصادی در کشور باشیم.

التهابات سیاسی به ضرر بورس

علی خوانپایه کارشناس و فعال بازار سرمایه هم به مهر گفت: اگر شرایط سیاسی و التهابات اخیر نباشد، شرایط بنیادی بازار سرمایه خوب بوده و قیمت سهام در نقاط جذابی قرار دارند. وی در پاسخ به این پرسش که آیا اغتشاشات به بازار سرمایه ضربه می‌زند، گفت: قطعاً شرایط سیاسی نامناسب وضعیت بازار سرمایه را ملتهب می‌کند و برای شرایط عادی بازار سرمایه نیاز به آرامش در جامعه است.

خروج ۱۰ هزار میلیارد ریال پول حقیقی از بورس به دنبال اغتشاشات اخیر‌

به طور همزمان، همین ناآرامی ها‌ی اخیر اثر منفی بر بازار سرمایه گذاشت و موجب کاهش ۳ تا ۵ درصدی شاخص بورس و کاهش ۱۰-۱۵ درصدی ارزش سهام‌های کوچک بازار شد و در همین مدت بیش از ۱۰ هزار میلیارد ریال پول حقیقی‌ها از بازار سرمایه خارج شده است.

در عین حال ناآرامی‌ها، آثار اقتصادی و روانی شدیدی در بلندمدت دارد، به لحاظ روانی، اثر منفی بر افراد داشته و اعتماد سرمایه‌گذاران را کاهش و ریسک سرمایه‌گذاری در اقتصاد کشور را افزایش می‌دهد و اثر منفی شدیدی در سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی خواهد داشت.

در نتیجه، این فضای فعلی آشوب و ناآرامی کشور، اثر قابل توجه منفی در سرمایه‌گذاری‌های جدید و توسعه سرمایه‌گذاری‌های فعلی دارد. این موضوع سبب فرار سرمایه فعالان اقتصادی از کشور گشته و سبب نگرانی سرمایه‌گذاران خارجی و کاهش ورود سرمایه‌گذاران خارجی به کشور می‌شود.