لوکوموتیو‌های تعمیرنشده، آفت حمل‌ونقل ریلی

سیدمیعاد صالحی -مدیرعامل شرکت راه‌آهن- به‌تازگی با اشاره به عمر ۵۰ الی ۶۰ ساله برخی از خطوط ریلی گفته بود: خطوط ریلی باید بعد از هر ۱۵ سال بهسازی و بازسازی شوند و اگر این بهسازی انجام نشود مجبور به تقلیل سرعت لوکوموتیو‌ها می‌شویم. برای مثال سال‌های گذشته مسیر قطار تهران- مشهد ۱۵ ساعته بود، اما الان به ۱۱ ساعت کاهش یافته است، چرا که با بهسازی خطوط موفق به کاهش تقلیل سرعت لوکوموتیو‌ها شدیم.

صالحی همچنین امروز با اشاره به وضعیت اقتصاد ضعیف صنعت ریلی در سال‌های اخیر و همچنین بیماری کرونا که موجب عدم توسعه صنعت ریلی به ویژه در حوزه مسافری شده بود، بیان کرد: از ابتدای دولت سیزدهم تقویت راه‌آهن در دستور کار قرار گرفت، ولی متاسفانه در چند سال اخیر، لوکوموتیو‌های زیادی، تعمیرنشده باقی مانده و نوسازی لوکوموتیو‌ها نیز انجام نشده بود، همچنین بیش از ۲۰۰۰ میلیارد تومان بدهی به پیمانکاران قطعات فنی بخش لوکوموتیو وجود داشت.

این در حالی است که شرکت‌های مالک لوکوموتیو با مشکلات متعددی در خصوص تعیین تعرفه خدمات لوکوموتیو مواجه بوده‌اند. به همین جهت شورای رقابت سال گذشته تصمیماتی را در خصوص تعیین تعرفه خدمات لوکوموتیو اتخاذ کرده و دستورالعمل "تعیین نرخ خدمات لوکوموتیو‌های بخش خصوصی" را به تصویب رساند.

با وجود این، چندی پیش شورای رقابت اعلام کرد علی‌رغم تصویب این دستورالعمل و ابلاغ آن به شرکت راه‌آهن در سال گذشته، این دستورالعمل هنوز اجرا نشده که باعث تشدید انحصار و آسیب کیفیت خدمات حمل و نقل ریلی شده است؛ بر همین اساس، شورای رقابت طی مکاتبه‌ای به شرکت ملی راه‌آهن درباره اجرا نکردن این دستورالعمل اخطار داد.

در رابطه با عدم اجرای مصوبه شورای رقابت توسط شرکت راه‌آهن دلایلی وجود دارد از جمله اینکه دلایل تعارض میان نقش حاکمیتی و سیاست‌گذاری مدیرعامل راه‌آهن و نقش بازیگری آن در بازار ارائه خدمات حمل و نقل ریلی است که باید حل شود. این تعارض از آنجا ناشی می‌شود که مدیرعامل شرکت ملی راه‌آهن، همزمان معاون وزیر راه و شهرسازی نیز هست. به این ترتیب، تجمیع وظایف رگولاتوری و حاکمیتی و سیاست‌گذاری مدیرعامل شرکت راه‌آهن در کنار وظیفه درآمدزایی و تجاری برای شرکت ملی راه‌آهن باعث نوعی تعارض می‌شود که در اجرا نمی‌تواند وظیفه سیاست‌گذاری و تجاری را به نحوی به انجام برساند که سایر فعالان بازار نیز آسیب نبینند؛ بنابراین کاهش تعداد واگن‌های مسافری، کاهش سرعت لوکوموتیو‌ها و عدم سرمایه‌گذاری در صنعت ریلی را می‌توان از دلایل کمبود قطار‌های مسافری عنوان کرد، اما با وجود اخطار شورای رقابت به شرکت راه‌آهن در خصوص تعیین تعرفه خدمات لوکوموتیو، این شرکت تا کنون در این زمینه پاسخی نداده است.