آیا آمریکا می‌تواند از رای دادگاه لاهه شانه خالی کند؟

درست دهم فردین امسال بود که اتفاقی نادر در عرصه بین الملل رخ داد؛ اتفاقی که خبرگزاری انگلیسی رویترز آن را یک «پیروزی برای ایران» دانست. ماجرا از این قرار بود که دیوان بین‌المللی دادگستری پس از هفت سال درباره شکایت ایران از آمریکا در زمینه مصادره اموال بانک مرکزی و موسسات ایرانی حکم صادر کرد. حکمی متفاوت از همیشه، زیرا این بار دیگر آمریکا نتوانست با اعمال فشار رای این دادگاه را به نفع خود تغییر دهد. لاهه آمریکا را ملزم کرد تا غرامت ایران را بپردازد.

حکایت یک شکست تاریخی برای آمریکا در ابتدای سال ۱۴۰۲

موضوعی که علی بهادری جهرمی سخنگوی دولت درباره آن گفت: اولاً این یک شکست تاریخی برای امریکاست که عادت کرده بود با قلدری حقوق بین‌الملل را نقض کند. ثانیاً نشان دهنده اثبات حقانیت جمهوری اسلامی ایران در خصوص جبران خسارات ناشی از توقیف غیرقانونی اموال ‎ایران در آمریکا است. اصل موضوع الزام آمریکا به جبران خسارت در رأی دیوان تصریح شده و تعیین میزان آن یک موضوع فنی است؛ درباره جزییات فنی نیز به موقع تصمیم‌گیری و اعلام می‌شود. اما موضوع مهم این است که این حکم تا چه میزان لازم الاجراست؟

از نظر اعتباری آمریکا نمی‌تواند از تصمیمات و رای دادگاه لاهه شانه خالی کند

حسن هانی زاده کارشناس مسائل بین الملل درباره این اتفاق بین المللی گفته است: تصمیمی که در دادگاه لاهه گرفته می‌شود به این دلیل که یکی از نهاد‌های زیر مجموعه سازمان ملل است و هیات داوری زمانی که رای صادر می‌کنند این رای برای همه کشور‌های عضو سازمان ملل لازم الاجراست. با اینکه دادگاه ابزار اجرایی ندارد؛ اما از نظر اعتباری آمریکا نمی‌تواند از تصمیمات و رای دادگاه لاهه شانه خالی کند و باید غرامت را پرداخت کند. آنچه که در دادگاه لاهه اتفاق افتاد در حقیقت علاوه بر اینکه یک گشایشی در مسائل ارزی ایران ایجاد خواهد کرد. یک پیروزی سیاسی هم برای ایران تلقی می‌شود و نشان می‌دهد هنوز هم نهاد‌های بین المللی می‌توانند در پاره‌ای از موارد خارج از اراده قدرت‌های استکباری عمل کنند و همی رای می‌تواند به بازسازی حیثیت دادگاه لاهه کمک کند. اگر آمریکا هم از رای دادگاه شانه خالی کند از سوی افکار عمومی محکوم خواهد بود. در پایان باید گفت که به نظر می‌رسد حیثیت و آبروی آمریکا در همان جامعه جهانی که این کشور مدام سنگ آن را بر سینه می‌زد روز به روز با چالش‌های بیشتری مواجه می‌شود و چهره غیرقانونی تحریم‌های این کشور برای نهاد‌های بین المللی که بعضا خود آمریکا نیز در آن‌ها صاحب نفوذ است بیش از پیش نمایان می‌شود.