خشکسالی‌های ناگهانی پیامد گرمایش زمین

مطالعه جدیدی که به دست گروهی از محققان چینی انجام شده است نشان می‌دهد، خشکسالی‌های ناگهانی بیشتر از خشکسالی‌های تدریجی در مناطق استوایی زمین مانند هند، جنوب‌شرقی آسیا، مناطق زیرصحرای آفریقا و حوضه آبریز آمازون روی داده‌اند.

ژینگ یوآن محقق دانشگاه علم و فناوری اطلاعات نینجینگ گفت: سرعت شروع خشکسالی‌های تدریجی نیز اخیرا افزایش یافته است. به عبارت دیگر همه انواع خشکسالی‌ها با سرعت بیشتری در حال وقوع است و توانایی کارشناسان پیش‌بینی آب‌و هوا را برای پیش‌بینی و توانایی جوامع را برای مقابله با آن‌ها تحلیل می‌برد.

این مطالعه که نسخه کاملی از آن در نشریه Science منتشر شده است، نشان می‌دهد خشکسالی‌ها به طور کلی سریع‌تر رخ می‌دهند، همچنین حاکی از آن است که نوعی از خشکسالی ناگهانی و شدید موجب اتلاف بیشتر محصولات کشاورزی می‌شود.

این نوع خشکسالی در فصول کشت محصولات و بیشتر در تابستان به وقوع می‌پیوندد، ولی فصل بهار و پاییز نیز رخ داده است. دلیل وقوع این خشکسالی نه‌تن‌ها کاهش نزولات آسمانی باران و برف بلکه گرم و خشک‌شدن شدید هواست به اندازه‌ای که آب موجود در خاک و خارج از گیاهان را از بین می‌برد.

بشریت به احتمال زیاد همواره خشکسالی‌های شروع‌سریع را تجربه کرده‌است، اما فقط به تازگی و در دو دهه گذشته بود که تحقیقات روی این زمینه انجام شد. داده‌های جدید و پیشرفت در علوم شبیه‌سازی رایانه به دانشمندان اجازه می‌دهد در مورد فرآیند فیزیکی پیچیده منجر به خشکسالی‌ها، بیشتر تحقیق کنند و به آن پی ببرند.

دکتر اندرو هوئل دانشمند اقلیم در این مورد گفت: این نوع خشکسالی‌های سریع به طور کلی زمانی رخ می‌دهد که هوا گرم است و باران معمولا می‌بارد، ولی بسیار کم است. در این شرایط ممکن است زمین از برف یا باران گذشته مرطوب باشد، بنابراین وقتی بارش ناگهانی متوقف می‌شود و هوا آفتابی است یا باد شدید می‌وزد، میزان زیادی آب تبخیر خواهد شد.

بر اساس این گزارش، به همین دلیل است که مناطق استوایی بیشتر با خشکسالی‌های ناگهانی تا خشکسالی‌های تدریجی روبرو می‌شوند. در فصول مرطوب سال بارش به اندازه مرطوب نگه‌داشتن زمین و سبزیجات کافی است. اما وقتی میزان باران به شکل ناگهانی کاهش می‌یابد، گرمای استوایی می‌تواند زمین را به‌شدت خشک کند.

دکتر یوآن و همکارانش برای انجام این مطالعه داده‌های الگو‌های رایانه‌ای در مورد رطوبت خاک در سراسر جهان در سال‌های ۱۹۵۱ تا ۲۰۱۴ را با تمرکز بر دوره‌های خشکسالی ۲۰ روز یا بیشتر بررسی کردند.

آن‌ها همچنین دوره‌های خشکی بسیار کوتاه را که خسارت چندانی نمی‌زدند، از چرخه مطالعات خود خارج کردند. روند‌ها در هر منطقه‌ای با منطقه دیگر تفاوت داشت، اما در بررسی جهانی و کلی آن‌ها متوجه شدند روند کلی (در وقوع خشکسالی‌ها) تغییر به سمت خشکسالی‌های سریع‌تر و با بسامد بیشتر، است.

این گروه از محققان همچنین پی بردند این روند‌ها به‌خوبی در شبیه‌سازی‌های رایانه‌ای مشخص است، شبیه‌سازی‌هایی که هم دلایل انسانی مانند انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و هم تغییرات طبیعی در دمای جهانی ناشی از تشعشعات خورشیدی یا فوران آتشفشان در محاسبات را در نظر داشتند. اما روند‌ها در شبیه‌سازی‌هایی که فقط تغییرات طبیعت را در نظر داشتند به اندازه شبیه‌سازی‌های کلی محسوس نبود و این امر نشان می‌دهد تغییرات اقلیم ناشی از فعالیت‌های انسانی، عاملی مهم در روند کلی تغییرات خشکسالی بوده است.