کشتزار‌های مازندران خشک و تشنه مانند رودخانه هایش

فصل نشاء برنج فرا رسیده است، شالیکاران شمالی یک چشمشان به آسمان آفتابی است که انگار اصلا خیال باریدن ندارد و یک چشمشان به رودخانه‌هایی که دارند آرام آرام از بی آبی تَرَک می‌خورند، خشکسالی چند سالی است دست از دامان مازندران برنداشته است، انگار نام سرزمینی که در سال‌های دور، سرزمین باران می‌نامیدند را باید تغییر داد، شاید نوار بیابانی شمالی.

حال و روز شالیکاران مازندرانی هم مانند زمین هایشان تعریفی ندارد، بگذریم از اینکه محصول پارسالشان را هنوز نفروخته اند و یک پایشان در بازار برای فروش برنج‌های پارساله است و یک پایشان در شالیزار‌ها برای نشای برنج‌های امساله، اما دردشان بیشتر خشکسالی سریالی است که سالهاست دست از سرشان بر نمی‌دارد، آبی که می‌گویند امسال کمتر شده است، اما همین آب اندک رودخانه‌ها هم در برخی نقاط به زمین هایشان نمی‌رسد.

هر سال دریغ از پارسال

اینجا بخش لاله آباد شهرستان بابل است، سه دهستان دارد و یک شهر و شغل مردمانش کشاورزی است، اکثرا برنجکار و بخش زیادی از آب شالیزارهایشان از رودخانه هراز تامین می‌شود، همان رودخانه‌ای که یک میلیارد متر مکعب آب را در سال‌های دور از خود عبور می‌داد و اکنون می‌گویند نیمی از آن خشک شده است، رودخانه‌ای که درگاه اصلی آبیاری ۷۳ هزار هکتار اراضی کشاورزی شهرستان‌های بابل، بابلسر و فریدونکنار است و رودخانه‌های محلی را نیز سیراب می‌کند مانند روخانه کاری.

موسی اسماعیل‌پور یکی از کشاورزان لاله‌آبادی است، می‌گوید: شالیزارم نزدیک رودخانه کاری است، اما ۲۰ روز است حتی یک قطره آب هم سهم زمین‌های خشک ما نشده است در حالیکه سال‌های گذشته این رودخانه آنقدر پرآب بود که دغدغه داشتیم برنج‌های نشا شده زیرآب نروند، اما امسال دریغ از یک قطره آب.

راست می‌گوید رودخانه کاری کاملا خشک شده است و تو می‌توانی شن‌های نرم کف رودخانه را با دست برداری، شن‌های خشک و داغ.

اسماعیل‌پور می‌گوید: این رودخانه نه تنها شالیزار‌های لاله آباد، بلکه کشتزار‌های فریدونکنار را نیز آبیاری می‌کرد به همین دلیل بی آبی حالا نه تنها مشکل کشاورزان لاله آبادی بلکه چالش شالیکاران فریدونکناری هم شده است.

کشتزار‌های مازندران خشک و تشنه؛ آب عادلانه تقسیم شود + فیلم
میثم اخوان یکی دیگر از کشاورزان اهل لاله‌آباد شهرستان بابل است که برای تامین آب شالیزار خود از چاه استفاده می‌کند و می‌گوید: تعداد زیادی از شالیکاران برای نشای برنج مجبور شدند از آب چاه استفاده کنند که در این فصل سال سابقه نداشت.

او می‌گوید: چاه‌های کشاورزی معمولا در اواخر خردادماه که آورد رودخانه‌ها کم می‌شود به داد کشاورزان می‌رسیدند، اما اکنون ده‌ها پمپ، مشغول مکیدن آب‌های زیرزمینی منطقه هستند.

اخوان به زمین‌های اطراف اشاره می‌کند و می‌گوید بسیاری از شالیکاران بی خیال کشت برنج شده اند، چون هر چه زدند به در بسته خورد و آبی برای سیراب کردن شالیزار‌ها پیدا نکردند به همین دلیل کشت و کار را رها کردند و شاید سال دیگر شالیزارهایشان را به باغ تبدیل کنند.

اخوان می‌گوید: می‌دانیم که آب رودخانه هراز کم شده است، اما همین آب موجود باید بگونه‌ای تقسیم شود که به شالیزار‌های پایین دست هم آب برسد.

سهمیه آب داریم
رحیمی رئیس شورای بخش لاله‌آباد شهرستان بابل در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: با توجه به میزان بارش‌ها پیش بینی خشکسالی در مازندران را می‌کردیم، اما نمی‌دانستیم حجم این تنش‌های آبی تا چه میزان می‌تواند بر کشاورزی منطقه تاثیر بگذارد.

او می‌گوید: رودخانه کاری اصلی‌ترین شریان آبرسانی به بخش لاله آباد است و طبق سهمیه بندی ۳۰ ساعت باید آب داشته باشد، اما متاسفانه حدود ۴۵ روز است در خشکی کامل به سر می‌برد.

کشتزار‌های مازندران خشک و تشنه؛ آب عادلانه تقسیم شود + فیلم
رئیس شورای بخش لاله‌آباد شهرستان بابل ادامه داد: کشاورزان این بخش تاکنون با کمک چاه توانستند بخشی از زمین‌های خود را آماده کشت کنند، اما اگر آب تا چند روز دیگر به چرخه آبیاری بخش لاله‌آباد نرسد نه تنها همین اندک چاه‌هایی که فعال هستند خشک می‌شوند بلکه شاهد رها سازی زمین‌های کشاورزی خواهیم بود.

او ادامه داد: بخش لاله آباد بیش از ۱۶ هزار هکتار شالیزار دارد که حدود ۱۰ درصد این زمین‌ها که در بالادست قرار دارند از آب رودخانه هراز استفاده کردند، اما به اراضی پایین دست هنوز آب نرسیده است.

سه چهارم زمین‌ها محروم از آب

سید زکریا علوی بخشدار لاله‌آباد شهرستان بابل در گفتگو با باشگاه خبرنگاران جوان می‌گوید: با توجه به هشدار‌های هواشناسی، خشکسالی امسال قابل پیش‌بینی بود به همین دلیل برای عبور از تنش آبی اقداماتی انجام دادیم مانند پرکردن آببندان‌های منطقه از آب و تسریع در انجام شخم و شیار زمستانه

او افزود: جلسه‌ای بین پنج فرماندار شهرستان‌های اطراف دشت هراز برگزار و مقرر شد طبق زمانبندی، آب این رودخانه ۴۰ ساعت به شالیزار‌های دشت هراز تعلق بگیرد و ۳۰ ساعت به بخش‌های لاله‌آباد و بخش‌های از فریدونکنار و بابلسر.

کشتزار‌های مازندران خشک و تشنه؛ آب عادلانه تقسیم شود + فیلم
بخشدار لاله‌آباد شهرستان بابل ادامه داد: آن چیزی که در عمل اتفاق افتاده این است که به دلیل کاهش ۵۰ درصدی آبدهی روخانه هراز و استفاده کشاوزان بالا دست، آب به زمین‌های پایین دست نمی‌رسد و کشاورزان ناچار هستند برای جبران کمبود آب، پمپ‌های کشاورزی را روشن کنند.

علوی گفت: حدودا سه چهارم اراضی بخش لاله آباد در ۲۰ روز اخیر از آب محروم شده اند و ادامه این روند باعث می‌شود تا اقتصاد کشاورزی در این منطقه صدمه جبران ناپذیری بخورد.

کاهش۴۰ درصدی بارندگی، کاهش۵۰درصدی روان آب‌های رودخانه‌های دائمی، کم شدن ۶۰درصدی ذخایر آبی پشت سد‌ها و صفر شدن پوشش برفی استان، همه این‌ها دلایل موجهی هستند برای سهمیه بندی آب، سهمیه‌ای که کشاورزان روی آن برای فصل گرم تابستان برنامه ریزی کرده اند.