دلایل استجابت نشدن دعا

حجت الاسلام والمسلمین سید محمد حسین میرلوحی، کارشناس مذهبی و پژوهشگر دینی، در رابطه با دعا و استجابت آن بیان کرد: درمورد دعا کردن و استجابت آن، سخنان و مطالب زیادی گفته شده است، اما یکی از جدی‌ترین دغدغه‌های کسانی که دعا می‌کنند، این است که ظاهراً دعای آن‌ها به اجابت نمی‌رسد و بدنبال آن، نکته اول این است که تضمین قطعی خدای متعال است «دعای خود را از من بخواهید و من برای شما استجابت می‌کنم.» و این گفته، نشان‌دهنده استجابت دعا از سوی خداوند است.

حجت الاسلام میرلوحی گفت: همان طور که در روایات بیان شده است، شما باید در حالی دعا کنید که یقین دارید خداوند متعال آن را اجابت می‌کند و یکی از عمده‌ترین دلایل این که دعای افراد مستجاب نمی‌شود، یقین نداشتن به اجابت خداوند است چراکه شاید افراد، او را قوی و توانا نمی‌دانند و در واقع برای خداوند نقض قائل می‌شوند. لذا، دعا‌های افراد تا بالاتر از سقف نمی‌رود. البته مطالب دیگری هم در این زمینه گفته شده است.

این کارشناس مذهبی ادامه داد: یک نکته دیگر این است که خداوند می‌فرمایند: «از من بخواهید.» ما گاهی دعا می‌کنیم، ولی حالتی، فرمی و شکلی دارد. به عنوان مثال؛ وقتی فردی در بستر بیماری است و دعا می‌کنیم که خداوند او را شفا دهد، تصور می‌کنیم که دکتر و دارو‌ها، او را شفا می‌دهند. این از خدا خواستن نیست و در واقع، عملیاتی شکلی است که از خدا می‌خواهیم یک پزشک، بیمار را شفا دهد که این طرز نگاه توحید ما را دچار اشکال، دعا را ناقص و در نهایت، استجابت آن را با مانع مواجه می‌کند.

حجت الاسلام والمسلمین میرلوحی افزود: در روایات ما آمده است برخی از دعا‌های افراد به این دلیل مستجاب نمی‌شوند که خواسته موردنظر فرد، به صلاح وی نبوده است. درواقع، ما باید به خاطر رشد، بهبود یافتن و تعالی خود دعا کنیم. اما تصور ما این است که مثلاً اگر یک پولی در دست داشته باشیم، رشد و تعالی ما حاصل می‌شود. این در حالی است که خداوند رفتار و اخلاق ما را بهتر می‌داند و ممکن است فرد با داشتن پول، از یاد خداوند غافل شود، لذا به ما این حاجت را نمی‌دهد.

این کارشناس مذهبی بیان کرد: نکته قابل توجه دیگری که وجود دارد، این است که در روایت‌ها گفته شده است وقتی دعایی مستجاب نمی‌شود، در قیامت، اتفاق خوبی برای دعا کننده می‌افتد؛ به طوری که در زمان رسیدگی به حساب و کتاب‌ها دیده می‌شود ثوابی که قابل قیاس با هیچ ثوابی نبوده، به مؤمنی داده می‌شود که دعا کرده و دعایش مستجاب نشده است. از اینرو، بنده سؤال می‌کند: «این ثواب کدام عمل من است؟ من هیچ عملی مطابق با چنین ثوابی را نداشته‌ام. این ثواب، چگونه در کارنامه اعمال من ثبت شده است؟» و خداوند به او پاسخ می‌دهد: «این ثواب دعایی است که کرده‌ای و مستجاب نشده است.» و در این لحظه، مؤمن می‌گوید: «عجب!‌ای کاش در دنیا هیچ‌کدام از دعا‌های من مستجاب نمی‌شد.»

به گفته حجت الاسلام میرلوحی، گاهی اوقات، ما دعا می‌کنیم، ولی آن چه می‌خواهیم به دست نمی‌آوریم. اما در مقابل، اتفاقی که می‌افتد، راه کسب آن حاجت را در ذهن ما قرار می‌دهد. به عنوان مثال؛ دعا می‌کنیم که خدا آرامشی را به ما بدهد و این آرامش حاصل نمی‌شود، اما خدای متعال در ذهن ما تفکری را قرار می‌دهد که اگر می‌خواهیم آرامش داشته باشیم، باید دست از گناهی که به آن مبتلا هستیم، برداریم. البته، خداوند به هیچ بنده‌ای با زبان دنیوی حرف نمی‌زند و در مقابل، آن را در ذهن انسان به نحوی قرار می‌دهد تا انسان به آرامش برسد.

این کارشناس مذهبی گفت: در حقیقت، خدا ابا دارد که امور این عالم را جز با اسباب و مسببات خود رقم بزند. بنابراین، این گونه نیست که اگر دعایی می‌کنیم، خدا بلافاصله همان اتفاق را رقم بزند و باید چاره آن را پیگیری کرد.

این کارشناس مذهبی گفت: در رابطه با چرخیدن دنیا بر وفق مراد ظالمان روایتی وجود دارد که گاهی اوقات، وقتی صدای ناله‌ای از زمین بلند می‌شود، خداوند به فرشتگان می‌گوید تا پاسخ ناله آن بنده را ندهند چراکه خدا، صدای ناله آن بنده را دوست دارد و می‌خواهد بنده بیشتر به درگاه خداوند نیاز کند. اما گاهی، خداوند متعال به فرشتگان می‌گوید که سریع نیاز یک گناهکار را پاسخ دهند، چون صدای او به قدری آزاردهنده است که خدا هم نمی‌خواهد صدای او را بشنود.

به گفته حجت الاسلام میرلوحی، گاهی تصور می‌شود زندگی غربی‌ها و کفار یک زندگی خوب است و چرا ما مسلمانان چنین زندگی را نداریم که در پاسخ به این تصور باید گفت واقعاً تصوری که از زندگی غربی برای ما ساخته شده، یک حرف نادرست است و با نگاهی به آمار فقر و فلاکت و بیماری‌ها و خشونت‌ها و فساد‌ها و ... این نکته درک می‌شود.

این کارشناس مذهبی افزود: نکته دیگر این است که خدای متعال در اداره این دنیا بر اساس آیات قرآن، سنت امهال یا استدراج دارد. بر اساس این سنت، خداوند به برخی از کفار و کسانی که در گناه غرق شده‌اند، امکاناتی می‌دهد، چون می‌خواهد آن‌ها با این امکانات، بیش از اندازه گناه کنند و در روز قیامت حساب سنگینی پس دهند که یکی از خشن‌ترین نوع مجازات‌ها از سوی خداوند است.