استخراج سلول‌های بنیادی زایای مؤنث با استفاده از قابلیت چسبندگی به سطوح

این باور قدیمی که تعداد فولیکول‌ها در تخمدان پستانداران ثابت است، با مشاهده ایجاد تخمک‌های جدید در تخمدان موش به چالش کشیده شد. در ادامه، استخراج و کشت سلول‌های بنیادی زایای مؤنث (female germline stem cells) از تخمدان موش و انسان این ادعا را تأیید کرد. با این حال، مشکلات در تکرار استخراج این سلول‌ها باعث تردید‌هایی در پذیرشِ وجود آنان شده است.

با توجه به این که برای استخراج سلول‌های بنیادی اسپرمانوگونیال، از تفاوت در توان چسبندگی به سطح آنان نسبت به سلول‌های سوماتیک (سلول‌های غیرجنسی) استفاده می‌شود، احتمال استفاده از این قابلیت برای استخراج سلول‌های بنیادی زایای مؤنث نیز وجود دارد.

با هدف بررسی این احتمال، دکتر فرشته اسفندیاری، مریم صابر، پویا توکل و همکارانشان در پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی طی پژوهشی، به استخراج و کشت سلول‌های بنیادی زایای مؤنث از تخمدان انسان و موش پرداختند.

نتایج این پژوهش نشان داد که با استفاده از روش مذکور، امکان استخراج، کشت و تقسیم سلول‌های بنیادی زایای مؤنث در شرایط آزمایشگاهی وجود دارد و سلول‌های استخراج‌شده، نشانگر‌های اختصاصی سلول‌های جنسی مانند Fragilis و Stella را در سطح پروتئین بیان می‌کنند. همچنین نشان داده شد، سلول‌های استخراج‌شده از موش بیش از چهار ماه و سلول‌های استخراج‌شده از انسان بیش از یک ماه با حفظ خصوصیات در شرایط آزمایشگاهی قابل کشت هستند.

علاوه بر این، نتایج این پژوهش نشان داد، سلول‌های بنیادی زایایی مؤنث در شرایط کشت به شکل خود به خودی به سلول‌های مشابه اووسیت (تخمک) تمایز می‌یابند که نشانگر‌های سلول‌های اووسیت را بیان می‌کنند.

به گزارش روابط عمومی پژوهشگاه رویان، نتایج این پژوهش نشان داد، استفاده از روش جداسازی بر اساس قابلیت چسبندگی، امکان استخراج و کشت سلول‌های بنیادی زایایی مؤنث در شرایط آزمایشگاهی را فراهم می‌کند. این سلول‌ها می‌توانند ماده اولیه مناسبی برای مطالعه تکوین و تمایز سلول‌های زایای مؤنث باشند.

نتایج این پژوهش در نشریه بین‌المللی International Journal of Cell Biology به چاپ رسیده است.