به باور بسیاری از کارشناسان مساله آب اصلیترین مساله انسان در طی یک دهه آینده محسوب میشود. خشکسالی، تغییرات اقلیمی و تنش آبی مسایلی است که به تنهایی میتواند باعث جنگ جهانی و مهاجرت گسترده و تلفات میلیونی شود. پیش بینی نهادهای بین المللی نشان میدهد که مسایل اقلیمی و به ویژه بحران آب حتی تهدیدی بزرگتر از تروریسم و افراط گرایی برای انسانها است و حل این مساله باید با یک اجماع جهانی صورت گیرد.
در کشور ما، اما مساله مدیریت آب علی رغم اینکه یک چالش جدی برای مردم و حاکمیت محسوب میشودو اقلیم ایران نیز این مساله را تشدید میکند، همچنان در یک مسیر درست و مدیریت شده قرار نگرفته است. کارشناسان بر این باورند که مشکل اصلی مساله آب در ایران عدم تقسیم درست وظایف در این زمینه و تولی گری آب توسط چند نهاد است که به سوءمدیریت آب در کشور دامن میزدند.
امین محمودی، کارشناس مسایل آب در این خصوص به خبرنگار رکنا گفت: آب مساله تک بعدی نیست و اولین تهدید آن میتواند به مخاطره انداختن امنیت غذایی در کشور باشد و این موضوع متاسفانه تا کمتر از یک دهه پیش به هیچ عنوان مورد توجه دولتها قرار نگرفته بود.
وی با اشاره به اینکه مساله خشکسالی در طی ۴ سال اخیر تشدیدی شده است، افزود: جنگ اوکراین این مساله را تشدید کرد و الان کشورها علی رغم مساله آب با مساله تامین مواد غذایی در سطح کلان روبه رو هستند این در حالیست که ما در تمامی دولتها با سوءمدیریت منابع آب روبه رو هستیم و این شدت مساله را در کشور بیشتر خواهد کرد.
کارشناس مسایل آب تصریح کرد: در طی ۴ دهه اخیر تنها تفکر حاکم بر مدیریت منابع آبی در کشور سدسازی بوده است و از ۱۰۰ درصد منابع آبی کشور ۷۰ درصد آن به انحای مختلف از جمله تبخیر و خارج شدن آب شیرین از طریق رودخانههای مرزی از دست میرود و این در حالیست که مصارف شرب و کشاورزی و صنعت تنها با ۳۰ درصد باقی مانده صورت میگیرد.
محمودی اضافه کرد: در سال ۹۵ مباحث آبخیزداری در سطح کلان مدیریت کشور مورد توجه قرار گرفت این در حالی بود که آبخیزداری و آبخوان داری در کشورهایی مثل افغانستان و پاکستان و هند از صد سال پیش مورد توجه قرار گرفته بود.
وی ادامه داد: به جرات میتوان گفت که تنها راه حل برون رفت از بحران آب در ایران طی دهههای آینده آبخیزداری است، اما این مساله علی رغم اختصاص بودجههای کلان از منابع صندوق توسعه ملی همچنان مورد غفلت واقع شده است و تنها طی دو سال از سال ۹۵ تا ۹۷ پروژههای آبخیزداری در کشور مورد بهره برداری قرار گرفت و اکنون توجهی به این مهم وجود ندارد.
این کارشناس مسایل آب تصریح کرد: ما اگر بتوانیم از طریق آبخیزداری ۳۰ درصد از منابع آبی را که از کشور خارج میشود را مدیریت کنیم به راحتی میتوانیم منابع غذایی را برای دوبرابر جمعیت فعلی کشور تامین کنیم و این حتی میتواند مسایل مرتبط با آلودگی هوا که منشاء ریزگرد دارد را از مبدا حل کند.
محمودی با اشاره به اینکه در سال ۹۷ رهبر معظم انقلاب مبلغ ۲۰۰ میلیون یورو برای مهار آبهای مرزی از محل صندوق توسعه ملی اختصاص دادند، بیان داشت: اغلب کارشناسان منابع طبیعی، آبخیزداری را راه حل مناسبی برای حل بحران آب میدانند، اما بودجه آب به وزارت نیرو اختصاص مییابد.
وی گفت: واقعیت این است که لابیهای وزارت نیرو در سالهای گذشته توانسته موفق عمل کند و اجازه حل این مساله را نمیدهد و ما باید به دنبال حل این مساله در سطوح بالای مدیریت کشور باشیم، زیرا این مساله در سطح دولت و مجلس حل نشده است.
این کارشناس مسایل آب با اشاره به اینکه مجمع تشخیص مصلحت نظام میتواند از اختیارات فراقوهای خود استفاده کند و این مساله را که میتواند در آینده کشور را بحران جدی روبه رو کند، انسجام بخشد، افزود: عدم توجه به این موضوع میتواند کشور را در سالهای آینده با مشکلات جدی مواجه کند.
وی با تاکید بر اینکه نگاه ما به مساله امنیت غذایی باید یک نگاه استراتژیک باشد، عنوان کرد: در بسیاری از کشورهای توسعه یافته تولی گری آب به بخش خصوصی و مردم سپرده شده است و این از طریق تشکیل بازار آب و مدیریت آن از سوی مردم قابل حل است.